دادورزى و تقریرى نو از مساله شر

آموزه عدل الهى، یکى از تعالیم مهم و گرانسنگ پیامبران الهى است. در عهد عتیق اشاراتى به دادورزى خداوند شده است: ابراهیم، نخستین سرور عبرانیان، خداوند را «داور تمام زمین‏» خواند. (سفر پیدایش، 18:25) در نزد عالمان یهود، خداوند به عنوان آفریننده جهان و خالق انسان، بندگانش را مسؤول روشى که در زندگى در پیش مى‏گیرند، مى‏داند و بندگان مى‏باید درباره اعمال خود در پیشگاه عدل الهى پاسخگو باشند. داوریهاى خداوند، همواره درست و عادلانه است: «خداوند منصف است، فراموشکار نیست، از کسى ملاحظه نمى‏کند و رشوه نمى‏گیرد.» (میشنا آووت، 4:22) (1)
در آیین مسیحیت نیز سخن از عدل الهى رفته است، هرچند متکلمان مسیحى بیشتر بر اوصافى همچون نیکویى و نیک‏خواهى خداوند تاکید مى‏ورزند. (2)
قرآن کریم، به صورتى آشکارتر، از عدالت‏خداوند سخن گفته است: (3) «فرمان، جز به ست‏خدا نیست، که حق را بیان مى‏کند و او بهترین داوران است.» (انعام/57). خدا به کسى ستم روا نمى‏دارد: «در حقیقت، خدا هموزن ذره‏اى ستم نمى‏کند...» (نساء/40) بلکه آدمیان، خود در حق خویش ستم مى‏کنند: «خدا به هیچ وجه به مردم ستم نمى‏کند، لیکن مردم خود بر خویشتن ستم مى‏کنند.» (یونس/44) او مردم را به عدل و انصاف فرا مى‏خواند: «در حقیقت، خدا به دادگرى و نیکوکارى و بخشش به خویشاوندان فرمان مى‏دهد...» (نحل/90) و دادگران را دوست دارد: «... پس به عدالت در میانشان حکم کن که خداوند دادگران را دوست مى‏دارد.» (مائده/42) و داورى الهى برترین داوریهاست: «...و براى مردمى که یقین دارند، داورى چه کسى از خدا بهتر است.» (مائده/50)