طبقه‌بندی علوم و چالش‌های فرارو

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

چکیده

طبقه‌بندی علوم از دیرباز مورد توجه فیلسوفان و دانشمندان بوده و اندیش‌وران و بزرگان علم و دین در این‌باره ابراز نظرها کرده‌اند. طبقه‌بندی علوم امروزه یکی از معضلات بزرگ مطالعات اسلامی است، در گذشتۀ تاریخی و تمدنی ما، دانشمندان و فیلسوفان مسلمان دربارۀ طبقه‌بندی علوم اظهارنظر کرده‌اند، ولی اکنون با توجه به تحول علوم و مسایل جدید، با چالش‌هایی در مسیر نظام طبقه‌بندی دانش روبه‌رو شده‌ایم که بررسی آنها می‌تواند بخشی از ابهامات را مرتفع نموده و راهکاری تازه فراروی تدوین طبقه‌بندی نوین علوم قرار دهد که این مقاله به بررسی آن پرداخته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Classification of Sciences and its Challenges

نویسنده [English]

  • Mohammad Hadi Ya’qubnejad
چکیده [English]

One important problem of Islamic studies today is the classification of sciences. In our historical and civilizational past, Muslim philosophers and scientists have proposed views about the classification of sciences, but given the development of sciences and the rise of new problems today, we have faced challenges in the classification of sciences, the investigation about which can remove some ambiguities and introduce new solutions for the new classification of sciences, which is the topic of this paper.

کلیدواژه‌ها [English]

  • classification of sciences
  • Challenges of the classification
  1. ابرامی، هوشنگ (1379)، شناختی از دانش‌شناسی، تهران: نشر کتابدار.
  2. ابن حزم اندلسی، علی بن احمد (1369)، مراتب العلوم، تحقیق: احسان عباس، ترجمۀ محمدعلی خاکساری، مشهد: انتشارات بنیاد پژوهشهای اسلامی.
  3. اعلم، هوشنگ (1960م)، نشریه کتابداری، دفتر دوم، ترجمه گزارش مجمع پاریس دربارۀ طبقه‌بندی دهگانه.
  4. آخوند خراسانی، محمدکاظم (بی‌تا)،کفایة الاصول، ج1، انتشارات اسلامی.
  5. البنهاوی، محمد امین (1403‌ق)، التصنیف العملی للمکتبات، مصر: چاپ دوم.
  6. تامسون، جیمز (1366)، تاریخ اصول کتابداری، ترجمۀ محمود حقیقی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
  7. حکیم، محمد تقی (1407‌ق)، حقایق الاصول، قم: انتشارات بصیرتی.
  8. حماده، محمد ماهر (1403‌ق)، علم المکتبات و المعلومات. بیروت.
  9. حماده، محمد ماهر و القاهّی، علی(1405‌ق)، تنظیم المکتبه المدرسیه، بی‌جا، چاپ سوم.

10. شیرازی، محمدبن ابراهیم (ملاصدرا) (بی‌تا)، پاورقی‌های اسفار در الحکمه المتعالیه، قم: انتشارات مصطفوی.

11. صلیبا، جمیل (1366)، فرهنگ فلسفی، ترجمۀ منوچهر صانعی دره بیدی، تهران: انتشارات حکمت.

12. طاهری عراقی، احمد (1372)،رده‌بندی دهدهی دیویی اسلامی، تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.

13. ــــــــــــ (1376)، اسلام، تهران: کتابخانه جمهوری اسلامی ایران.

14. فارابی، ابو نصر محمد بن محمد (1362)، احصاء العلوم و مراتبها، ترجمه و مقدمه: حسین خدیوجم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

15. فصلنامه پیام کتابخانه (1371)، «مجلس شورای اسلامی»، سال دوم، ش2.

16. داوودی، مهدی (1370)، «مقدمه‌ای بر جنبه‌های نظری رده‌بندی»،‌ فصلنامه کتاب، سال دوم، کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، ش1 –4.

17. کاشفی، فرشته (1372)، رده‌بندی دهدهی دیویی جغرافیایی ایران، تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، ویرایش سوم.

18. مان، مارگارت (1351)، اصول فهرست نویسی و طبقه‌بندی، ترجمه هوشنگ ابرامی، تهران، مرکز خدمات کتابداری فرانکلین.

19. مقدم، محمد باقر(1373)، درآمدی بر رده‌بندی علوم، قم: کتابخانه آیةالله مرعشی نجفی.

20. مصباح یزدی، محمدتقی (1364)، آموزش فلسفه، ج1، تهران: انتشارات سازمان تبلیغات اسلامی.

21. مطهری، مرتضی (1373)، آشنایی با علوم اسلامی، ج1، تهران: انتشارات صدرا.

22. مظاهری تهرانی، ناصر و فقیهی، محمد هادی (1348)،دانستنی‌های کتابداری، تهران: چاپخانه گیلان.

 23. EditorialEncyclopedia (1998)The new encyclopedin Britanica. Propeadia, Outline of-10 , knowledge & Guide to Britanica. Chicaga,Encyclpedia. Britanica.