تناظر انسان‌‌شناسی عمل‌‌گرا و انسان‌‌شناسی اخلاقی کانت و نقش آنها در تحقق عملی اخلاق وی

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه فلسفه دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

چکیده

در نظر کانت، فلسفۀ اخلاق به مکمّلی نیاز دارد تا بتوان از طریق آن انسان‌‌ها را برای عمل به اصول و قواعد اخلاق محض آماده کرد. وی این مکمّل را «انسان‌‌شناسی اخلاقی» می‌‌نامد و در تبیین آن به جای بررسی اصول محض، ماهیت انسان را به صورت تجربی مطالعه می‌کند. گرچه کانت اعتقاد دارد که اخلاق محض بنیادین بوده و از‌این‌‌رو مهم‌‌تر از این بخش مکمل است، به همان اندازه تأکید دارد برای اعمال دستاوردهای اخلاق محض در انسان‌‌ها، لازم است به این بخش نیز توجه کنیم. در این مقاله کوشیده‌ایم به روش توصیفی- تحلیلی، مفهوم انسان‌‌شناسی اخلاقی کانت را در پرتو انسان‌‌شناسی عمل‌گرای او بررسی و نقش آن را در فلسفه اخلاق وی و تحقق امر اخلاقی مشخص کنیم. نتیجه این شد که از دیدگاه کانت انسان‌‌شناسی اخلاقی با توجه به رسالت انسان و با بررسی راهکارها و موانع تحقق اخلاق، زمینه را برای استفاده از اصول اخلاق محض در موقعیت‌‌های جزئی و انضمامی آماده می‌‌سازد. البته برای تبیین انسان‌‌شناسی اخلاقی کانت لازم است نخست به بررسی انسان‌‌شناسی عمل‌‌گرای او بپردازیم. اخلاق کانت بر تجربه مبتنی بوده و برای زندگی روزمره سودمند است و انسان‌‌شناسی اخلاقی او، مجموعه‌‌ای از شرایطی را برای بشر فراهم می‌سازد که به نحو راحت‌‌تری اصول اخلاق را در زندگی این‌جهانی به‌کار گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Correspondence between Pragmatic Anthropology and Kantian Moral Anthro-pology and their Role in the Practical Realization of Kant’s Morality

نویسنده [English]

  • Zolfagar Hemmati
Assistant professor, Department of Philosophy, University of Tabriz, Tabriz, Iran.
چکیده [English]

In Kant’s view, moral philosophy needs a supplement through which it can prepare people for acting upon purely moral principles and rules. He refers to this supplement as “moral anthropology” in which he conducts an empirical study of the nature of man, instead of considering pure principles. Although Kant believes that pure morality is fundamental and is, therefore, more important than this supplement, he emphasizes as much that this supplement should be recognized in order to apply the achievements of pure morality in men. In this paper, I draw upon a de-scriptive-analytic method to identify the notion of Kant’s moral anthro-pology in light of his pragmatic anthropology and consider its role in his moral philosophy and the realization of the moral. I conclude that, for Kant, moral anthropology prepares the ground for applying the princi-ples of pure morality in more concrete situations, given one’s missions or considering the ways or obstacles to the realization of morality. In order to account for Kant’s moral anthropology, we need first to consider his pragmatic anthropology. His morality is based on experience and is use-ful for ordinary life, and his moral anthropology creates conditions for people in which they can more easily deploy moral principles in their mundane lives.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Kant
  • pure morality
  • moral anthropology
  • pragmatic anthropology
  • na-ture of man

مراجع

1. عبداله‌‌نژاد، م. و رفیقی، س. (1393). نقش انسان‌‌شناسی در فلسفۀ اخلاق کانت. تأملات فلسفی، 13(4)، صص 33 - 52.
2. کانت، ایمانوئل. (1362). سنجش خرد ناب (مترجم: ادیب سلطانی، چاپ چهارم). تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر.
3. کانت، ایمانوئل. (1369). بنیاد مابعدالطبیعه اخلاق (مترجم: حمید عنایت و علی قیصری). تهران: خوارزمی.
4. کانت، ایمانوئل. (1377). نقد قوه حکم (مترجم: عبدالکریم رشیدیان). تهران: نشر نی.
5. کانت، ایمانوئل. (1380). فلسفۀ حقوق (مابعدالطبیعۀ اخلاق) (مترجم: منوچهر صانعی دره‌بیدی، ج1). تهران: نقش و نگار.
6. کانت، ایمانوئل. (1381). دین در محدودۀ عقل تنها (مترجم: منوچهر صانعی دره‌‌بیدی). تهران: نقش و نگار.
7. کانت، ایمانوئل. (1396). فلسفۀ فضیلت (مابعدالطبیعه اخلاق) (مترجم: منوچهر صانعی دره‌بیدی، ج2). تهران: نقش و نگار.
8. کانت، ایمانوئل. (1397). انسان‌‌شناسی از دیدگاه عملی (مترجم: عقیل فولادی). تهران: نشر نگاه معاصر.
9. هیوم، دیوید. (1395). رساله در‌بارۀ طبیعت آدمی (مترجم: جلال پیکانی). تهران: نشر ققنوس.
10. Alison, H. (2012). Essays on Kant. Oxford: Oxford University press.
11. Frierson, P. (2003). Freedom and Anthropology in Kant’s Moral Philosophy. Cambridge: Cambridge University Press.
12. Frierson, P. (2006). Character and Evil in Kant’s Moral Anthropology. Journal of the History of Philosophy, 44(4), pp.623-634
13. Frierson, P. (2013). Kant’s question: what is Human Being? New York: Routledge.
14. Frierson, P. (2017). Denkungsart in Kant’s Anthropology for a Pragmatic Point of View. The Palgrave Kant Handbook (M. C. altman, Ed., pp. 643-664). London: Palgrave Macmillan.
15. Handerich, T. (1998). Philosophical Anthropology. Oxford companion to Philosophy (T. Handerich, Ed., pp. 212-218). Oxford: Oxford University press.
16. Kant, I. (1997). Lectures on Ethics (P. Heat, Trans.). Cambridge: Cambridge University Press.
17. Kant, I. (1998). Grounding for the Metaphysics of Morals (J. W. Ellington, Trans.). Indianapolis: Hackett Publishing.
18. Kant, I. (1999a). Correspondence (P. Guyer & A. Wood, Trans.). Cambridge: Cambridge University Press.
19. Kant, I. (1999b). Practical Philosophy (The Metaphysics of Morals) (P. Gayer & A. Wood, Eds., M. Gregor, Trans.). Cam-bridge: Cambridge University Press.
20. Kant, I. (2007). Education (A. Churtton, Trans.). The University of Michigan.
21. Louden, R. (2000). Kant’s Impure Ethics: From Rational Beings to Human Beings. New York: Oxford University Press
22. Louden, R. B. (2002). The second part of morals: Kant's moral Anthropology and its relationship to his metaphysics of morals. Kant e-prints, 1-13.
23. Louden, R. B. (2011). Kant’s Human Being: Essays on His Theory of Human Nature. New York: Oxford University Press.
24. Lyssy, A. (2018). Kant on the Vocation and Formation of the Human Being. Knowledge, Morals and Practice in Kant’s Anthropology (G. Lorini, Ed., pp. 81-100). Louden, Palgrave: McMillan.
25. Makkreel, R. (2014). Self-cognition and self-assessment. Kant’s Lectures on Anthropology: A Critical Guide (A. Cohen, Ed., pp.18-37). Cambridge: Cambridge University Pres
26. Scheler, M. (1961). Man’s Place in Nature (H. Myerhoff, Trans.). New York: Noonday Press.
27. Van de Pitte. (1971). Kant as Philosophical Anthropologist. Martinus Nijhoff: The Hague, Netherlands.
28. Willich, A. (1998). Elements of the Critical Philosophy. London: Longman.
29. Wilson, H. (2006). Kant’s Pragmatic Anthropology: Its Origin, Meaning and Critical Significance. albany: State University Press.
30. Wood, A. (2003). Kant and the Problem of Human Nature. In: Essays on Kant’s Anthropology (B. Jacobs & P. Kain, Eds., pp. 38-59). Cambridge: Cambridge University Pres.
31. Zammito, J. H. (2002). Kant, Herder and the Birth of Anthropology. Chicago: University of Chicago Press.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار