تحلیل نظریۀ محمود ایوب با عنوان رنج رهایی‌بخش در اسلام

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری کلام اسلامی، گروه فلسفه وکلام، دانشگاه شهید مطهری، تهران، ایران.

2 دانشیار، موسسه پاپی مطالعات عربی و اسلامی (PISAI)، رم، ایتالیا.

3 دانشیار، گروه آموزشی فلسفه، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

چکیده

این مقاله با روش تحلیلی به نظریۀ محمود ایوب با عنوان رنج رهایی‌بخش در اسلام می‌پردازد. وی در این نظریه، از آموزۀ رنج رهایی‌بخش در مسیحیت الهام گرفته است که در آن مصائب و رنج‌های عیسی مسیح علیه السّلام به عنوان فدیه‌ای برای نجات بشر و رهایی ایشان از بردگی گناه معرفی می‌شود. ایوب با درنظرگرفتن اینکه رنج‌ها و شهادت امام حسین علیه السّلام در کربلا سبب اعطای حق شفاعت از جانب خداوند به ایشان، در مقیاسی بسیار وسیع گردید؛ به‌طوری‌که بشریت را با آن مورد شفاعت قرار می‌دهند و از آتش عذاب نجات خواهند داد، به ارائۀ الگویی برای رهایی‌بخشی و نجات بر اساس آموزه‌های اسلام و کلام تشیع امامی پرداخت. در این مقاله، الگوی ایوب هم از جهت اصطلاحات کلامی و هم تطابق با آموزه‌های بنیادین کلام تشیع امامی مورد بررسی انتقادی قرار می‌گیرد و در انتها تلاش می‌شود تا دفاعیه‌ای نیز از این نقدها ارائه شود. درنهایت این مقاله با امکان‌سنجی و ظرفیت‌سنجی مفهوم رهایی‌بخشی در کلام شیعه، در تلاش است تا مسیر دیگر پژوهش‌ها را برای بررسی سازگاری کامل آن با مبانی کلامی تشیع امامی هموار سازد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

An Analysis of Mahmoud Ayoub’s Theory of Redemptive Suffering in Islam

نویسندگان [English]

  • Mohamadmahdi Keshavarz Moravveji 1
  • Christopher Paul Clohessy 2
  • Rasoul Rasoulipour 3
1 PhD student, Islamic Theology, Department of Philosophy and Theology, Shahid Motahari University, Tehran, Iran. Email: mahdi.moravveji@gmail.com
2 Associate professor, Pontifical Institute for Arabic and Islamic Studies (PISAI), Rome, Italy.
3 Associate professor, Department of Philosophy, Faculty of Literature and Humanities, Kharazmi University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Deploying the analytical method, this article addresses Mahmoud Ayoub’s theory of redemptive suffering in Islam. This theory was inspired by the Christian doctrine of redemptive suffering, wherein Jesus Christ’s passions are considered an atonement for the deliverance and salvation of humanity, liberating them from slavery to sins. Considering that Imam al-Husayn’s suffering and martyrdom in Karbala granted him the right to intercession, through which he can deliver people from the fires of hell, Ayoub presents a model for redemption and salvation based on Islamic doctrines and Imami Shiite theology. This article provides a critical examination of Ayoub’s model. Finally, by assessing the possibility and potentiality of the concept of redemption in Shiite theology, the article aims to pave another path for research on its full compatibility with the theological principles of Imami Shiism.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Redemptive suffering
  • Catholicism
  • Imami Shiism
  • Mahmoud Ayoub
* قرآن کریم
ابن ‌ابی ‌الحدید. (1967م). شرح نهج‌البلاغه (ویرایش: محمد ابوالفضل ابراهیم، ج13). بیروت: دار احیاء التراث العربی.
المتقی الهندی، علاءالدین. (1981م)، کنز العمّال (ج12)، بیروت: موسسة الرسالة.
حسینی موسوی، محمد بن ‌ابی‌طالب. (1418ق). تسلیة المُجالس و زینة المَجالس (مقتل الحسین علیه السّلام) (ج2). قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة.
راغب اصفهانی. (2012م). المفردات فی غریب القرآن. بیروت: دارالمعروف.
عهد جدید: انجیل یوحنا، انجیل متی، انجیل مرقس، انجیل لوقا، اعمال رسولان، رساله‌های پولس (نامه به رومیان، نامه به عبرانیان، نامه به کولسیان، نامه به افسسیان)، مکاشفه یوحنا.
عهد عتیق: سفر پیدایش، مزامیر.
کلینی، محمد بن ‌یعقوب. (2007م). اصول الکافی (ج2 و 3). بیروت: منشورات الفجر.
مألوف، لوییس. (1371). المنجد فی اللغة و الاعلام. قم: اسماعیلیان.
مجلسی، محمدباقر. (1983م). بحار الأنوار. بیروت: مؤسسۀ الوفاء.
مروّجی قزوینی، علی. (1397ق). دراساتنا من الفقه الجعفری (ج3). قم: انتشارات مهر.

Ayoub, Mahmoud. (2007). A Muslim View of Christianity: Essays on Dialogue )Irfan A. Omar, Ed.). New York: Orbis Books.
Ayoub, Mahmoud. (1978). Redemptive Suffering in Islam: A Study of the Devotional Aspects of in Twelver Shī‘īsm. The Hague in the Netherlands: Mouton Publishers.
Johannes. G & Ringgren, Helmer. (1975). Theological Dictionary of the Old Testament. USA: William B. Eerdmans Publishing Co.
Moravveji, Mahdi. (2022). The Intercessory Role of the Prophet and the Holy Family through the Concept of the hawd al-kawthar: A Critical study of Mahmoud Ayoub’s Thoughts. Turkish Journal of Shiite Studies, 4, pp. 33-49.
Moltmann, Jurgen. (2002). Theology of Hope: On the Ground and the Implications of a Christian Eschatology. London: SCM Press.
VandenBerg, Mary. (2007). Redemptive Suffering: Christ’s Alone. Scottish Journal of Theology, 60(4), pp. 394–411.