آسیب‌شناسی مؤلفه‌های دین‌گریزی اومانیسم در تفکر دینی

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران

2 کارشناس در جایگاه هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران

چکیده

«اومانیسم» نگرشی است غربی که انسان را در مرکز تاملات خود قرار داده و اصالت را به رشد و شکوفایی انسان می دهد. در مواجه با دین، این نگرش به سه صورت انسان‌گرایی مسیحی، انسان‌گرایی دین‌ستیز (الحادی) و انسان-گرایی دین‌گریز یا سکولار پدید آمد و در دوران معاصر نهایتا انسان‌گرایی سکولار وجهه غالب و حاکم تمدن غربی گردید. انسان‌گرایی دوران معاصر بیشتر جنبه ی دین‌گریزی (سکولاریسم) داشته و با ادیان توحیدی ناسازگار است. در بررسی، واکاوی و نقد اومانیسم، آسیب شناسی این اندیشه از منظر دین مبین اسلام، امری ضروری است. یکی از شاخصه های اومانیسم، جنبه دین گریزی آن است که در این نوشته تلاش گردیده ضمن تبیین مولفه های دین گریزی اومانیسم، اشکالات مطرح در خصوص آن از دیدگاه منابع دینی بیان گردد. لذا این تحقیق، به دنبال آسیب شناسی مولفه های دین گریزی اومانیسم بوده و با روش توصیفی-تحلیلی، این مولفه ها را استخراج و با تحلیل آنها بر اساس منابع دبنی به تبیین اشکالات مطرح در خصوص این مولفه ها می پردازد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

most important element of the nature of humanism

نویسندگان [English]

  • Mohammad Sadegh Yousefi Moqaddam 1
  • Morteza Gharasban 2
1 Associate professor, Islamic Sciences and Culture Academy, Qom, Iran
2 Expert in the role of faculty member, Islamic Sciences and Culture Academy, Qom, Iran
چکیده [English]

humanism is a western attitude that puts humans in the center of their thoughts and brings originality to human growth and prosperity . in the face of religion , this attitude emerged in three forms : christian humanism , humanism of religion ( atheistic ) and humanism of escape or secular religion . ~~~ in the contemporary era , secular humanists became the dominant and dominant aspect of western civilization . Modern - era humanism is more of a ‌ ( secularism ) and is inconsistent with theistic religions .in the study, analyzing and critique of humanism, the pathology of this idea from the perspective of religion suggests that islam is essential.one of the characteristics of humanism is its unique aspect . in which it tries to explain the elements of humanism , the drawbacks , especially from the perspective of religious sources .the aim of this study is to seek the pathology of the humanistic elements of the humanism and by descriptive - analytical method , we extracted and analyzed these components by analyzing them according to their sources in order to explain the flaws of these components .

کلیدواژه‌ها [English]

  • humanism
  • secularism
* قرآن کریم.
* نهج البلاغه.
1. ابن أبی جمهور، محمد بن زین الدین. (1405ق‏). ‏عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیه. قم: دار سید الشهداء للنشر.
2. اونی، بروس. (1381). نظریۀ اخلاقی کانت (مترجم: علیرضا آل‌بویه). قم: بوستان کتاب.
3. توکلی، غلامحسین. (1382). اومانیسم دینی و اومانیسم سکولار. پژوهش‌های فلسفی کلامی، 5(17)، صص 45-64.
4. جوادی آملی، عبدالله. (1386). تفسیر موضوعی قم: نشر اسراء.
5. جوادی آملی، عبدالله. (1390). منزلت عقل در هندسۀ معرفت دینی (چاپ پنجم). قم: نشر اسراء.
6. خادمی، عین‌الله؛ لیلا، پوراکبر. (1393). علم انسان کامل از دیدگاه ملاصدرا. فصلنامه اندیشۀ دینی، 14(4)، صص 109-110.
7. دکارت، رنه. (1394). تأملات. تهران: نشر سمت.
8. دیویس، تونی. (1378). اومانیسم (مترجم: عباس مخبر). تهران: نشرمرکز. 
9. سارتر، ژان پل. (1361). اگزیستانسیالیسم و اصالت بشر (مترجم: دکتر مصطفی رحیمی). نشر مروارید.
10. صدرالمتالهین، محمد بن ابراهیم. (1363). مفاتیح الغیب. تهران: مؤسسۀ تحقیقات فرهنگی.
11. صدرالمتالهین شیرازی، محمد بن ابراهیم. (1420ق). الشواهد الربوبیة. بیروت: المرکز الجامعی للنشر.
12. صدرالمتالهین شیرازی، محمد بن ابراهیم. (1420ق). شرح اصول کافی (مصحح: محمد خواجوی). تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
13. کاپلستون، فردریک. (1375). تاریخ فلسفۀ غرب (ج4). تهران: نشر سروش.
14. کانت، ایمانوئل. (1390). دین در محدودۀ عقل تنها. تهران: نقش و نگار.
15. گلدمن، لوسین. (1394). فلسفّ روشنگری. تهران: نشر اختران.
16. لاک، جان. (1390). جستاری در فهم بشر. تهران: نشر شفیعی.
17. مجتهدی، کریم. (1375). فلسفه در قرون وسطا. تهران: نشر سپهر.
18. مطهری، مرتضی. (1374). مجموعه آثار. قم: صدرا.
19. مک گراث، آلیستر. (1382). مقدمه‌ای بر تفکر نهضت اصلاح دینی (مترجم: بهروز حدادی). نشر مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.
20. نصر، حسین. (1380). معرفت و معنویت. تهران: دفتر پژوهش و نشر سهروردی.
21. نیکزاد، عباس. (1382). اسلام و سکولاریسم. رواق اندیشه، دوره 17، ص 32.
22. هاوکینگ، استفان؛ ملودینوف، لئونارد. (1390). طرح بزرگ (مترجمان: حسین صداقت و امیر امیرآبادی). تهران: موسسه انتشارات فلسفه.

23. Encyclopedia of Philosophy. (Vol. 4). p. 666.
24. Lamont. Corliss .(1997). The Philosophy of Humanism. Humanist Press. Eighth Edition. Encyclopedia of Philosophy. Vol 4. p. 666.
25. Rachels, James. (1993). The Elements of Moral Philosophy. New York: Mcgraw - Hill, Inc., 2nd edition.