شکاکیت هیوم؛ در راستای شک دکارت یا در تقابل با آن؟

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه فلسفه دانشگاه تبریز

2 دانشیار گروه فلسفه دانشگاه پیام نور

3 دانشجوی کارشناسی ارشد فلسفه

چکیده

بیشتر شک دکارت و هیوم دو قسم شک متفاوت و گاه متمایز تلقی می‌شود که اولی شک دستوری و دومی شک واقعی است. هرچند آرا و دیدگاه‌های دکارت و هیوم در مورد شک از یک منظر نشان‌گر این واقعیت است که شک هیوم نه‌تنها ادامۀ شک دکارتی نیست، بلکه دارای تفاوت‌های بنیادین هم به جهت صوری و هم به جهت محتوایی با آن است، اما از سوی دیگر، برخی عناصر دال بر غیرواقعی و غیرکامل‌بودن شک هیوم وجود دارد. به‌گونه‌ای که در این راستا جایز است شک هیوم را نیز همانند شک دکارتی دارای ویژگی دستوری‌بودن دانست.
در این مقاله ما تلاش می‌کنیم با تمرکز بر مبحث شک در آثار هیوم و نیز اشاره‌ای کوتاه به شک دکارت، نقاط اشتراک و اختلاف این دو فلیسوف را در این زمینه بیان کنیم و مشخص سازیم که آیا قول رایج در مورد نسبت میان شکاکیت این دو فیلسوف درست است یا نه؟

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Humean skepticism, in line with the Cartesian doubt or in opposition to it?

نویسندگان [English]

  • Seyed mostafa shahraeini 1
  • Jalal Paykani 2
  • Farideh Lazemi 3
1 Associate Professor of University Of Tabriz
2 Associate Professor, Payam Noor University
3 MA student of philosophy
چکیده [English]

Generally, Cartesian and Humean doubts are considered as two types of different and diverse doubts. The first one is imperative and the second one is real. Although Cartesian and Humean points of view about doubt from one perspective reflect the fact that, not only the Humean doubt is not in continuity with the Cartesian doubt, but it has fundamental differences with it in terms of forms and contents. On the other hand, there are some elements indicating that the Humean doubt is unreal and incomplete. So, in this regard, it is possible to see the Humean doubt as being the same as the Cartesian doubt that has an imperative characteristic. In this paper, we try to represent similarities and differences between these two philosophers about this topic by focusing on doubts in Hume’s works and we will briefly refer to the Cartesian doubt; and see whether the common idea about the relation between the skepticisms of these two philosophers is true or not.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • doubt
  • Devil Demon
  • Impressions
  • Imagery
  • Descartes
  • Hume
1. دکارت، رنه (1384)، اعتراضات و پاسخ‌ها، ترجمه علی م. افضلی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
2. ـــــــــــــــ (1390)، تأملات در فلسفه اولی، ترجمه احمد احمدی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
3. زاگزبسکی، لیندا (1392)، معرفت‌شناسی، ترجمه کاوه بهبهانی، تهران: نشر نی.
4. هیوم، دیوید (1395)، رساله‌ای درباره طبیعت آدمی، ترجمه جلال پیکانی، تهران: ققنوس.
5. Audi, Robert (1999), Epistemology: Acontemporary Introduction to the theory of Knowledge, New York: Routledge.
6. Broughton, Janet (2010), Descartes's Method of Doubt, United Kingdom: Princeton University Press.
7. Cottingham, John (1986), Descartes, Oxford: Blackwell.
8. __________ (1993), A Descartes Dictionary, Oxford: Blackwell.
9. Descartes, Rene (1641), Meditations on First Philosophy, Elizabeth S. Haldane, Toronto: Cambridge University Press.
10. __________ (2002), The Principles of Philosophy, John Veitch, The University of Michigan: Ezreads Publications LLC.
11. Edward, Craig (1998), "Ancient Skepticism," encyclopedia of philosophy, vol 8, London: Routledge.
12. Flage, Daniel E. (1990), David Hum’s Theory of Mind, New York: Routledge.
13. Fogelin, Robert J. (2009), Hume's Skeptical Crisis: A Textual Study, United Kingdom: Oxford University Press.
14. Hume, David (1999), An Enquiry Concerning Human Understaning, Tom L. Beauchamp, Canada: Oxford Philosophical Texts.
15. __________ (2009), A Treatise of Human Nature , Waiheke Island: The Floating Press.
16. Jonathan, Dancy (1992), A Companion to Epistemology, Ernest Sosa, United States: Wiley-Blackwell.
17. Larmore, Charles (2008), The Blackwell Guide to Descartes Meditation, Descartes and Skepticism, United States: Wiley-Blackwell.
18. Merrill, R. Kenneth (2009), Historical Dictionary of Hum’s Philosophy, Maryland: The Scarecrow Press.
19. Popkin, Richard (2003), The History of Scepticism from Erasmus to Descartes‚ New York: Humanities Press.