گرامر دینی از منظر فیلیپس و نقد آن

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه دین، دانشگاه تهران، پردیس فارابی (نویسنده مسئول)

2 استادیار دانشگاه تهران، پردیس فارابی

چکیده

مبحث زبان دینی که در واکنش به آرای پوزیتیویستها پدید آمد، از مسائل مهم فلسفه دین است. در این میان، یکی از رویکردها در معناشناسیِ زبان دین، رویکرد غیرشناختی است که گزارههای دینی را توصیف امر خارج نمیداند. دی. زد. فیلیپس از مهم‌ترین فیلسوفان غیرشناختی است که با اعتقاد به تفکیک ساحتهای مختلف انسان، بر آن است که هر یک از این ساحتها را باید در بافت خود آن فهم کرد. از این‌رو، کارکرد فلسفه دین اثبات گزارههای دینی نیست، بلکه صرفاً روشنگری مفاهیم دینی است. به باور وی، سخن‌گفتن از واقعیت خارجی خدا امری خطاست و خدا صرفاً تصویر ذهنی است. مهم‌ترین نقد بر دیدگاه غیرشناختی وی، تناقض نهفته در آن است و نیز اینکه تحلیل فیلیپس از گزارههای دینی جنبه تحمیلی دارد و در ارائه تفسیری از نظریه دین‌داران از گزارههای دینی ناکام است. همچنین تلاش وی اگرچه با هدف رهانیدن گزارههای دینی از معیار پوزیتیویستهاست، در نهایت همچنان در دام پوزیتیویستها گرفتار می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Criticism of Religious Grammar in Phillips's View

نویسندگان [English]

  • Shahab Shahidi 1
  • Mansour Nasiri 2
1 PhD Student of Philosophy of Religion, Tehran University, Farabi Pardis (corresponding author).
2 Assistant professor, Tehran University, Farabi Pardis.
چکیده [English]

The issue of the language of religion that was introduced in reaction to positivism is very significant in the philosophy of religion. One approach to the semantics of such a language is non-cognitivism according to which religious propositions do not describe any facts. D. Z. Phillips is a well-known proponent of non-cognitivism. He distinguished different aspects of the human nature, taking each to be conceived in its own context. Thus the task of the philosophy of religion is not to prove religious propositions; rather it should clarify religious concepts. He maintains that it is a mistake to talk about the fact of there being a God; he thinks that God is just a mental construct. The main problem with this non-cognitivist view is its inconsistency, since one cannot be a non-cognitivist and be a religious believer at the same time. For one cannot relate to God as an unreal mental construct. There is also a sociological worry about the view: if there is no inclusive realm, then it would be impossible to understand other cultures and religions, and thus it would not be possible to provide an alternative to religions. Moreover, Phillips's analysis of religious propositions is Procrustean and it fails to explain the conceptions had by believers of religious propositions. Though he has tried to rescue religious propositions from positivist criteria, he finally falls in the positivist trap.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Religious Propositions
  • the Language of Religion
  • Religious Grammar
  • Non-Cognitivism
  • Phillips

مراجع

1. آیر، آلفرد جونز (1384)، زبان، حقیقت و منطق، ترجمه منوچهر بزرگمهر، تهران: انتشارات شفیعی.
2. تالیافرو، چارلز (1382)، فلسفه دین در قرن بیستم، ترجمه انشاء الله رحمتی، چاپ اول، تهران: دفتر پژوهش و نشر سهروردی.
3. خرمشاهی، بهاء الدین (1378)، پوزیتویسم منطقی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
4. زندیه، عطیه (1386)، دین و باور دینی در اندیشۀ ویتگنشتاین، تهران: نگاه معاصر.
5. کارناپ، رودلف (1385)، فلسفه و نحو منطقی، ترجمه رضا مثمر، تهران: نشر مرکز.
6. وین رایت، ویلیام جی (1390)، فلسفه دین، ترجمه علیرضا کرمانی، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
7. هادسون، ویلیام دونالد (1393)، لودویگ ویتگنشتاین، ترجمه مصطفی ملکیان، تهران: هرمس.
8. همیلتون، ملکوم (1392)، جامعه‌شناسی دین، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: نشر ثالث.
9. هیک، جان (1381)، فلسفه دین، ترجمه بهزاد سالکی، تهران: انتشارات بین المللی الهدی.
10. Davies, Brian (2007), “D. Z. Phillips on Belief in God,” Philosophical Investigations, No. 30.
11. Henderson, Edward (1979), “Reductionism and Practice of Worship,” International Journal for Philosophy of Religion, No. 10.
12. Lycan, William, G. (2000), Philosophy of Language, New York and London: Routlrdge.
13. Phillips, D. Z. (1981), Concept of Prayer, New York: the Seabury Press.
14. ـــــــــــــــــ (1970), Faith and Philosophical Enquiry, Routledge & Kegan Paul.
15. ـــــــــــــــــ (1976), Religion without Explanation, Oxford: Blackwell.
16. ـــــــــــــــــ (1993), Wittgenstein and Religion, Basingstoke: Macmillan.
17. Ramal, Randy (2000), “Reference to D. Z. Phillips”, International Journal for Philosophy of Religion, No. 48.
18. Richards, Glyn (1978), “A Wittgensteinian Approach to the Philosophy of Religion: A Critical Evaluation of D. Z. Phillips,” The Journal of Religion, No. 58.
19. Stiver, Dan R. (1996), the Philosophy of Religious Language: Sign, Symbol and Story, Oxford: Blackwell.
20. Wittgenstein, Ludwig (2009), Philosophical Investigations, trans. Anscombe, G. E. M., Oxford: Wliey-Blackwell.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار