مرگ‌اندیشی از دیدگاه علامه طباطبایی(رحمة الله علیه) و اروین یالوم

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه قم، قم، ایران

2 دانشیار گروه فلسفه وکلام اسلامی، دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی دانشگاه قم، قم، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی مرگ‌اندیشی از دیدگاه علامه طباطبایی و اروین یالوم است. برای بررسی این موضوع از روش تحقیق توصیفی‌ـ‌تحلیلی استفاده شده است. برخی نتایج نشان داد که یالوم هرچند مانند برخی دیگر از متفکران وجودی‌گرا، مرگ را پایان‌بخش زندگی انسان می‌داند، اما اندیشیدن دربارۀ مرگ را برای زندگی معناآفرین و ارزش‌بخش تلقی می‌کند. از نظر یالوم، از جمله عوامل مهمی که انسان‌ها را متوجه مرگ (خودشان) می‌کند، واقع‌شدن یا در مواجهۀ نزدیک قرارگرفتن با مرگ، عامل زمان، بررسی دقیق رؤیاها و خیال‌پردازی‌های فردی، وسایل کمکی مصنوعی و غیره است؛ و از جمله درمان‌های عملی اضطراب مرگ ایجاد اثری هنری، بودن در کنار افرادی کـه در شرف مرگ هستند و غیره می‌باشد؛ از دیدگاه علامه طباطبایی، آن چیزی که با مرگ از بین می رود، همان بعد جسمی انسان می‌باشد و آن چیزی که باقی است و از یک نشئه به نشئۀ دیگر می‌رود، همان بعد روحی انسان می‌باشد. از دیدگاه او، جهان هستی از خداوند متعال نشئت گرفته و در قدرت تدبیرگرانۀ حق متعال قرار دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Thinking of Death in the Views of ʿAllāma Ṭabāṭabāʾī and Irvin Yalom

نویسندگان [English]

  • Sayyedeh Maasoumeh Tabatabaei 1
  • Nafise Sate 2
1 Faculty of Theology and Islamic Studies, University of Qom, Qom, Iran
2 Associate professor, Department of Islamic Philosophy and Theology, Faculty of Theology and Islamic Teachings, University of Qom, Qom, Iran
چکیده [English]

The present study aims to consider thinking about death in the views of ʿAllāma Ṭabāṭabāʾī and Irvin Yalom, using the descriptive-analytical method of research. Some of the results indicate that while Yalom, just like some other existentialists, believes that death marks the end of the human life, he holds that thinking about death bestows meaning and value upon life. For Yalom, a major factor that alerts human beings about (their own) death is to be involved in or have a close encounter with death, time, careful consideration of dreams and individual fantasies, artificial aiding tools, and the like. Among the practical treatments of the death anxiety are creation of a work of art and being around those who are about to die. For ʿAllāma Ṭabāṭabāʾī, what perishes with death is the physical dimension of human beings, and what survives and moves form one realm to another is the psychological dimension. In his view, the universe comes from God and is under his direction and power.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Merg Andishi
  • Allameh Tabatabai
  • Ervin Yalom

مراجع

* قرآن کریم
1. ابراهیمی‌راد، محمد؛ محمدی، بهروز؛ نقی‌ئی، احمد. (1393). کارکرد اعتقاد به معاد در معنابخشی به زندگی از دیدگاه علامه طباطبایی و آیت‌الله جوادی آملی. محمد ابراهیمی راد. پایاننامۀ کارشناسی ارشد، گروه مدرسی معارف اسلامی گرایش مبانی نظری اسلام.
2. ایران‌زاده، نعمت‌الله؛ عرش اکمل، شهناز. (1400). بازنمایی انگارۀ مرگ‌اندیشی در نسبت با امید و ناامیدی در ملکوت. متن‌پژوهی ادبی، 25(88)، صص 8-32.
3. سلیمی بجستانی، حسین؛ وجدانی همت، مهدی. (1394). بررسی تطبیقی مفهوم مرگ در روان‌شناسی وجودی و دیدگاه قرآنی علامه طباطبایی. پژوهش‌نامه معارف قرآنی، 6(22)، صص 7-36.
4. شایان‌فر، شهناز؛ قلعه، الهه. (1398). مؤلفه‌های مابعدالطبیعی معنای زندگی به روایت اروین یالوم. دو فصلنامه علمی پژوهش‌های هستی‌شناختی، ش15، صص 67-93.
5. طباطبــایى، محمدحســین. (1374). تفسیر المیزان (مترجم: محمدباقر موسوی همدانی). قم: نشر دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
6. طباطبــایى، محمدحســین. (1387). تحریــری بــر اصــول فلســفه و روش رئالیســم (مترجم: محمدباقر شریعتى سبزواری). قم: بوستان کتاب.
7. طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1388). بررسی‌های اسلامی (ج14). قم: بوستان کتاب.
8. طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1392). بدایة الحکمة (ج2، مترجم: علی شیروانی). قم: دارالفکر.
9. عزیزی، میلاد؛ علیزمانی، امیرعباس. (1394). بررسی دیدگاه اروین یالوم دربارۀ ارتباط دغدغه‌های وجودی مرگ‌اندیشی و معنای زندگی. دو فصلنامه علمی‌ـ‌پژوهشی پژوهش‌های هستی‌شناختی، ش8، صص 19-37.
10. قراملکی، احدفرامرز؛ عباسپور، امین. (1393). مواجهه با مرگ؛ مطالعه تطبیقی بین مولوی و اروین یالوم. احد فرامرز قراملکی، پایان نامه برای اخذ درجه کارشناسی ارشد در رشته فلسفه دین دانشگاه تهران.
11. کلباسی اشتری، حسین؛ تقوی، زهرا. (1394). حقیقت موت، انواع و مراتب آن از دیدگاه علامه طباطبایی. قبسات، 20(77)، صص 5-28.
12. کلانترزاده، فریبا. (1397). بررسی جلوه‌های توحید در قرآن از دیدگاه علامه طباطبایی. آفاق علوم انسانی، ش16. صص 21-34.
13. محسنی، محمدآصف. (1393). کرامت اکتسابی انسان از دیدگاه علامه طباطبایی. نشریه معرفت کلامی، ش1، صص 81-102.
14. موسوی‌مقدم، سید رحمت‌الله؛ علیزمانی، امیرعباس. (1393). ساحت‌های وجودی انسان از دیدگاه علامه طباطبایی. فصلنامه اندیشه نوین، ش27، صص 53-78.
15. نوروزی داوودخانی، نورالله. (1391). معانی، تعابیر و تصاویر مرگ در اشعار سهراب سپهری و فریدون توللی. پژوهش‌نامه ادب غنایی، 10(18)، صص 185-198. 
16. نیچه، فردریش. (1390). چنین گفت زرتشت (مترجم: داریوش آشوری). تهران: آگه. 
17. هاشمی، زهرا سادات؛ علیزمانی، امیرعباس؛ زمانی، مهدی و خوش‌طینت، ولی‌الله. (1397). مرگ‌اندیشی از منظر اروین یالوم و تأثیر آن بر معنابخشی به زندگی. قبسات، ش88، 
صص 121-150.
18. همایی، جلال‌الدین. (1369). مولوی‌نامه (ج2). تهران: هما.
19. یالوم، اروین. (۱۳۹۰). خیره به خورشید (مترجم: مهدی غبرایی). تهران: نیکو نشر.
20. یالوم، اروین. (۱۳۹۱). مامان و معنی زندگی (مترجم: سپیده حبیب). تهران: قطره.
21. یالوم، اروین. (۱۳۹۲). هنر درمان. تهران: قطره.
22. یالوم، اروین. (1395). و نیچه گریه کرد (مترجم: مهشید میرمعزی). تهران: نی.
23. یالوم، اروین. (1398). روان‌درمانی اگزیستانسیال (مترجم: سپیده حبیب). تهران: نی.
24. Berry-Smith, S. (2012). Death, FreedomT Isolation & Meaninglessness & Existential Psychotherapy of Yalom, school of Psychotherapy, New Zealand, Aukland University of Technology.
25. Kolpachnikov V. V., (2013). Client-Centered and Existential Approaches: Are They Mostly Similar or Different?, Basic Research Program, Moscow, National Research University Higher School of Economics.
26. Krug O. T., (2009). James Bugental and Irvin Yalom Two Masters of Existential Thrapy, USA, Journal of Humanistic Psychology, (vol. 49, no. 3).
27. Minton, S. J., (2001), Key Thinkers in Practical Philosophy: Dr. Yalom, UK., Practical Philosophy (March).
28. Necula M. R., Damina S. R., Bunela O., (2012), Humanist Therapies in Postmodernity, Postmoern Openings, Volum 3, Issue 3, UK, Lumen Publishing House.
29. Prochaska J. & Norcross J., (2009). Systems of Psychotherapy, A Transtheoretical Analysis, Boston, Brooks/Cole.
30. Yalom, E., (2011), Confronting Death and other Existential Issues in Psychotherapy, The Intructor s Manual DVD, California, Psychotherapy.net, LLC.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار