ملاحظاتی بر خوانش مدرسی طباطبایی از ابن قبه

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسنده

پژوهشگر پژوهشکده کلام اهل‌بیت: (پژوهشگاه قرآن و حدیث)

چکیده

ابن قبه رازی از متکلمان برجسته و بلندآوازه امامیه در نیمۀ دوم سدۀ سوم هجری است که در حوزۀ مسائل مربوط به امامت دیدگاه‌های درخور توجهی داشته است و از همین‌روی، از جایگاه ویژه‌ای در میان متکلمان امامیه برخوردار است. سید حسین مدرسی طباطبایی- شیعه‌پژوه معاصر- درکتاب مکتب در فرآیند تکامل با ارجاعات فراوان به آثار ابن قبه و بررسی رساله‌های به جا مانده از او در صدد تحلیل تحولات تاریخی اندیشۀ امامیه در بستر تحولات سیاسی- اجتماعی برآمده است. در این مقاله به ادعاهای مدرسی طباطبایی و برداشت‌ها و خوانش او از آثار و اندیشه‌های ابن قبه پرداخته می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Considerations about Modarres Tabataba’ee’s Reading of Ibn Qibah

نویسنده [English]

  • Abbas Mirzaei
چکیده [English]

Ibn Qibah Rãzi is one of the most-known Imamieh theologians of the second half of the 3rd century a.h.; he has significant views concerning Imamat and thus has a special place among Imamieh theologicans. In his book Shiism in the Process of Evolution, Seyyed Hussein Mudarresi Tabataba’i –a comtemporary scholar of Shiism- tries to analyse the historical developments of Imamieh thought in its political-social background, by appeals to the works of Ibn Qibah and an examination of his treatises. This paper seeks to examine and criticize the claims of Mudarresi Tabataba’i and his interpretations of the works of Ibn Qibah.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imamieh theologians
  • history of Imamieh thought
  • Shiism in the Process of Evolution
  • Ibn Qibah Rãzi
  1. ابن ابی الحدید، ابوحامد عبدالحمید (1959م)، شرح نهج البلاغه، تحقیق: محمد ابراهیم ابوالفضل، بیروت: دار الاحیاء.
  2. ابن ندیم، محمد بن اسحاق (1350)، الفهرست، تصحیح: رضا تجدد، الطبعة الرابعة، تهران: بی‌نا.
  3. اربلی، ابی الحسن علی بن عیسی (1410ق)، کشف الغمة فی معرفة الائمه، بیروت: دارالکتب الاسلامی.
  4. بحرانی، ابن میثم (1981م)، شرح نهج البلاغه، تحقیق: عدة من الافاضل، الطبعة الثانیة، بیروت: دارالعلم الاسلامی.
  5. ثقفی، ابراهیم بن محمد (2535)، الغارات، تحقیق: جلال‌الدین الحسینی الارموی المحدث، تهران: انجمن آثار ملی.
  6. حر عاملی (بی‌تا)، امل الآمل، تحقیق: السید أحمد الحسینی، نجف: الآداب.
  7. حسینی، سید احمد (1413ق)، مولفات زیدیه، قم: مکتبة مرعشی النجفی.
  8. زراری الی ابنه فی ذکر اعین، ابوغالب احمد بن محمد بن محمد بن سلیمان شیبانی بغدادی (1411ق)، رسالة ابی غالب، تصحیح: محمدرضا حسینی، قم: مطبعة ربانی.
  9. سبحانی، جعفر (1416ق)، موسوعة طبقات الفقهاء، قم: اعتماد.

10. سیدمرتضی، علی بن حسین علم الهدی (1410ق)، الشافی، تهران، مؤسسة الصادق.

11. شهرستانی، محمد بن عبد الکریم (1386)، الملل والنحل، تصحیح: احمد فهمی محمد، قاهره: مطبع حجازی.

12. شیخ صدوق‌، محمد بن علی بن الحسین بن بابویه القمی (1416ق)، کمال الدین وتمام النعمة، تصحیح: علی اکبر غفاری، قم: موسسه نشر الاسلامی.

13. ـــــــــــــ (1979م)، معانی الاخبار، تصحیح: علی‌اکبر غفاری، بیروت: دارالمعرفة.

14. عباس الوجیه، ابن عباس (1999م)، اعلام الموالفین الزیدیه، عمان: مؤسسه الامام زید بن علی الثقافة.

15. عبدالله بن حمزه (1406ق)، الشافی، یمن: منشورات مکتبة الیمن الکبری.

16. علامه حلی، أبی منصور الحسن بن یوسف بن المطهر الأسدی (1415ق الف )، ایضاح الاشتباه، تحقیق: محمد حسون، قم: موسسة النشر الاسلامی.

17. علامه حلی، أبی منصور الحسن بن یوسف بن المطهر الأسدی (1417ق ب)، خلاصة الاقوال، تحقیق: جواد قیومی، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.

18. علی بن حسین بن موسی بن بابویه (ابن بابویه قمی) (1987م)، الامام والتبصره، تصحیح: محمدرضا حسینی، بیروت: موسسه آل البیت (ع).

19. رازى، فخر الدین (فخر رازى) (1411ق)، المحصل‏، عمان: دار الرازی.

20. کلینی، محمد بن یعقوب کلینی (1365)، کافی، تصحیح: علی اکبر غفاری، تهران: دارالکتب الاسلامیه.

21. مدرسی طباطبایی، حسین (1384)، مکتب در فرایند تکامل، تهران: انتشارات کویر.

22. موسوی خویی، ابوالقاسم (بی‌تا)، معجم رجال الحدیث، قم: بی‌نا.

23. نجاشی، احمد بن علی (1416ق)، کتاب الرجال نجاشی، تحقیق: سید موسی شبیری زنجانی، مؤسسة النشر الاسلامی.

24. النعمانی، محمد بن إبراهیم (1422ق)، کتاب الغیبة، تحقیق: فارس حسون کریم، قم: أنوارالهدى.

25. یعقوبی، أحمد بن أبی یعقوب بن جعفر بغدادی (1414ق)، تاریخ الیعقوبی، قم: منشورات رضی.