مدرسه کلامی ری

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسنده

پژوهشگر پژوهشگاه قرآن و حدیث

چکیده

کلام امامیه به لحاظ تاریخی در مدرسه‌های مختلف قابل بررسی است. تا سده پنجم هجری دو مدرسه کلامی قم و بغداد در جامعه شیعی مطرح بودند که به مرور زمان مدرسه بغداد به قرائت رسمی تشیع در محافل علمی بدل شد. پس از درگذشت شیخ طوسی، بسیاری از شاگردان وی و سید مرتضی به منطقه ری مهاجرت کردند و زمینه را برای پیدایش یک مدرسه کلامی جدید فراهم ساختند. متکلمان ری را در سه طبقه می‌توان بررسی کرد که تفاوت آرای کلامی آنان با مدرسه بغداد در نسل اخیر آنان کاملاً محسوس است. تأکید بر مسئله امامت همانند مدرسه بغداد و تعامل فکری با اندیشمندان متأخر معتزلی از شاخصه‌های این مدرسه کلامی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Rey's School of Kalam

نویسنده [English]

  • Sayyed Jamal al-Din Mousavi
چکیده [English]

From a historical point of view, the Imamiyya Kalam can be investigated in terms of different schools of thought. Until the fifth century A.H., there were two Shiite Schools of Kalam in Qum and Baghdad with the latter gradually turning into the official reading of Shiism. After al-Shaykh al-Ṭūsī's death in 460 A.H. (1067), many of his and Sayyid al-Murtaḍā's students immigrated to Rey and paved the ground for a new school of Kalam. Scholars of Kalam in Rey can be classified in three generations, with the third generation having obviously different views from those of the School of Baghdad. The emphasis on the issue of Imamate, just like the School of Baghdad, and its intellectual interactions with later Mu'tazili scholars are characteristics of this school of Kalam.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Shiism
  • kalam
  • Rey's School of Kalam
  • School Of Baghdad
  • Muntajab al-Din

مراجع

1. ابن اثیر، علی بن ابی الکرم (1385ق.)، الکامل فی التاریخ، بیروت: دار صادر.
2. ابن الداعی الحسنی، سید مرتضی (1364)، تبصرة العوام فی معرفة مقالات الانام، تهران: اساطیر.
3. ابن المشهدی، محمد بن جعفر (1419ق.)، المزار الکبیر، قم: جامعه مدرسین.
4. ابن بابویه، محمد بن علی (1398ق.)، التوحید، قم: جامعه مدرسین.
5. ابن حجر عسقلانی (1390ق.)، لسان المیزان، بیروت: اعلمی.
6. ابن داود حلی، حسن بن علی (1342)، الرجال، تهران: دانشگاه تهران.
7. ابن شاذان قمی، شاذان بن جبرئیل (1363)، الفضائل، قم: انتشارات رضی.
8. ابن شاذان قمی، شاذان بن جبرئیل (1423ق.)، الروضة فی فضائل امیر المؤمنین، قم: مکتبة الامین.
9. ابن شهر‌آشوب مازندرانی، محمد بن علی (1369ق.)، متشابه القرآن ومختلفه، قم: انتشارات بیدار.
10. ابن شهر‌آشوب مازندرانی، محمد بن علی (1379ق.)، مناقب آل ابی طالب، قم: انتشارات علامه.
11. ابن شهر‌آشوب مازندرانی، محمد بن علی (1380ق.)، معالم العلماء، نجف اشرف: مطبعة الحیدریة.
12. ابن طاوس حلی، علی بن موسی (1375)، کشف المحجة لثمرة المهجة، قم: بوستان کتاب.
13. حر عاملی، محمد بن حسن (1385ق.)، امل الامل، بغداد: مکتبة الاندلس.
14. حمصی رازی، محمود بن علی (1376)، المعتمد من مذهب الشیعة الامامیة، قم: کتابخانه آیت الله نجفی مرعشی.
15. حمصی رازی، محمود بن علی (1412ق.)، المنقذ من التقلید، قم: جامعه مدرسین.
16. ذهبی، محمد بن احمد (1413ق.)، تاریخ الاسلام، بیروت: دار الکتب العربی، الطبعة الثانیة.
17. رازی، ابو الفتوح (1408ق.)، روض الجنان و روح الجنان، مشهد: بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی.
18. رازی، منتجب الدین (1422ق.)، الفهرست، قم: کتابخانه آیت الله نجفی مرعشی.
19. رافعی قزوینی، عبد الکریم بن محمد (1391)، التدوین فی اخبار قزوین، تهران.
20. راوندی، سعید بن هبة الله (1409ق.الف)، الخرائج و الجرائح، قم: مؤسسة الامام المهدی.
21. ـــــــــــــــ (1409ق.ب)، قصص الانبیا، مشهد: مرکز پژوهش‌های اسلامی مشهد.
22. ـــــــــــــــ (1405ق.)، فقه القرآن، قم: کتابخانه آیت الله نجفی مرعشی.
23. ـــــــــــــــ (1407ق.)، الدعوات (سلوة الحزین)، قم: مدرسة الامام المهدی.
24. سبحانی، محمدتقی (1381)، «شهیدین در کشاکش دو جریان کلامی مدرسه حلّه»، نقدو‌نظر، ش 56.
25. صفدی، خلیل بن ایبک (1420ق.)، الوافی بالوفیات، بی‌تا: بی‌جا.
26. طبرسی، احمد بن علی (1403ق.)، الاحتجاج، مشهد: نشر مرتضی.
27. طبرسی، فضل بن حسن (1372)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: ناصر خسرو.
28. طبری آملی، محمد بن ابی القاسم (1383ق.)، بشارة المصطفی لشیعة المرتضی، نجف: مکتبة الحیدریة.
29. طوسی، محمد بن علی (1419ق.)، الثاقب فی المناقب، قم: انصاریان.
30. فتال نیشابوری، محمد بن احمد (1375)، روضة الواعظین وبصیرة المتعظین، قم: انتشارات رضی.
31. کسایی، نور الله (1363)، مدارس نظامیه و تاثیرات علمی و اجتماعی آن، تهران: امیر کبیر.
32. مجلسی، محمد باقر (1403ق.)، بحار الانوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
33. محمدی، سید محمدحسین و شهرام یوسفی‌فر(1389)، «بررسی چگونگی تاثیرگذاری باورهای مذهبی بر زندگی اجتماعی شهر ری در عصر سلجوقیان»، جستارهای تاریخی، ش 1.
34. مفید، محمد بن محمد (1413ق.)، تصحیح اعتقادات الامامیة، قم: کنگره شیخ مفید.
35. مقری نیشابوری، محمد بن حسن (1427ق.)، التعلیق فی علم الکلام، مشهد: دانشگاه علوم رضوی.
36. ملاحمی خوارزمی، محمود بن محمد (1390)، المعتمد فی اصول الدین، تهران: میراث مکتوب.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار