الهیات اجتماعی و تمدن اسلامی (بررسی آرای محمد فتح‎الله گولن درباره تمدن اسلامی)

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

چکیده

فتح‎الله گولن از جمله نظریه‎پردازان الهیات اجتماعی است که عمده‎ترین نظریه‌های وی بر نوع کاربرد اسلام در وضعیت مدرن متمرکز است. وی بر مقوله‎هایی مانند خدمت، کار، آموزش و در مجموع ساخت جهان اجتماعی بر اساس مفاهیم اسلامی تأکید می‌ورزد. از همین‌رو، قرائت وی از اسلام در مقابل قرائت اسلام سیاسی قرار می‌گیرد، زیرا وی اجرایی‌شدن اسلام را امری اجتماعی و فارغ از مسیر دولت ساماندهی می‎کند. در نوشتار حاضر تلاش می‎شود با استفاده از مباحث نظری مطالعات تمدنی، اندیشه‎های فتح‎الله گولن بررسی گردد. گولن از جمله متفکرانی است که داعیه‎دار نظریه‎پردازی دربارۀ تمدن اسلامی است. وی می‌کوشد برای مواجهه تمدنی جهان اسلام با مدرنیته غربی نسخه‎ای ارائه دهد که ضمن حفظ هویت تمدن اسلامی و کارامدی برای حل مسائل موجود در جهان اسلام، کمترین منازعه و اختلاف میان جهان اسلام و غرب را در پی داشته باشد تا در پرتو آن سعادت دنیوی و اخروی را در کنار هم تأمین کند. تفاوت گولن با بسیاری از اندیشمندان مسلمان در نحوۀ ورود وی به عرصه عمل و کنش اجتماعی است و به همین دلیل، وی هم اندیشمندی مسلمان و هم رهبری اجتماعی است که تلاش دارد اندیشه‎های خود را در جمع میان اسلام و مدرنیته در مقام عمل به آزمون بگذارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Social Theology and Islamic Civilization (An Examination of the Views of Muhammed Fethullah Gülen)

نویسنده [English]

  • Rasoul Nowruzi Firuz
Faculty member of Islamic Sciences and Culture Academy
چکیده [English]

Fethullah Gülen is a theorist of social theology whose theories are mainly focused on the application of Islam to the modern condition. He emphasizes on issues such as service, job, education, and, in general, the construction of a social world based on Islamic concepts. Thus, his reading of Islam is in contrast with a political reading of Islam, since he organizes the implementation of Islam as a social phenomenon, regardless of a governmental path. In this paper, I seek to explore and examine Fethullah Gülen’s views by reference to theoretical issues in civilizational studies. Gülen is an intellectual who claims to have provided theories about the Islamic civilization. He tries to present a prescription for the encounter between the Islamic world and Western modernity, which preserves the identity of the Islamic civilization and is efficient as a solution for problems in the Islamic world, while having as a consequence as few conflicts between the Islamic world and the West as possible in order to secure both this-worldly and afterlife happiness. The main difference between Gülen and many other Muslim intellectuals is the way he approaches social activity and practice, and this has turned him into a figure who is both a Muslim intellectual and a social leader, who tries to put his thoughts about the reconciliation between Islam and modernity into practice.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Identity
  • modernity
  • Islamic science
  • dialogue between religions
  • Islamic civilization

مراجع

قرآن کریم
1. الادریسی، عبدالقادر (2014)، نور وفتح: قراءة فی فکر سعید النورسی وفتح الله کولن، قاهره: دار النیل.
2. ارکنه، محمد انس (2011)، فتح الله کولن جذورة الفکریة واستشراقاته الحضاریة، قاهره: دار النیل.
3. بکار، عثمان (2014)، الدین والعلم عند کولن: وجهه نظر عالم، فی توبراک، زکی ساری، الاسلام والتسامح فی فکر فتح الله کولن، قاهره: دارالنیل.
4. توبراک، زکی ساری (2014)، الاسلام والتسامح فی فکر فتح الله کولن، قاهره: دار النیل.
5. جمعی از نویسندگان (1394)، اطلس رهبران: تصویری از صحنه رقابت داعیان مذهب در جهان اهل سنت، قم: دفتر نشر معارف.
6. جوادی آملی، عبدالله (1386)، منزلت عقل در هندسه معرفت دینی، قم: اسراء.
7. سبحانی، محمدتقی (1385) «درآمدی بر جریان‎شناسی دینی در اندیشه معاصر»، فصلنامه نقدونظر، ش 45-46.
8. کولن، محمدفتح الله (2014)، حوار مع فتح الله گولن، اعداد دکتور زکی ساری توبراک، فی توبراک، زکی ساری، الاسلام و التسامح فی فکر فتح الله کولن، قاهره: دارالنیل.
9. نوروزی، رسول (1391)، «اسلام ترکی تقابل با اسلام انقلابی»؛ بررسی جنبش فتح‎الله گولن»، فصلنامه رهیافت انقلاب اسلامی، ش 19.
10. ـــــــــــــــ (1392) «فراز و فرود جریان‎های اسلامی ترکیه و نسبت آنها با انقلاب اسلامی ایران»، فصلنامه پژوهش‎های منطقه‎ای جامعة‎المصطفی، ش 4.
11. ـــــــــــــــ (1392)، «سیاست در اسلام لیبرالی»، فصلنامه پژوهش‎های سیاست اسلامی، ش 2.
12. ـــــــــــــــ (1393). «در جست‎وجوی مدرنیته اسلامی (بررسی و نقد اندیشه‎های تمدنی بدیع‎الزمان سعید نورسی)»، فصلنامه نقدونظر، ش 74.
13. یوکیچی، فوکوتساوا (1379)، نظریه تمدن، ترجمه چنگیز پهلوان، تهران: نشر گیو، چاپ دوم.
14. Akdogan, Cemil (2009), “a reappraisal of Islam’s impact on modern science,” in Al-Idrus Mohamed Ajmal bin Abdul Razak (ed.), Islam hadhari: bridging tradition and modernity, Kuala Lumpur: International Institute of Islamic Thought and Civilization (ISTAC).
15. Aras, Bulent and Caha, Omer (2000), “Fethullah Gulen And His Liberal” “Turkish Islam" Movement,” Middle East Reviewof International Affairs, vol. 4, No. 4.
16. Gulen, M. Fethullah (2004a), The Necessity of Interfaith Dialogue: A Muslim Perspective, New Jeresey: light.
17. ____________ (2005a), The Essentials of the Islamic Faith; new Jeresy, light.
____________ (2006a), Questions and Answers about Islam, vol.1, New
Jersey: light.
18. ____________ (2006b), The Messenger of God Muhammad: An Analysis of the Prophet's Life, New Jersey: light.
19. ____________ (1996), Prophet Muhammed: The Infinite Light, London: Truestar.
20. ____________ (2004b), Toward a Global Civilization of Love and Tolerance, Tughra Books.
21. ____________ (2004c), Islam and democracy, Tughra Books.
22. ____________ (2005b), pearls of wisdom, New Jersey: light.
23. Hall, martin and Jackson, Patrick Thaddeus (ed.) (2007), Civilizational identity: the production and reproduction of “civilizations,” in: international relations, MacMillan: Palgrave.
24. Jackson, Patrick (2010), “how to think about civilizations?” In: Civilizations in World Politics: Plural and Pluralist Perspectives, Routledge.
25. Katzenstein, Peter J.)2010(, Civilizations in World Politics: Plural and Pluralist Perspectives, Routledge.
26. ____________ (2011), “Civilizational state, secularism and religion,” in: Craig Calhoun; Mark Juergensmeyer; Jonathan Van Antwerpen: Rethinking secularism, Oxford University Press.
27. Koc Dogan (2012), Strategic Defamation of Fethullah Gülen: English vs, Turkish, university press of America.
28. Koneczny, feliks (1962), on the plurality of the civilizations, polonica series, No. 2, London: Polonica Publications.
29. Koylu Mustafa (2015), “Religion and Citizenship Education The Case of Turkey,” in: Ednan Aslan, Marcia Hermansen (eds.), Islam and Citizenship Education In Cooperation with Minela Salkic Joldo, springer.
30. Nasr, Seyyed hossein (2009), “Civilizational dialogue and the Islamic world,” in: Al-Idrus Mohamed Ajmal bin Abdul Razak (ed.); Islam hadhari: bridging tradition and modernity, Kuala Lumpur: International Institute of Islamic Thought and Civilization (ISTAC).
31. Rubin, Barry (2003), Revolutionaries and Reformers: Contemporary Islamist Movements in the Middle, State University of New York press.
32. Rudolph hoeber, Susan (2010), “four variants for Indians civilization,” in: Peter J. (ed.), Civilizations in World Politics: Plural and Pluralist Perspectives, Routledge: Katzenstein.
33. Tibi, Bassam (2012), Islam In Global Politics Conflict and cross-civilizational bridging, Routledge.
34. Unal, Ali (2000), Advocate of Dialogue: Fethullah Gulen, Fountain Pub.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار