چیستی «تمدن» در فلسفه؛ عناصر ماهوی «تمدن» در نظریه‌های برخی فیلسوفان معاصر

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

چکیده

ماهیت وجودی تمدن کمتر در فلسفه بررسی شده است، ولی آن مقدار از فلسفه که به تمدن پرداخته است، مسائل مهمی را پیش کشیده و جنبه‌ها و زوایای تازه‌ای را گشوده است. در این مقاله، نه به همه جنبه‌های فلسفیِ تمدن، بلکه تنها به برخی از پرسش‌های فلسفی در باب تمدن پرداخته‌ایم تا به فهمی عمیق‌تر و درکی فراتر از تعریف‌های لفظی از تمدن، ماهیت تمدن و عناصر وجودی آن برسیم.  مهم‌ترین مسائل  فلسفی‌ که در این نوشته بدان پرداخته‌ایم،  به قرار زیر است: ماهیت روحی و اخلاقی تمدن (نرم یا سخت‌بودن تمدن)، عینی یا ذهنی‌بودن تمدن، ماهیت ترکیبی و نظام‌مند تمدن، رابطه میان تکثر و تنوع با وحدت و هویت تمدنی، جوهر یا عرض‌بودن تمدن و در نهایت کل یا کلی‌بودن تمدن.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Nature of Civilization in Philosophy: Essential Elements of “Civilization” in the Theories of Some Contemporary Philosophers

نویسنده [English]

  • Habibollah Babaei
Assistant Professor, Islamic Sciences and Culture Academy
چکیده [English]

The existential nature of civilization has not been much discussed in philosophy, but that part of philosophy which is concerned with civilization has posed important issues and opened new aspects. In this paper, I will be concerned with some, and not all, philosophical questions about civilization in order to arrive at a deeper understanding of civilization, its nature, and its existential elements beyond linguistic definitions. The most important philosophical issues discussed in this paper are as follows: the spiritual and ethical nature of civilization (softness or hardness of civilization), its objectivity or subjectivity, its compositional and systematic nature, the relationship between civilizational plurality and variety and civilizational unity and identity, its being a substance or an accident, and finally, its being a whole or a universal.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • civilization
  • Ethics
  • unity
  • accident
  • universal

مراجع

1. شیرازی، صدرالدین (1981)، الحکمة المتعالیه، ج 4، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
2. اشویتسر، آلبرت (1997)، فلسفة الحضاره، ترجمه عبدالرحمن بدوی، بیروت: دار الاندلس.
3. برگر، پیتر و توماس لوکمان (1375)، ساخت اجتماعی واقعیت، ترجمه فریبرز مجیدی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
4. خاتمی‌نیا، فضه (1393)، «در باب تکثر تمدن‌ها»، آیینه پژوهش، ش 146.
5. داوری‌اردکانی، رضا (1386)، فلسفه در دام ایدئولوژی، تهران: نشر بین الملل.
6. سروش، عبدالکریم (1391)، آیین شهریاری و دینداری، تهران: انتشارات آگه.
7. ــــــــــــــــــ (1380)، تفرج صنع، چاپ پنجم، تهران: مؤسسه فرهنگی صراط.
8. طباطبایی، محمدحسین (1414)، نهایة ‌الحکمه، قم: جامعه مدرسین.
9. نصر، حسین (1382)، برخورد تمدن‌ها و سازندگی آینده بشر،نظریه برخورد تمدن‌ها، ‌هانتینگتون و منتقدانش، ترجمه و ویراسته مجتبی امیری، تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزرات خارجه.
10. Arpad Szakolczai (2001), “Civilization and its Sources,” International Sociology 16.
11. Edward A. Tiryakian (2001), “Introduction: The Civilization of Modernity and the Modernity of Civilizations,” International Sociology 11.
12. Feliks Koneczny (1962), On the Plurality of the Civilizations, Gedrzej Gierych (ed.), Translated from the Polish, London: Polonica Publication.
13. Jay Newman (1979), “Two Theories of Civilization,” Philosophy, Vol. 54, No. 210.
14. Marshall G. S. Hodgson (1974), The Venture of Islam, Conscience and History in a World Civilization, The Classical Age of Islam, Chicago and London: The University of Chicago Press, Vol. 1.
15. N. P. Jacobson (1952), “The Problem of Civilization,” Ethics, Vol. 63, No. 1.
16. R. G. Callingwood (1947), The New Leviathan or Man, Society, Civilization and Barbarism, Oxford: The Clarendon Press.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار