طرح یک گفت‌وگوی فلسفی پرسش‌های مطهری و پاسخ‌های کانت

نوع مقاله : تخصصی

نویسنده

مسعود امید

چکیده

در تاریخ مواجهه و گفت‌وگوی فلسفة اسلامی با اندیشه‌های فلسفی غرب، یکی از تلاش‌های نخستین و بانفوذ در این عرصه، مساعی و اندیشه‌های انتقادی‌ـ فلسفی مرتضی مطهری بوده است. باید به این نکته اذعان داشت که یکی از نقاط مهم و چالش ‌برانگیز این گفت‌وگو، معرفت‌شناسی کانت بوده است. مطهری در آثار متعدد خود به دیدگاه‌های معرفت‌شناختی کانت پرداخته و پرسش‌ها و دشواری‌هایی را دربارة آن مطرح ساخته است. این مقاله برآن است، پرسش‌ها را با نظم وترتیب خاصی در سه حوزه (راه حصول علم، حدود علم و ارزش علم) ارائه دهد و در قالب گفت‌وگویی فلسفی و به‌ شکل پرسش (از مطهری) و پاسخ (از کانت) مطرح سازد. گفتنی است که پرسش‌های مطهری به‌طور خلاصه، ولی واضح و آشکار بیان شده است و در صورت نیاز به ‌تفصیل، می‌توان آنها را در منبع مربوط جویا شد. پاسخ‌های مطرح شده از طرف کانت یا به مواضع صریح وی مربوط است، یا جزو لوازم و تفسیرهای خاص اندیشه‌های اوست. در برخی موارد نیز نکاتی از خارج بیان شده است، تا بر غنای گفت‌وگو افزوده شود. مؤلف امیدوار است که این گفت‌وگو از طرف اندیشوران و محققان ادامه یابد، تا از این طریق بر عمق وغنای تفکر فلسفی ایران معاصر افزوده شود.

عنوان مقاله [English]

طرح یک گفت‌وگوی فلسفی پرسش‌های مطهری و پاسخ‌های کانت

نویسنده [English]

  • masoud omid
1. اسکروتن، راجر، کانت، ترجمه علی پایا، تهران، طرح نو، 1375.
2. بخشایش، رضا، علیت از نظر کانت، قم، بوستان کتاب، 1387.
3. خاتمی، محمود، تأملی در باب مفهوم ماتقدم؛ رهیافت‌های معاصر در فلسفه غرب، تهران، پزوهشگاه علوم انسانی، 1384.
4. دلوز، ژیل، فلسفۀ نقادی کانت، رابطه قوا، ترجمۀ اصغر واعظی، تهران، نشر نی، ۱۳۸۶.
5. طباطبایی، محمد‌حسین، نهایه الحکمة، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، 1416 ه‍ . ق
6. کانت، ایمانوئل، رسالۀ کشف، هنری آلیسون، ترجمة مهدی ذاکری، قم، دانشگاه مفید، ‎۱۳۸۳.
7. کلباسی اشتری، حسین، «مبادی و مقدمات امر والا در نظریة زیبایی‌شناسی کانت»، نامۀ مفید، ش 1، سال 86.
8. کورنر، اشتفان، کانت، ترجمه عزت الله فولادوند، انتشارات خوارزمی، 1367.
9. مطهری‌، مرتضی‌، شرح‌ مبسوط‌ منظومه‌، ج2، تهران‌، انتشارات‌، حکمت‌.
10. ـــــــــــــــ ، مجموعه آثار، تهران، انتشارات صدرا، 1380.
11. نصری، عبدالله، حاصل عمر؛ سیری در اندیشه‌های استاد مطهری ج1، تهران، نشرعلم، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1382.
12. هارتناک، یوستوس، نظریۀ معرفت در فلسفه کانت؛ ترجمة دکتر غلامعلی حداد عادل؛ تهران، انتشارات فکر روز، چاپ اول، 1376.
13. Caygill, Harward, A Kant dictionary: appearance, phenomenon. Oxford: Blackwell 1995.
14. Kant, Immanuel, Critique of Pure Reason, trans, by Norman kemp Smith, New York, Macmillan, 1929.
15. Smith, Norman Kamp. A Commentary to Kant's 'Critique of Pure Reason. London: Macmillan, 1930.
16. Prolegomena, Introduction to Phenomenology, London and New York. Routledge. 2000.