مهندسی تمدن اسلامی از منظر سید منیرالدین حسینی الهاشمی

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی

چکیده

در اندیشه تمدنی سید منیر الدین حسینی الهاشمی، تمدن بستر‌ساز ارتباط انسان با جامعه و طبیعت است و لازمه این ارتباط حضور تمدن هم در نحوه تأثیر انسان و جامعه بر طبیعت و هم در نحوه تأثیر طبیعت بر انسان و جامعه است. البته مناسبات و ابعاد حیات اجتماعی آن‌گاه وصف تمدنی می‌یابند که نهادینه شده باشند. اسلامی‌بودن تمدن به معنای جریان روشمند دین در تمامی حوزه‌های حیات تمدنی ـ اجتماعی بشر است. نظام مفاهیم (مفاهیم بنیادی، راهبردی و کاربردی)، ساختارهای اجتماعی، محصولات تمدنی (که بر اساس آن جریان نیاز و ارضا مدیریت می‌شود)، زیرساخت اساسی یک تمدن است که بر اساس آن اخلاق اجتماعی و سبک زندگی شکل می‌گیرد. تمدن مادی غرب اگرچه توانسته است مبتنی‌بر مبانی و اهداف خود لوازم تمدنی خود را شکل دهد، ولی به‌دلیل جهت‌گیری مادی‌اش تمدنی رو به افول است. بر اساس اندیشه تمدنی سید منیرالدین، به‌منظور تحقق تمدن اسلامی می‌بایست مبتنی بر مبانی، آموزه‌ها و اهداف اسلام ناب هم به شبکه علوم و هم به ساختارها و هم فراورده‌های تمدنی دست یافت. بر این اساس در شبکه علوم اسلامی که هسته تمدن اسلامی است، دستیابی به سه ‌لایه از دانش‌های راهبردی و کاربردی ضرورت دارد که در هماهنگی نظری کامل باید زیر‌ساخت نظری تمدن اسلامی را تمام کنند. این سه‌لایه نظری فقه سرپرستی، علوم اسلامی کاربردی و مدل‌های اسلامی اداره جامعه هستند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Engineering the Islamic Civilization from Sayyed Monir al-Din al-Hossayni al-Hashemi

نویسنده [English]

  • Mostafa Jamali
چکیده [English]

In the civilizational thoughts of Sayyed Monir al-Din al-Hossayni al-Hashemi, civilizations provide the grounds for the relation between a human person and the society as well as nature, and this relation requires the presence of the civilization both in the way humans and socities affect the nature and the way the latter affects the former. Of course, relations and dimensions of a social life can only count as civilizational when they are institutionalized. For a civilization to be Islamic is for the religion to systematically be present in all areas of the civilizational-social life. A system of concepts (fundamental, strategic and practical concepts), social structures, and civilizational products (according to which the need-satisfaction process is manipulated) are the essential infrastructures of a civilization according to which social ethics and the style of life are formed. Though the Western materialist civilization has managed to form its civilizational requirements on the basis of its foundations and purposes, it is doomed to fail because of its materialist tendencies. According to Sayyed Monir al-Din's civilizational thoughts, in order to realize the Islamic civilization we have to acquire a network of sciences as well as civilizational structures and products on the basis of foundations, doctrines and goals of Islam. Accordingly, in the network of Islamic sciences—which is the core of the Islamic civilization—we need to acquire three layers of strategic and practical sciences, and they have to exhaust the theoretical infrastructure of the Islamic civilization with perfect theoretical harmony. The three theoretical layers are the jurisprudence (fiqh) of guardianship or patronage, applied Islamic sciences, and Islamic models of managing the society.

کلیدواژه‌ها [English]

  • civilization
  • Islamic civilization
  • Sciences
  • Civilizational structures
  • Philosophy of becoming
1. امام خمینی (1379)، صحیفه نور، تهران: انتشارات مؤسسه حفظ و نشر آثار امام خمینی.
2. آمدى، ‌عبد الواحد‌بن محمد تمیمى (1386)، غررالحکم وَدررالکلم، ترجمه محمدعلی انصاری قمی، قم: مؤسسه دارالکتاب.
3. پرور، اسماعیل (1391)، احکام حکومتی، قم: نشر کتاب فردا.
4. ــــــــــــــــ (1388)، چیستی و ضرورت روش عام، قم: انتشارات داخلی دفتر فرهنگستان علوم اسلامی.
5. پیروزمند، علیرضا (1373)، روش تولید تعاریف کاربردی، قم: انتشارات داخلی دفتر فرهنگستان علوم اسلامی.
6. ــــــــــــــــ (1380الف)، ضرورت مهندسی تمدن اسلامی بر پایه فلسفه‌ شدن، قم: انتشارات فجر ولایت.
7. ــــــــــــــــ (1380ب)، یادی از استاد، قم: انتشارات فجر ولایت.
8. جمعی از نویسندگان (1386)، نرم افزار تمدن اسلامی، قم: انتشارات داخلی دفتر فرهنگستان علوم اسلامی.
9. حسینی الهاشمی، سید منیر الدین (1361)، اصول کلی تعیّن، قم: انتشارات داخلی فرهنگستان علوم اسلامی.
10. ــــــــــــــــ (1378ب)، بررسی «چگونگی» تنظیم «برنامه» تدوین طرح ساماندهی صنعت، کد پژوهش 394، پایگاه اینترنتی فرهنگستان علوم اسلامی.
11. ــــــــــــــــ (1372)، بررسی رابطه مدیریت با توسعه نظام ولایت، کد پژوهش 171، پایگاه اینترنتی فرهنگستان علوم اسلامی.
12. ــــــــــــــــ (1378د)، بررسی علل و عوامل ناهنجاری اجتماعی، کد پژوهش425، پایگاه اینترنتی فرهنگستان علوم اسلامی.
13. ــــــــــــــــ (1379ت)، بررسی متدلوژی و منطق چگونگی بر اساس نسبیت‌گرایی، کد پژهش 440، پایگاه اینترنتی فرهنگستان علوم اسلامی.
14. ــــــــــــــــ (1377الف)، برنامه دوره مدیریت تحقیقات پزشکی، کد پژوهش 371، پایگاه اینترنتی فرهنگستان علوم اسلامی.
15. ــــــــــــــــ (1379ه)، تبیین راهکارهای اثبات تعارض علوم حسی با ارزش‌های انقلابی در جامعه ایران، کد پژوهش 453، پایگاه اینترنتی فرهنگستان علوم اسلامی.
16. ــــــــــــــــ (1379الف)، تشریح جداول طبقه‌بندی آموزشی اسلامی‌شدن مهندسی توسعه نظام اجتماعی، کد پژوهش 457، پایگاه اینترنتی فرهنگستان علوم اسلامی.
17. ــــــــــــــــ (1378ج)، جلسه با مدیران گروه‌های پژوهشی، کدپژوهش 401، پایگاه اینترنتی فرهنگستان علوم اسلامی.
18. ــــــــــــــــ (1379ب)، جهانی‌شدن فرهنگی دوره دوم، کد پژوهش 435، پایگاه اینترنتی فرهنگستان علوم اسلامی.
19. ــــــــــــــــ (1383)، خاطرات حجت الاسلام والمسلمین حسینی، تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
20. ــــــــــــــــ (1379ز)، ضرورت تکامل منطق هماهنگی برای به وحدت‌رساندن تمامی متدلوژی‌ها بر اساس نسبیت‌گرایی الهی، کد پژهش440، پایگاه اینترنتی فرهنگستان علوم اسلامی.
21. ــــــــــــــــ (1371)، فلسفه مبانی اصول نظام ولایت، سه مجلد، قم: انتشارات داخلی فرهنگستان علوم اسلامی.
22. ــــــــــــــــ (1374)، فهرست جامع مباحث فلسفی، کد پژوهش 219، پایگاه اینترنتی فرهنگستان علوم اسلامی.
23. ــــــــــــــــ (1375ج)، گامی عملی در جهت اسلامی کردن فضای دانشگاه‌ها، کد پژوهش287، پایگاه اینترنتی فرهنگستان علوم اسلامی.
24. ــــــــــــــــ (1376)، مباحث متفرقه، کد پژوهش 465، پایگاه اینترنتی فرهنگستان علوم اسلامی.
25. ــــــــــــــــ (1378الف)، مباحثی پیرامون امنیت ملی، کد پژوهش421، پایگاه اینترنتی فرهنگستان علوم اسلامی.
26. ــــــــــــــــ (1375الف)، مبانی نظام فکری، کد پژوهش 305، پایگاه اینترنتی فرهنگستان علوم اسلامی.