بررسی سرایت‌ دلایل عصمت از شخصی به شخص دیگر

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری تفسیر تطبیقی قرآن از دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، قم، ایران

2 استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکده علوم قرآنی تهران، تهران، ایران

3 استادیار مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، قم، ایران

چکیده

یکی از مسائل مطرح در‌‌ مباحث عصمت‌پژوهی این است که آیا می‌توان دلایل عصمت برخی اشخاص را به اشخاصی دیگر بدون هر وجهی، سرایت داد، یا آنکه لازم است وجهی برای سرایت این دلایل وجود داشته باشد. برای مثال آیا می‌توان دلایل ثابت‌کنندۀ عصمت همه‌جانبۀ نبی اکرم(صلّی الله علیه واله) و ائمه اطهار(علیهم السّلام) را به انبیای سلف(علیهم السّلام) سرایت داد و با آن دلایل، عصمت همه‌جانبۀ انبیای سلف(علیهم السّلام) را نیز اثبات کرد، در‌حالی‌که هیچ وجهی برای این سرایت وجود نداشته باشد و دلایل تنها ثابت‌کنندۀ عصمت همه‌جانبۀ نبی اکرم(صلّی الله علیه واله) و ائمه اطهار(علیهم السّلام) باشد و نه بیشتر؟ بررسی مباحث عصمت‌پژوهی نشان می‌دهد گاهی از برخی دلایل عصمت فراتر از محدودۀ پوشش‌دهندۀ خود استفاده شده و دلایل عصمت اشخاصی به اشخاص دیگر بدون دلیل متقن سرایت داده شده است. این اشتباه گاهی در استفاده از دلایل عصمت اشخاصی برای اثبات عصمت اشخاص دیگر و گاهی در ردّ دلایل عصمت اشخاصی به‌جای رد دلایل عصمت اشخاصی دیگر است. هدف از این پژوهش، آسیب‌شناسی مباحث عصمت‌پژوهی در این مسئله و نشان‌دادن اشتباه‌هایی است که در این زمینه صورت گرفته است. نگارندگان در این مقاله کوشیده‌اند با بهره‌گیری از روش توصیفی و تحلیلی، این مسئله را بررسی کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Consideration of the Extension of the Reasons for Infallibility from One Person to Another

نویسندگان [English]

  • Ali Faghih 1
  • Ali Qazanfari 2
  • Sayyed Ahmad Faghihi 3
1 PhD in Comparative Commentary of the Qur'an from University of Quranic Sciences and Thoughts, Qom, Iran
2 Assistant professor, University of the Sciences and Doctrines of the Noble Qur’an, College of Quranic Sciences, Tehran, Iran
3 Assistant professor, Imam Khomeini Education and Research Institute, Qom, Iran
چکیده [English]

A problem in studies of infallibility is whether the reasons for infallibility of one person might be extended to another person without a warrant, or there should be a warrant for such extension. For example, can one extend the reasons for the full-fledged infallibility of Prophet Muhammad and Shiite Imams to past prophets and prove their full-fledged infallibility as well, while there is not warrant for this, and the relevant reasons only established the full-fledged infallibility of Prophet Muhammad and Shiite Imams? A consideration of issues concerning infallibility shows that certain reasons for infallibility are sometimes deployed outside of their proper scope and extended to other people with a cogent reason. Such a mistake sometimes occurs in deploying the reasons for the infallibility of one person to prove the infallibility of another person and sometimes for rejecting the infallibility of a person, instead of rejecting that of another person. This research aims to find gaps in studies of infallibility, showing certain errors that occur therein. We consider the problem with a descriptive and analytic method.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Reasons for infallibility
  • Prophet Muhammad
  • prophets
  • Shiite Imams

مراجع

* قرآن کریم.
1. ابن بابویه، محمد بن على. (1376). الأمالی. تهران: کتابچى.
2. ابن‌ منظور، محمد بن مکرم. (۱۴۱۰ق). لسان العرب. بیروت: دار الفکر.
3. جمیل حمود، محمد. (1421ق). الفوائد البهیة فی شرح عقائد الإمامیة (چاپ دوم‏). بیروت: مؤسسة الأعلمی‏.
4. جوادی آملی، عبدالله. (1381). وحی و نبوت در قرآن. قم: مرکز نشر اسراء.
5. جوهرى، اسماعیل. (‎۱۴۰۷ق). الصحاح: تاج اللغه وصحاح العربیه (محقق: احمد عبدالغفور عطار). بیروت: دار العلم للملایین.
6. حر عاملی، محمد بن حسن. (بی‌تا). التنبیه بالمعلوم من البرهان على تنزیه المعصوم عن السهو والنسیان. بی‌جا: بی‌نا.
7. حلى، حسین بن یوسف. (1413ق). کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد (مصحح، مقدمه، محقق و تعلیقات: حسن حسن‌زاده آملى، چاپ چهارم). قم: مؤسسة النشر الإسلامی‏‏‏.
8. خرازى، سید‌محسن. (1417 ق). ‏بدایة المعارف الإلهیة فی شرح عقائد الإمامیة. قم: مؤسسة النشر الإسلامی‏.
9. راغب اصفهانى، حسین بن محمد. (1412ق)‏. المفردات فی غریب القرآن. (محقق: صفوان عدنان داودى،‏ چاپ اول). دمشق بیروت: دار العلم الدار الشامیة. ‏
10. رخ‌شاد، محمدحسین. (1381). 665 پرسش و پاسخ در محضر علامه طباطبایی. قم:
آل علی(علیه السّلام).
11. سبحانی، جعفر. (1308). منشور جاوید. قم: مؤسسة تعلیماتی و تـحقیقاتی امـام صادق(علیه السّلام).
12. سبحانى، جعفر. (1412ق). الإلهیات على هدى الکتاب والسنة والعقل. قم: المرکز العالمی للدراسات الإسلامیة.
13. سبحانی‌نیا، محمد. (1393). گسترۀ عصمت از منظر علامه طباطبایی. قبسات، 19(74)، صص 123-146.
14. شبر، سید‌عبد‌الله. (1424ق). حق الیقین فی معرفة أصول الدین.‏ (چاپ دوم). قم: أنوار الهدى.
15. شعرانى،‏ ابوالحسن. (بی‌تا). شرح فارسى تجرید الاعتقاد. تهران: انتشارات اسلامیه‏.
16. صفار، محمد بن حسن. (1404ق)‏. بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد (چاپ دوم). قم: مکتبة آیة الله المرعشی(رحمة الله).
17. طباطبایى، سیدمحمدحسین. (‏1417ق). ‏المیزان فى تفسیر القرآن‏. قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعۀ مدرسین حوزه علمیه.
18. طریحی، فخرالدین. (1985). مجمع البحرین. بیروت: دار المکتبة‌ الهلال‌.
19. طوسى،‏ محمد بن محمد. (1407ق‏). تجرید الاعتقاد (محقق: حسینى جلالى، ‏چاپ اول).‏ قم: دفتر تبلیغات اسلامى.
20. فخرالدین رازى، محمد بن عمر. (1420ق). مفاتیح الغیب (چاپ سوم). بیروت: دار احیاء التراث العربى‏.
21. فقیه، علی؛ بابایی، علی‌ اکبر؛ حسینی‌زاده، عبدالرسول. (1398). بررسی دلالت آیات مربوط به شاهدان امت‌ها بر عصمت همه جانبه انبیا(علیهم السّلام). معرفت کلامی، 10(22)، صص 37-49.
22. على بن الحسین، سیدمرتضی. (1250ق). تنزیه الأنبیاء(علیهم السّلام). قم: الشریف الرضی.
23. کلینى، محمد بن یعقوب. (1407ق). ‏الکافی (محقق: على‌اکبر غفارى؛ محمد آخوندى، چاپ چهارم‏). تهرن: دار الکتب الإسلامیة.
24. لاهیجى، عبد الرزاق.‏ (1372ق). سرمایه ایمان در اصول اعتقادات (مصحح: صادق لاریجانى). تهران:‏ انتشارات الزهراء.‏
25. مجلسى، محمد‌باقر. (1403ق). بحار الأنوار. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
26. محمدى،‏ على. (1378). شرح کشف المراد. قم: دار الفکر.
27. مصباح یزدی، محمدتقی. (1395). معارف قرآن: راه و راهنماشناسی (مصحح و بازنگری: مصطفی کریمی). قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(قدّس سرّه).
28. مظفر، محمد‌حسن. (1387). عقائد الإمامیة (محقق: حامد حنفى). قم: ‏‏انتشارات انصاریان‏.
29. مکارم شیرازی، ناصر. (1374). تفسیر نمونه‏ (چاپ اول). تهران: دار الکتب الإسلامیة.
30. مکارم شیرازی، ناصر. (۱۳۷۷). پیام قرآن. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
31. میرباقری، محمدعلی؛ نائینی، میرهادی. (1395). مردانی شبیه ما. بی‌جا: بی‌نا.
32. یوسفیان، حسن؛ شریفی، احمدحسین. (1377). پژوهشی در عصمت معصومان. تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار