نفس و معاد از دیدگاه سید مرتضی

نوع مقاله : تخصصی

نویسنده

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

چکیده

در میان مسائل انسان‌شناختی، مسئلۀ ماهیت و ساحت‌های وجودی انسان در مقایسه با دیگر مباحث، اهمیت بیشتری دارد. در این مقاله دیدگاه سید مرتضی علم‌الهدی، متکلم برجستۀ شیعه در قرن چهارم، دربارۀ ماهیت و ساحت‌های وجودی انسان بررسی شده و تأثیر نوع نگاه وی در تبیین برخی آموزه‌های دینی مرتبط با مرگ و معاد همچون حقیقت مرگ، عالم برزخ و عذاب قبر، علم و آگاهی مردگان و کیفیت معاد نشان داده خواهد شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Soul and the Resurrection In Sayyid Murtaḍā’s View

نویسنده [English]

  • Alireza asadi
چکیده [English]

A comprehensive account of some religious doctrines depends on our views about the humans and their characteristics. Different anthropological theories yield various accounts of religious doctrines. The main anthropological problem is that of the ultimate nature of humans. In this paper, I will talk about the soul-body problem in the view of one of the main Shiite theologians, Sayyid Murtaḍā, and some challenges that his view might face in accounting for some of the religious doctrines. He takes the nature of the human being to be the very visible body, to whom the religious demands are addressed. Thus he thinks that this body is punished or rewarded in the hereafter.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nafs (Soul)
  • body
  • Resurrection
  • anthropology
  • Sayyid Murtaḍā
  1. قرآن کریم
  2. اسفرایینی، ابومظفر (1419ه‍.ق)، التبصیر فی الدین، بی‌جا: مکتبة الازهریة للتراث.
  3. اشعری، ابوالحسن، (1400ه‍.ق) مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین، تصحیح: هلموت ریتر، بی‌جا.
  4. بحرانی، سیدهاشم، (1415ه‍.ق) البرهان فی تفسیر القرآن،‌ ج2، تهران: مرکز الطباعة و النشر فی موسسة البعثة.
  5. بغدادی، عبدالقاهر بن طاهر بن محمد، (1415ه‍.ق) الفرق بین الفرق، تعلیق: الشیخ ابراهیم رمضان، بیروت: دارالمعرفة.
  6. تفتازانی، سعدالدین، (1409ه‍.ق) شرح المقاصد، ج5، بی‌جا: منشورات شریف‌الدین الرضی.
  7. جوهری، اسماعیل بن حماد، (1376ه‍.ق) صحاح اللغة، بیروت: دارالعلم للملایین.
  8. حلی، حسن بن یوسف، (1363) انوار الملکوت فی شرح الیاقوت، تحقیق: محمد نجمی الزنجانی، بی‌جا: انتشارات رضی و انتشارات بیدار.
  9. ـــــــ ، (1416ه‍.ق) مناهج الیقین، بی‌جا: محقق.

10. راغب اصفهانی، (1404ه‍.ق) المفردات فی غریب القرآن، بی‌جا: دفتر نشر الکتاب.

11. سید مرتضی، (1405ه‍.ق) رسائل الشریف المرتضی، ج1و2و3، تحقیق: سیداحمد حسینی، قم: دارالقرآن الکریم.

12. ـــــــ ،(1410ه‍.ق) رسائل الشریف المرتضی، ج4، تحقیق: سیداحمد حسینی، قم: دارالقرآن الکریم.

13. ـــــــ ، (1411ه‍.ق) الذخیرة فی علم الکلام، تحقیق: سیداحمد حسینی، قم: مؤسسة النشرالاسلامی.

14. ـــــــ ، (1419ه‍.ق) شرح الجمل العلم و العمل، تهران: دارالاسوة للطباعة و النشر.

15. شهرستانی، عبدالکریم، (1421ه‍.ق) الملل و النحل، تحقیق: محمد عبدالقادر الفاضلی، بیروت: المکتبة العصریة.

16. شیرازی، محمد ابراهیم (ملاصدرا)، (1410ه‍.ق) الحکمة المتعالیة فی الاسفار الاربعة العقلیة، ج9، بیروت: دار احیاء التراث العربی.

17. شیخ مفید، (1414ه‍.ق) سلسلة مؤلفات الشیخ المفید،‌ ج4، اوائل المقالات، بیروت: دارالمفید.

18. ـــــــ ، (1414ه‍.ق) سلسلة مؤلفات الشیخ المفید،‌ ج5، تصحیح الاعتقاد، بیروت: دارالمفید.

19. ـــــــ ، (1414ه‍.ق) سلسلة مؤلفات الشیخ المفید،‌ ج7، المسائل السرویة، بیروت: دارالمفید.

20. طوسی، محمد بن حسن، (شیخ طوسی) (1362) تمهید الاصول فی علم الکلام، تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.

21. فیض کاشانی،‌ ملامحسن، (1377) علم الیقین، ج2، قم: انتشارات بیدار.

22. ـــــــ ، المحجة البیضاء فی تهذیب الاحیاء، ج 8، تصحیح و تعلیق: علی اکبر غفاری، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

23. لاهیجی،‌ عبدالرزاق، (1372) گوهر مراد، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

24. مجلسی، محمدباقر، (1403ه‍.ق) بحارالانوار، ج6، 16، 58، 65، 98 و‌ 99، بیروت: داراحیاء التراث العربی.

25. نوبختی، ابراهیم بن نوبخت، (1413ه‍.ق) الیاقوت فی علم الکلام، تحقیق: علی اکبر ضیائی، قم: مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی.