تحلیل مفهوم معرفت از نظر ابن‎سینا بر اساس معرفت‎شناسی معاصر

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه تربیت مدرس (نویسندۀ مسئول).

2 ستادیار دانشگاه تربیت مدرس.

3 کارشناس ارشد فلسفه اسلامی، دانشگاه تربیت مدرس.

چکیده

تعریف سنتی مفهوم معرفت عبارت است از «باور صادق ‎موجه». مفهوم «تصدیق یقینی» که در عبارات ابن‎سینا معادل علم تصدیقی دانسته شده است، مؤلفه‎های تقریباً مشابهی با مفهوم معرفت گزاره‎ای دارد. از نظر ابن‎سینا تصدیق یقینی یا همان علم تصدیقی عبارت است از تصدیق یک قضیه به سبب علم به علت موجبه صدق آن قضیه. علت صدق قضایای یقینی بدیهی درون این قضایا، و علت صدق قضایای یقینی نظری بیرون از این قضایا است. همچنین در این تعریف ابن‎سینا تقریر ویژه‎ای از شرط توجیه دارد. توجیه در تحلیل او نوعی از خطاناپذیری است؛ به‎گونه‎ای که باورهای موجّه کاذب امکان ورود به مصداق‎های علم تصدیقی را ندارند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Avicenna on the Analysis of Knowledge

نویسندگان [English]

  • Mohammad Saeedimehr 1
  • Davood Hoseini 2
  • Narges Karimi 3
1
2
3
چکیده [English]

The traditional tripartite analysis of knowledge is “Justified True Belief”.  On the other hand, the concept of “al-tasdiq al-yaqini” – i.e. propositional certainty- in Avicenna, known as “al-ilm al-yaqini” has components very similar to those of propositional knowledge in current epistemology. According to Avicenna, “al-tasdiq al-yaqini” is the confirmation of the truth of a given proposition in virtue of knowing the necessitating cause of that proposition. Therefore, the cause of the truth of a certain self-evident proposition is inside the proposition, and that of a certain theoretical proposition is something outer. Also in the case of “Tasdiq Al Yaqini”, he has his own explanation of the structure of justification- which is one of the three conditions of knowledge.  Justification in Avicenna is an ilk of infallibilism in a way that justified false beliefs are not, in his view, instances of "al-ilm al-tasdiqi".

کلیدواژه‌ها [English]

  • Knowledge
  • Justification
  • al-tasdiq al-yaqini
  • Avicenna

مراجع

1. ابن‎سینا، حسین‎بن عبدالله (1403ق.)، الاشارات والتنبیهات، قم: نشر البلاغه.
2. ــــــــــــــ (1392ق.)، التعلیقات، تصحیح و مقدمه: عبد الرحمن بدوی، قاهره: الهیئة المصریة العامة للکتاب.
3. ــــــــــــــ (1404الف)، الشفاء؛ مقولات، مقدمه: ابراهیم مدکور، قم: انتشارات کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.
4. ــــــــــــــ (1404ب)، الشفاء؛ المنطق، المدخل، قم: انتشارات کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.
5. ــــــــــــــ (1404ج)، الشفاء؛ المنطق، البرهان، مقدمه: ابراهیم مدکور، تحقیق: ابوالعلاء عفیفی، قم: انتشارات کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.
6. ــــــــــــــ (1371)، المباحثات، تحقیق و تعلیق: محسن بیدار فر، قم: انتشارات بیدار.
7. ــــــــــــــ (1364)، النجاة من الغرق فی بحر الضلالات، ویرایش و مقدمه: محمد‎تقی دانش‎پژوه، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
8. ــــــــــــــ (1373)، برهان شفاء، ترجمه و پژوهش: مهدی قوام‎صفری، تهران: انتشارات فکر روز.
9. ــــــــــــــ (1381)، دانشنامه علائی؛ رساله منطق، مقدمه و حواشی: محمد‎ معین و محمد مشکوة، همدان: انتشارات دانشگاه بوعلی سینا.
10. ــــــــــــــ (1982)، منطق المشرقیین، مقدمه: دکتر شکری نجار، بیروت: الدار الخداثه.
11. افلاطون (1367)، دوره آثار افلاطون، جلد سوم، ترجمه: محمد حسن لطیفی، تهران: خوارزمی.
12. حلّی، حسن بن یوسف (1371)، الجوهر النضید، قم: انتشارات بیدار.
13. زمانی، محسن (1390)، معرفت‎شناسی، تهران: هرمس.
14. هاک، سوزان (1382)، ترجمه: محمد‎علی حجتی، قم: کتاب طه.
15. مصباح یزدی، محمد‎تقی (1386)، شرح برهان شفاء، تحقیق و نگارش: محسن غرویان، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
16. طوسی، نصیرالدین (1405ق.)، تلخیص المحصل، بیروت: دارالاضواء.
17. ــــــــــــــ (1375)، شرح الاشارات والتنبیهات مع المحاکمات، جلد اول، قم: نشر البلاغه.
18. Cohen, L. J. (1992), An Essay On Belief And Acceptance, Oxford: Clarendon Press.
19. Dewey, J. (1930), The Quest for Certainty: A Study of the Relation of Knowledge and Action: Gifford Lectures, 1929.
20. Allen George & Unwin Limited, Fumerton, R. (2006), Epistemology, Oxford: Blackwell.
21. Heil, J. (2010), “Belief In And Belief That, ” J. Dancy, E. Sosa & M. Steup (eds.), A Companion To Epistemology, Oxford: Blackwell.
22. Klein, P. D. (2010), “Certainty, ” J. Dancy, E. Sosa & M. Steup (eds.), A Companion To Epistemology, Oxford: Blackwell.
23. Lehrer, K. (1974), Knowledge, Oxford: Clarendon Press.
24. Lehrer, K. (1990), Theory Of Knowledge, London: Routledge.
25. Leite, A. (2010), “Fallibilism, ” J. Dancy, E. Sosa & M. Steup (eds.), A Companion To Epistemology, Oxford: Blackwell.
26. Lemos, N. (2007), An Introduction To Theory Of Knowledge, Cambridge: Cambridge University Press.
27. Radford, C. (1966), “Knowledge-By Examples,” Analysis 27.
28. Stanley, J. (2008), “Knowledge & Certainty,” Philosophical Issues 18.
29. Williams, M. (2001), Problems Of Knowledge: A Critical Introduction To Epistemology, Oxford: Oxford University Press.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار