بررسی الهیات علمی از دیدگاه آلیستر مک‌ گراث

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکتری کلام اسلامی، مؤسسۀ امام خمینی&، قم، ایران

2 استادیار گروه فلسفۀ دین و کلام، مؤسسۀ امام خمینی&، قم، ایران.

چکیده

الهیاتِ علمی طرحی است که برای غنابخشیدن به الهیات و دفاع از آن، از علم بهره می‌برد. آلیستر مک‌گراث یکی از پیشگامان این طرح است که می‌کوشد نشان دهد الهیات و علم در تلائم و تعامل‌اند و می‌توان از روش‌ها و مبانی علم در الهیات بهره برد. مسئلۀ نوشتار حاضر این است که مک‌گراث در طرح خود از کدام‌یک از روش‌ها و مبانیِ علم استفاده کرده است و در این صورت، الهیات او چه ویژگی‌هایی را خواهد داشت و درنهایت چه نقدهایی بر طرح او وارد است. این طرح یکی از مهم‌ترین طرح‌های الهیاتی است که بررسی آن برای ما نیز درس‌آموز خواهد بود. در این نوشتار با پیروی از روش توصیفی - ‌تحلیلی، ابتدا به تبیین طرح مک‌گراث و سپس به ارزیابی آن خواهیم پرداخت. با مراجعه به آثار مک‌گراث روشن می‌شود که او از روش پسینی، رویکرد واقع‌گرایانه و نظریه در الهیات بهره برده و الهیات او الهیاتی واقع‌گرا و پسینی است که نگاهی کلی به واقعیت را ارائه می‌دهد. الهیات علمی با وجود نقاط قوت، دارای کاستی‌هایی است که برخی از آن‌ها از این‌ قرارند: عدم ارائۀ دلیل قابل‌قبولی برای استفاده از علم، اتکای الهیات بر فلسفه نه علم، ثابت‌دانستن مبانی و روش‌های علم، نگاه خوش‌بینانه به علم.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Study of Alister McGrath’s Account of Scientific Theology

نویسندگان [English]

  • Javad Gholipoor 1
  • Yousef Daneshvar Niloo 2
1 PhD graduated of Islamic theology, Imam Khomeini Educaiton and Researh Institute, Qom, Iran
2 Assistant professor, Department of Philosophy of Religion and Theology, Imam Khomeini Educaiton and Researh Institute, Qom, Iran
چکیده [English]

Scientific theology is a project in which science is deployed to enrich and defend theology. Alister McGrath is a pioneer of this project. He tries to show that theology and science are compatible and interactive, and the methods and principles of science can be used in theology. The question in the present article is which methods and principles of science are used by McGrath in his project, how his theology is characterized, and finally, what objections can be raised against his project. This is a major theological project, the study of which is instructive. In this article, we draw on the descriptive-analytical method to explain and then evaluate McGrath’s account. In his works, McGrath uses the a posteriori method, the realistic approach, and theory in theology, and his theology is realistic and a posteriori, which gives an outline of the reality. Despite its strengths, scientific theology has deficiencies, including failure to provide plausible arguments for use of science, reliance of theology on philosophy instead of science, taking scientific methods and principles as established, and an optimistic view of science.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Scientific theology
  • Alister McGrath
  • science and religion
  • natural theology
  • critical realism
  • theory

مراجع


* کتاب مقدس 
1. باربور، ایان. (1392). دین و علم (مترجم: پیروز فطورچی، چاپ اول). تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه.
2. پوکینگهورن، جان. (1396). علم و دین در جستجوی حقیقت (مترجمان: میلاد نوری و رسول رسولی‌پور، چاپ اول) تهران: انتشارات حکمت.
3. ژیلسون، اتین. (1389). تاریخ فلسفۀ مسیحی در قرون وسطی (مترجم: رضا گندمی نصرآبادی، چاپ اول). قم: دانشگاه ادیان و مذاهب. 
4. کاپلستون، فردریک. (1388). تاریخ فلسفه (مترجم: ابراهیم دادجو، ج2، چاپ اول). تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
5. گرنز، استنلی؛ اولسون، راجر. (1390). الهیات مسیحی در قرن بیستم (مترجمان: روبرت آسریان و میشل آقامالیان، چاپ اول). تهران: نشر ماهی.
6. لیدیمن، جیمز. (1390). فلسفۀ علم (مترجم: حسین کرمی، چاپ اول). تهران: انتشارات حکمت.

7. Alston, William P. (1993). Perceiving God: The epistemology of religious experience. Ithaca and London: Cornell University Press. 
8. Bacon, Francis. (2014). The New Organon. Boston: Taggard and Thompson.
9. Barbour, Ian G. (1990). Religion and science: historical and contemporary issues. SanFrancisco: Harper Collins Publishers.
10. Bhaskar, Roy. (2005). The possibility of naturalism. London & New York: Routledge.
11.  Bhaskar, Roy. (2008). A Realist Theory of Science. London & New York: Routledge.
12. Bouber, Martin. (1958). I &Thou. (translated by Ronald Gregor Smith). New York: Charles Scribner's Sons.
13. Collier, Andrew. (1994). Critical realism: an introduction to Roy Bhaskar's philosophy. Londan & New York: Verso.
14. Copleston, Fredrick. (1993). History of Philosophy (Vol .2). New York: Image books.
15. Dew, J.K. (2011). Science and Theology: An Assessment of Alister McGrath's Critical Realist Perspective. Eugene: Wipf and Stock Publishers.
16. Duhem, Pierre. (1991). The aim and structure of physical theory (Philip P. Wiener, Trans.). Princeton: Princeton University Press. 
17. Goddu, Andre. (1984). The physics of William of Ockham. Hungary: tuta sab aegide pallas. 3jb.
18. Godzich, Wlad. (1986). Foreword: the tiger on the paper. In The Resistance to Theory, mat. De Man, Paul, Mieapolis & London: University of Minnesota Press.
19. Kretzmann, Norman. (1992). Evidence Against Anti-Evidentialism. In Our Knowledge of God: Essays on Natural and Philosophical Theology (Clark, Kelly James, Ed.). Dordrecht: Springer Science & Business Media.
20. Lindberg, David C. (2010). The fate of science in patristic and medieval Christendom. In Cambridge Companion to Science and Religion Peter Harrison, Ed. New York: Cambridge University Press.
21. Matthews, Gareth b. (2002). Augustine: On the Trinity Books 8-15. Cambridge: Cambridge University Press.
22. McGrath, Alister E. (1998). Foundation of dialogue in science and religion. Massachusete: Blackwell puplishers.
23. McGrath, Alister E. (2002). Scientific Theology (Vol. 2). Michigan: T&T Clark International.
24. McGrath, Alister E. (2001). Scientific Theolog (Vol. 1). Londen & New York: T&T Clark International.
25. McGrath, Alister E. (2004). The Science of God. London: T&T Clark. 
26. McGrath, Alister E. (2006). Scientific Theology (Vol. 3). Londen & New York: T&T Clark.
27. McGrath, Alister E. (2008). The open secret. Malden & oxford: Blackwell Publishing.
28. McGrath, Alister E. (2010). Science & religion: A new introduction. Malden & oxford: John Wiley & Sons. 
29. McGrath, Alister E. (2017). Re-imagining nature: The promise of a Christian natural theology. Malden& oxford: John Wiley & Sons Ltd.
30. Munchin, David. (2011). Is theology a science?. Leiden & Boston: Brill.
31. Murphy, Nancy. (1997). Reconciling theology and science. Kitchener: Pandora Press.
32. Myers, Benjamin. (2006). Alister McGrath's scientific theology. In The Order of Things; Explorations in ScientificTheology (McGrath Alister, Ed.). Malden & Oxford: Blackwell Publishing Ltd.
33. Peacocke, Arthur R. (2001). Paths from science towards God: The end of all our exploring. Oxford & newYork: Oneworld Publications.
34. Polkinghorne, John. (2007). One world: The interaction of science and theology. West Conshohocken: Templeton Foundation Press.
35. Putnam, Hilary. (1982). Three kinds of scientific realism. The Philosophical Quarterly, vol.32, no.128, pp. 195-200.
36. Quine, Willard V. (1963). From a logical point of view: Nine logico-philosophical essays. New York & London: Harper & Row, Publishers.
37. Swinburne, Richard. (2004). The existence of God. Oxford & New York: Oxford University Press.
38. Taliaferro, Charles. (2009). The project of natural theology. In The Blackwell Companion to Natural Theology (Craig, William Lane And J. P. Moreland, Eds.). Malden & oxford: Blackwell Publishing Ltd.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار