دین و مسئله معنا

نوع مقاله : تخصصی

نویسنده

چکیده

ادیان منظومه هاى عقیدتى هستند که با درجات مختلفى از نظام سازى, نظریه هاى رقیب را در باب معناى زندگى بشر به تصویر مى کشند. تمامى مدعیات این منظومه هاى عقیدتى نمى توانند درست باشند, هرچند بعید [هم] به نظر مى رسد که همه مدعیات هر یک از این نظام هاى عقیدتى نیز در زمانى خاص درست باشند. در عین حال, مى توان مجموعه اى از باورهاى مهم را به عنوان هسته مرکزى مشترک بسیارى از منظومه ها شناسایى کرد; باورهایى که مى توان گفت براى هر دیدگاه فکورانه دینى1 محورى و اساسى اند, و دورنماى دینى خاصى در باب معناى زندگى بشر در اختیار ما قرار مى دهند. پس این امکان هست که بتوان از یک هم گرایى اعتقادى درباره معناى زندگى در میان پاره اى از سنّت هاى عمده دینى سخن گفت, البته تا جایى مى توان از این هم گرایى سخن گفت که سنّت ها بتوانند این هسته مرکزى را داراى اهمیت اساسى تلقى کنند. من در مقام طرح امکان چنین دیدگاه هم گرایانه اى به اجمال به آیین بودا, شاخه اى از آیین هندو (آیین ویشنو) و مسیحیت اشاره خواهم کرد. اما در تحلیل مفصّل معناى زندگى در منظومه هاى مختلف, اختلافاتى باقى خواهد ماند, و در نتیجه در آینده نزدیک, علاوه بر هم گرایى, تعارض نیز همچنان ویژگى ادیان خواهد بود و دیدگاه هاى مختلفى درباره اهمیت و حدود چنین تعارضى وجود خواهد داشت.

عنوان مقاله [English]

دین و مسئله معنا

نویسنده [English]

  • Kit Ward
چکیده [English]

ادیان منظومه هاى عقیدتى هستند که با درجات مختلفى از نظام سازى, نظریه هاى رقیب را در باب معناى زندگى بشر به تصویر مى کشند. تمامى مدعیات این منظومه هاى عقیدتى نمى توانند درست باشند, هرچند بعید [هم] به نظر مى رسد که همه مدعیات هر یک از این نظام هاى عقیدتى نیز در زمانى خاص درست باشند. در عین حال, مى توان مجموعه اى از باورهاى مهم را به عنوان هسته مرکزى مشترک بسیارى از منظومه ها شناسایى کرد; باورهایى که مى توان گفت براى هر دیدگاه فکورانه دینى1 محورى و اساسى اند, و دورنماى دینى خاصى در باب معناى زندگى بشر در اختیار ما قرار مى دهند. پس این امکان هست که بتوان از یک هم گرایى اعتقادى درباره معناى زندگى در میان پاره اى از سنّت هاى عمده دینى سخن گفت, البته تا جایى مى توان از این هم گرایى سخن گفت که سنّت ها بتوانند این هسته مرکزى را داراى اهمیت اساسى تلقى کنند. من در مقام طرح امکان چنین دیدگاه هم گرایانه اى به اجمال به آیین بودا, شاخه اى از آیین هندو (آیین ویشنو) و مسیحیت اشاره خواهم کرد. اما در تحلیل مفصّل معناى زندگى در منظومه هاى مختلف, اختلافاتى باقى خواهد ماند, و در نتیجه در آینده نزدیک, علاوه بر هم گرایى, تعارض نیز همچنان ویژگى ادیان خواهد بود و دیدگاه هاى مختلفى درباره اهمیت و حدود چنین تعارضى وجود خواهد داشت.

مراجع

مشخصات کتاب شناختى اصل این مقاله چنین است:
Ward, Keith, "Religion and the Question of Meaning", in Runzo, Joseph and Martin, Nancy M. (ed.), The Meaning of Life in the World Religion, (Oxford: Oneworld, 2000), pp.11-30
کیت وارد, از الهى دانان و فیلسوفان دین برجسته, عضو هیئت علمیِ کالج ترینیتى هال (Trinity Hall) در دانشگاه کمبریج و رئیس این کالج و نیز استاد تاریخ و فلسفه دین در دانشگاه لندن بود. سپس به مقام استاد انتصابى الهیات در دانشگاه آکسفورد منصوب شد و هنوز در این مقام باقى است. او کشیش کلیساى جامع موسوم به کلیساى مسیح است.
کتاب هاى عدیده او به طیف وسیعى از موضوعات و مسائل الهیات مى پردازند. از جمله آثار اخیر او مى توان از این کتاب ها نام برد:
(تصوّرات گونه گون از موجود سرمدى)
1. Images of Eternity
(خدا, تصادف, و ضرورت)
 2. God, Chance and Necessity
(در دفاع از نَفْس)
3. In Defence of the Soul
(دین و وحى و انکشاف الهى)
4. Religion and Revelation
(دین و خلقت)
5. Religion and Creation
(دین و طبیعت آدمى)
6. Religion and Human Nature
با سپاس از مدیریت محترم مؤسسه پژوهشى نگاه معاصر که متن این مقاله را در اختیار مجله نهادند. (این مقاله توسط استاد مصطفى ملکیان با من انگلیسى آن مقابله شده است).
1. reflective religions view
2. چهار حقیقت برجسته دین بودایى که بدان سبب بودا تنویر یافت (ماهیت رنج, علت رنج, از بین بردن رنج و راه هشت گانه وصول).
3. شخصى که بعداً بودا نام گرفت.
4. پالى زبان مقدّس اولیه دین بودایى یا فرقه بودایى تراوا داست.
5. sangha; سنگهه, اجتماع در دین جین و هندو; نظام روحانى در دین بودا و جین.
6. schleiermacher
7. Otto
8. Ninian Smart
9,10. ritual
11 . دوکا (dukkah) از عناصر تفکّر هندویى و بودایى و یکى از چهار حقیقت والا در دین بودایى است (یعنى وجود سراسر درد و رنج و عذاب و بدبختى است).
12. Brahmo Samaj
13. Vaishnavism
14. veda
15. Upanishads
16. BJP
17 . Baptist; فرقه اى از پروتستان ها که معتقدند که غسل تعمید فقط باید براى مؤمنانى که به ایمان اعتراف کرده اند, انجام گیرد, آن هم نه با آب پاشیدن بر روى آنان, بلکه با فرو رفتنشان در آب.
18. Vaishnava Hinduism
19. chaos
پى نوشت هاى نویسنده:
1. Wilfred Contwell Smith, The Meaning and End of Religion (San Francisco: Harper and Row, 1978), p.48.
2. Ibid., p.144.
3. Ibid., pp. 31, 39.
4. Ibid., p.123.
 
نقد و نظر
دوره 8، شماره 32-31
مهر 1382
صفحه 193-218

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار