طرح کلی اندیشۀ اسلامی در کربلا با محوریت خطبۀ هشتم ذی‌الحجه امام حسین(ع) در مکه

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسنده

دکتری تخصصی، قرآن و علوم، گرایش مدیریت، جامعه المصطفی العالمیه قم، قم،ایران.‏

چکیده

ارائۀ دین به صورت منسجم و نظام‌مند به‌گونه‌ای‌که انواع گزاره‌های دینی در ارتباط معناداری قرار گیرند و روح واحدی را توصیف کنند، از نیازهای جدی امروز است. این طرح کلی اگر از یک متن معصومانه گرفته شود، اطمینان‌آورتر است. آخرین سخنرانی امام حسین(علیه السّلام) در مکه دارای چنین ویژگی شایسته‌ای است که می‌توان از آن به طرح کلی اندیشۀ اسلامی در کربلا یاد کرد. امام حسین(علیه السّلام) در آن خطبه، مبانی اصلی دین و حرکت خویش را بیان می‌کنند. این تحقیق بر آن است که با استفاده از روش اجتهادی (تحلیلی -  استنباطی)، با محوریت یکی از بیانات کلیدی امام حسین (علیه السّلام)، تحلیلی از طرح کلی اندیشۀ اسلامی ارائه کند. این تحقیق برای جمع‌آوری اطلاعات از روش اسنادی بهره برده است. در این پژوهش، فرازهای اصلی خطبه احصا شده و مرحله به مرحله معارف آن در یک هندسۀ سیرمند تبیین شده است. ازجمله ره‌آوردهای مهم این پژوهش آن است که نوع مواجهۀ خواننده را با کلمات معصومین(علیهم السّلام) فعال و مسئله‌محور خواهد کرد و درکی منضبط، فعال و زنده از مفاهیم مهمی، مانند توحید، نبوت و معاد خواهد داشت؛ همچنین طرح و نقشه‌ای از یک اندیشۀ متحدالاجزا و متماسک از مفاهیم بلند دینی خواهد گرفت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The General Outline of Islamic Thought in Karbala, Centered on Imam Husayn's (AS) Eighth of Dhul-Hijjah Sermon in Mecca

نویسنده [English]

  • Seyyed Ali Asghar Alavi
PhD, Quran and Sciences, Major in Management, Al-Mustafa International University, ‎Qom, ‎Iran.‎
چکیده [English]

Presenting religion in a coherent and systematic way, where various religious propositions are meaningfully connected and describe a unified spirit, is a serious need today. Such an outline is more trustworthy if derived from an infallible text. Imam Husayn's (AS) last speech in Mecca possesses precisely this worthy characteristic, from which the general outline of Islamic thought in Karbala can be inferred. In that sermon, Imam Husayn (AS) articulated the fundamental principles of religion and his own movement. This research aims to provide an analysis of this general outline of Islamic thought, using an ijtihadi (analytical-inferential) method, centered on one of Imam Husayn's (AS) key statements. The study utilized a documentary method for data collection. In this research, the main passages of the sermon were identified, and their meanings were explained step by step within a structured, progressive framework. One of the significant outcomes of this research is that it will make the reader's engagement with the words of the Infallibles active and problem-oriented, leading to a disciplined, active, and vibrant understanding of crucial concepts such as Tawhid (monotheism), Prophethood, and Ma'ad (resurrection). Furthermore, it will provide a blueprint and plan for a unified and cohesive thought system derived from lofty religious concepts.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • General Outline of Islamic Thought
  • Karbala
  • Imam Husayn (AS)
  • Eighth of Dhul-Hijjah Sermon
  • Mecca Sermon

مراجع

* قرآن کریم
** نهج‌البلاغه
ابن‌ابی‌الحدید، عبدالحمید بن هبه‌الله‏. (1404ق). شرح نهج‌البلاغه(ج1)(محقق و مصحح: محمدابوالفضل ابراهیم‏). قم: مکتبة آیةالله المرعشی النجفی.
ابن‌بابویه، محمد بن على‏. (1376 ش). امالی. تهران: کتابچى‏.
ابن‌بابویه، محمد بن على. (1403 ق). معانی‌الأخبار. (محقق و مصحح: غفارى، على‌اکبر). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم‏.
ابن‌شعبه حرانى، حسن بن على‏. (1404 ق). تحف ‌العقول‏. (محقق و مصحح: غفارى، على اکبر). قم: جامعۀ مدرسین‏.
ابن‌شهرآشوب مازندرانى. (1379 ق). محمد بن على. مناقب آل ابی‌طالب^ (ج4). قم: علامه‏.
ابن‌طاووس، على بن موسى‏. (1409 ق). إقبال‌ الأعمال (ط- القدیمة)(ج1و3). تهران: دار الکتب الاسلامیه‏‏.
ابن‌طاووس، على بن موسى. (1348 ش). اللهوف على قتلى الطفوف. (مترجم فهرى زنجانى، احمد). تهران: جهان‏.
ابن‌نما حلى، جعفر بن محمد. (1406 ق). مثیر الأحزان‏. قم: مدرسۀ امام مهدى‏.
ابن مشهدى، محمد بن جعفر. (1419 ق). المزار الکبیر( لابن المشهدی). (محقق و مصحح: قیومى اصفهانى، جواد). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‏.
ابو مخنف کوفى، لوط بن یحیى‏. (1417 ق). وقعة‌ الطف‏. (محقق و مصحح: یوسفى غروى، محمد هادى‏). قم: جامعۀ مدرسین‏.
اربلى، على بن عیسى‏. (1381 ق). کشف الغمة فی معرفة الأئمة (ج2). (محقق و مصحح: رسولى محلاتى، هاشم). تبریز: بنى‌هاشمى‏.
بحرانى اصفهانى، عبد الله بن نور الله‏. (1382 ش). عوالم العلوم و المعارف والأحوال- الإمام علی بن أبی طالب×‏. (محقق و مصحح: موحد ابطحى اصفهانى، محمد باقر). قم: مؤسسة الإمام المهدى عجّل الله تعالى فرجه الشریف‏.
جوادی آملی، عبدالله. (1388 ش، الف). اسلام و روابط بین‌الملل. قم: نشر اسراء.
جوادی آملی، عبدالله. (1384 ش). بنیان مرصوص امام خمینی. (محقق: شاهجوئی، محمدامین). قم: نشر اسراء.
جوادی آملی، عبدالله. (1388 ش، ب)شکوفایی عقل در پرتو نهضت حسینی (محقق: بندعلی، سعید ). قم: نشر اسراء.
جوادی آملی، مرتضی. (1388 ش). فلسفه زیارت. قم: نشر اسراء.
حکیمی، محمدرضا؛ حکیمی، محمد؛ حکیمی، علی. (1383 ش). الحیاه، دایره‌المعارف اسلامی. (مترجم: آرام، احمد). قم: دلیل ما.
حلوانى، حسین بن محمد بن حسن بن نصر. (1408 ق). نزهة الناظر و تنبیه‌ الخاطر. (محقق و مصحح: مدرسة الامام المهدی#‏) قم: مدرسة الامام المهدی#‏.‏
خامنه‌ای، سید علی. (1378 ش). طرح کلی اندیشۀ اسلامی در قرآن. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
خامنه‌ای سید علی. (1392 ش). طرح کلی اندیشۀ اسلامی در قرآن. تهران: مؤسسۀ ایمان جهادی صهبا.
خامنه‌ای، سید علی. (1390 ش). انسان 250ساله، بیانات مقام معظم رهبری دربارۀ زندگی سیاسی - مبارزاتی ائمۀ معصومین، آیت‌الله سید علی خامنه‌ای. تهران: مؤسسۀ ایمان جهادی (مرکز صهبا) .
بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار اساتید و دانشجویان بسیجی ‌۱۸/03/1382 https://B2n.ir/tn5176
بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار گروهى از فضلاى حوزۀ‏ علمیۀ‏ قم (نخبگان کلام و فلسفه) 29/10 ‏/1382 https://B2n.ir/ju1727
بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام در  عید مبعث، 02‏/07/1382 https://B2n.ir/ym8529
خمینی، سید روح‌الله. (1390 ش). صحیفه امام خمینی(ج5). تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینى&.
خمینی، سید روح‌الله. (1389 ش). مصباح‌ الهدایه الی الخلافه و الولایه. (مترجم: مستوفی، حسین) تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینى مؤسسۀ چاپ و نشر عروج.
شریفی، محمود و  مؤیدی، علی. (1383 ش). فرهنگ جامع سخنان امام حسین×. ترجمه همراه متن عربی موسوعه کلمات الامام الحسین×، گروه حدیث پژوهشکدۀ باقرالعلوم×. (مترجم: مؤیدی، علی). قم: نشر معروف.
طباطبایی، سید محمدحسین. (1387 ش، الف). تعالیم اسلام. (به کوشش خسروشاهی سید هادی. قم: مؤسسۀ بوستان کتاب.
طباطبایی، سید محمدحسین. (1387 ش، ب). شیعه در اسلام. (به کوشش خسروشاهی سید هادی). قم: مؤسسۀ بوستان کتاب.
طبرسى، احمد بن على‏. (1403 ق). الإحتجاج على أهل‌ اللجاج( للطبرسی)(ج2). (محقق و مصحح: خرسان، محمدباقر). مشهد: نشر مرتضى‏.
طبرسى، فضل بن حسن. (1417 ق). إعلام الورى بأعلام الهدى ( ط- الحدیثة)(ج1).  (محقق و مصحح: مؤسسة آل البیت). قم: آل البیت‏.
طوسى، محمد بن الحسن‏. (1411 ق). مصباح المتهجّد و سلاح المتعبّد. بیروت: مؤسسة فقه الشیعة.
کراجکى، محمد بن على‏. (1421 ق). التعجب من أغلاط العامة فی مسألة الإمامة. قم: دارالغدیر.
کفعمى، ابراهیم بن علی عاملى‏. (1418 ق). البلد الأمین و الدرع الحصین‏. بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات‏.
کفعمى، ابراهیم بن على عاملى‏. (1405 ق). المصباح للکفعمی( جنة الأمان الواقیة). قم: دار الرضی( زاهدی).
کلینى، محمد بن یعقوب بن اسحاق‏. (1407 ق). الکافی(ج2). (محقق و مصحح: غفارى على‌اکبر و آخوندى، محمد). تهران: دار الکتب الاسلامیة.
مجلسى، محمدباقر بن محمدتقى‏. (1403 ق). بحارالأنوار(ج44،22و45). بیروت: دار احیاء التراث العربی‏‏.
محمدی ری‌شهری، محمد. (1388 ش). دانش‌نامۀ امام حسین× بر پایۀ قرآن(ج6)، حدیث و تاریخ، با همکاری محمود طباطبایی‌نژاد، روح‌الله سیدطبایی. (مترجم: عبدالهادی مسعودی، مهدی مهریزی) قم: دارالحدیث.
مصباح، مجتبی، عبودیت، عبدالرسول، الهی راد، صفدر، شبان نیا، قاسم. (1399 ش). سلسله دروس مبانی اندیشه اسلامی (طرح ولایت). قم: مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی.
مفید، محمد بن محمد. (1413 ق، الف). الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد. (محقق و مصحح: مؤسسة آل‌البیت^‏). قم: کنگرۀ شیخ مفید‏.
مفید، محمد بن محمد. (1413 ق، ب). الجمل و النصرة لسید العترة فی حرب البصرة. (محقق ومصحح: میرشریفى، على). قم: کنگرۀ شیخ مفید.
مقرم، سید عبدالرزاق. (1399 ق). مقتل ‌الحسین. بیروت: دارالکتاب الاسلامی.
موسوی، سید مهدی. (1394 ش). الگوهای کلان تولید علوم انسانی اسلامی در بستر انقلاب اسلامی. تهران: آفتاب توسعه.
نجمی، محمدصادق. (1386 ش). سخنان حسین بن علی×. قم: بوستان کتاب.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار