پاسخ‌های مکتب کاتولیک به تجدد

واژه «تجدد» modernity یکی از واژه‏های چترگونه است که می‏تواند معانی متعدد و حتی گوناگون را در برداشته باشد. آن گونه که اخیرا در کتابی از لویی دوپره Luis dupre با نام گذار به تجدد (1) Passage to modernity آمده است، «تجدد حادثه‏ای است که رابطه بین هستی، منشا متعالی آن و انسان مفسر را دگرگون کرده‏است‏». (ص‏249کتاب) این جمله هر چند تا حدی خنثی است. در عین حال دلالت می‏کند که ترکیب زنده پیشین گسسته، و بینشهای قدیمی‏تر درباره روابط عمیق بین طبیعت، خدا و آدمی دچار تغییر اساسی شده است.
به شکل خلاصه، برخی از مفسران تجدد را خسران می‏دانند. اما برای پاره‏ای دیگر، تجدد به معنای سود است و به نحو مشخص ظهور تدریجی اطمینان انسان: ما می‏توانیم تجربه کنیم، بفهمیم و به شیوه‏های هیجان‏انگیز نوینی نسبت‏به جهان، مسئولیت داشته باشیم. بدین ترتیب، شگفت آور نیست که پاسخهای ارائه شده به تجدد را در دو گروه اصلی و بر روی طیفی از تفاسیر منفی و مثبت‏بیابیم. از یک سو مفسرانی بر جنبه آشفتگی یا بحران معنا و ارزشها و، بدین جهت، بر مقاومت در برابر اثر زیان‏بار تجدد تاکید می‏کنند; این تفسیر و پاسخ می‏تواند گه‏گاه با طنین اندوه نسبت‏به وحدت و یکپارچگی پیشین همراه شود. از سوی دیگر می‏توان کسانی را یافت که حتی از منظر دینی و ایمانی، پذیرشی مثبت نسبت‏به افقهای نوین دارند.