بررسی دو استدلال به نفع نظریه منطقدانان در تبیین معنای جملات شرطی

نوع مقاله : تخصصی

نویسنده

Muhammadi3@yahoo.com

چکیده

کاربرد جملات شرطی در متون دینی و ضرورت تحلیل ماهیت حکم مشروط، توجه دانشمندان اصولی را به تفاوت دیدگاه دانشوران علم منطق و عالمان بلاغت در تعریف جمله شرطی جلب کرده است. نتیجه این توجه طرح مباحثی است که به شکلی بسیار گسترده‌تر از آنچه در کتب منطق و بلاغت مطرح است، به تبیین معنای جملات شرطی می‌پردازد. هر چند بررسی تفاوت این دو دیدگاه سهم اندکی از مباحث اصولی مربوط به تحلیل مفاد جملات شرطی را به خود اختصاص داده است، اما همین مقدار نیز دربرگیرنده استدلال‌های متفاوت و جالب توجهی است که به نفع هر کدام از این دو دیدگاه مطرح شده است. در این نوشتار، پس از تبیین نظریه منطقدانان و عالمان بلاغت، به بررسی دو استدلال که به نفع نظریه دانشوران منطقی مطرح شده است، می‌پردازم. نتیجه این بررسی تبیین سازگاری بیشتر نظریه عالمان بلاغت با ارتکازهای موجود از جمله شرطی و ارائه تقریبی کامل‌تر از این نظریه است که پاسخ‌گوی برخی‌ ایرادهای مطرح شده در این زمینه است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Examination of Two Arguments for the Theory of Logicians concerning the Meaning of the Conditional Sentences

نویسنده [English]

  • Alireza Mohammadi
چکیده [English]

The use of conditional sentences in religious texts and necessity of the nature of the conditioned rule has attracted the attention of scholars of Usul to the disparity of the views of logicians and the scholars of Arabic Rhetoric about the definition of conditional sentences. This has led to a much wider literature concerning the meaning of conditional sentences in Usul. Though in this literature little attention has been focused on the dispute between the logicians and rhetoricians, it includes different and interesting arguments for each of the two views. In this paper, we I shall first explicate the theories of logicians and rhetoricians in brevity, and then examine two arguments proposed for the theory of the logicians. My contention is that the rhetorical theory is more consistent with intuitions about conditional sentences.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Conditional sentence
  • conditional clause
  • judgmental relation
  • object of judgment
  • condition
  • antecedent. 

مراجع

  1. قرآن کریم.
  2. ابن سینا، حسین (1404)، الشفاء، ج2، قم: مکتبة آیت‌الله مرعشی.
  3. الاصفهانی، محمدحسین (1416)، بحوث فی الاصول، مؤسسة النشر الاسلامی.
  4. ـــــــــــــــــ  (1998) نهایة الدرایة، بیروت: آل البیت.
  5. التفتازانی، سعد الدین (1992)، مختصر المعانی، ج2، مجموعه شروح التلخیص، بیروت:‌ دارالهادی.
  6. الجرجانی، میر سید شریف (1387)، المطول (با حاشیه جرجانی)، دارالکوخ.
  7. الحکیم، السید عبد الصاحب (1416)، المنتقی الاصول تقریراً لأبحاث السید الروحانی، ج1و2، قم: نشر الهادی.
  8. الدسوقی (1992)، حاشیة الدسوقی علی مختصر المعانی، ج2، مجموعه شروح التلخیص دارالهادی، بیروت.
  9. الرازی، قطب الدین (1384)، تحریر القواعد المنطقیة با حاشیه‌ شریف جرجانی، قم: بیدار.
  10. السبکی، بهاء الدین (1992)، عروس الافراح، ج2، مجموعه شروح التلخیص دار الهادی، بیروت.
  11. الشاهرودی، السید محمود (1417)، بحوث فی علم الأصول تقریراً لأبحاث السید الصدر، ج3، مؤسسة دائرة المعارف الفقه الاسلامی.

12. ـــــــــــــــــ  (1431)، اضواء و آراء، ج1، مؤسسة دائرة المعارف الفقه الاسلامی.

13. الطوسی، خواجه نصیر الدین (1375)، شرح الاشارات و التنبیهات مع المحاکمات، ج1، قم: نشر البلاغة.

14. العراقی، آقا ضیاء الدین (1405)، نهایة الأفکار، ج1و2، مؤسسة النشر الاسلامی.

15. الکلانتری الطهرانی، المیرزا ابوالقاسم (1425)، مطارح الانظار (تقریرات الشیخ الانصاری)، ج1، قم: مجمع الفکر الاسلامی.

16. مغربی، ابن یعقوب (1992)، مواهب الفتاح، ج2، مجموعه شروح التلخیص بیروت: دارالهادی.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار