عبدالله بن ابی یعفور؛ متکلمی ناشناخته از تبار محدثان امامیه

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسنده

پژوهشگر پژوهشکده کلام اهل بیت: (پژوهشگاه قرآن و حدیث)

چکیده

عبدالله بن ابی یعفور از شمار اندک اندیشمندانی بود که همواره مورد تکریم امام باقر و امام صادق(ع) بودند. با این‌همه، اما ابعاد فکری و کلامی او چنان که باید و شاید مورد تحقیق قرار نگرفته است. گستره شناخت امروزین ما از او به تبحر وی در دانش قرائت قرآن، فقه و وارستگی اخلاقی محدود و خلاصه شده است. حال آن که تلاش‌های اعتقادی او در تبیین معارف اهل بیت(ع) چشمگیر بوده و بُعد کلامی او را آشکار می‌کند. این نوشتار با نگاهی به تاریخ تفکر امامیه و بازنمود فعالیت‌های اعتقادی عبدالله بن ابی یعفور در پی آن است تا نشان دهد که وی نه تنها محدثی بزرگ بلکه متکلمی برجسته است که به ترویج اندیشه امامیه در حوزه‌های مختلفی چون امامت اهتمام داشته و البته در شیوه و روش با متکلمان نظریه‌پردازی چون هشام بن حکم متمایز و متفاوت دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Abdullah Ibn Abi Yaʿfour an Unknown Imami Theologian

نویسنده [English]

  • Hussein Mansurirad
چکیده [English]

Abdullah ibn Abi Yaʿfour is among few thinkers who were always respected by Imam Baqir and Imam Sadiq, his Kalām and intellectual dimensions were not explored as it should have. The extent of our knowledge of him nowadays is limited to his immense knowledge in recitation of holy Quran, fiqh and moral purification whereas his doctrinal efforts in explaining the teachings of Ahl al-Bayt (PBUT) are remarkable and reveals his Kalām dimension. By taking a glance at the history of Imamiyyah ideas and thoughts and presenting doctrinal activities of Abdullah Ibn Abi Yaʿfour, this article is to show that he is not only a great traditionist but a prominent theologian as well who applied himself to disseminate the thought of Imamiyyah in different fields such as Imamate, though in comparison with such theorizing theologians as Ibn Hisham a different judgment should be made.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Abdullah ibn Abi Yaʿfour
  • traditionist-theologian
  • revealed theology

مراجع

  1. ابن بابویه، محمد بن علی (1395ق)، کمال الدین و تمام النعمة، تصحیح: علی اکبر غفاری، چاپ دوم، تهران: اسلامیة.
  2. ابن ابی زینب، نعمانی (1397ق)، الغیبة، تصحیح: علی اکبر غفاری، تهران: نشر صدوق.
  3. ابن داود (1392ق)، رجال، تحقیق: سید محمد صادق‌آل بحر‌العلوم، نجف: منشورات مطبعة الحیدریة.
  4. ابن شهر آشوب، محمد بن علی (1379)، مناقب آل علی بن ابی طالب، قم: بی‌جا.
  5. ابن قولویه، جعفربن محمد (1356)، کامل الزیارات، تصحیح: عبدالحسین امینی، نجف: دار المرتضویة.
  6. ابن ماکولا (بی‌تا)، اکمال الکمال، قم: دار احیاء التراث العربی.
  7. اسعدی، علیرضا (1388)، هشام بن حکم، قم: نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  8. اشعری، ابوالحسن (1400-1980م)، مقالات الاسلامیین، تصحیح: هلموت ریتر، چاپ دوم، نشر اسلامیة.
  9. بحرانی، سید هاشم (بی‌تا)، ینابع المعاجز، قم: العلمیه.

10. برقی، احمدبن محمدبن خالد (1342)، رجال البرقی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران: تهران.

11. بروجردی، آقا حسین (1386)، جامع احادیث شیعه، تصحیح: جمعی از محققان، تهران: فرهنگ سبز.

12. بغدادی، عبدالقاهر (1408ق)، الفرق بین الفرق وبیان الفرقة الناجیة منهم، بیروت: دارالجیل ودارالآفاق.

13. حسین بن سعید الکوفی (1399ق)، الزهد، تحقیق: غلام رضا عرفانیان، قم: العلمیه.

  1. 14.  حلی، حسن بن یوسف (1413ق)، رجال علامه، نجف اشرف: دارالذخائر، الطبعة الثانیة.

15. خویی، سید ابوالقاسم (1403ق)، معجم رجال الحدیث، بیروت: منشورات مدینة العلم.

16. رضایی، محمد جعفر و نعمت‌الله صفری (1391)، «تبیین معنایی اصطلاح علمای ابرار با تأکید بر جریانات فکری اصحاب ائمه»، اندیشه نوین، ش31.

17. سبحانی و صفری، نشریه اطلاع رسانی ماه دین، ش 142، نشست نقد کتاب مکتب در فرایند تکامل؛ جلسه دوم.

18. شوشتری، محمد تقی (1410ق)، قاموس الرجال، چاپ دوم، قم: موسسه نشر اسلامی.

19. شیخ حر عاملى، محمد بن حسن (1425ق)، إثبات الهداة بالنصوص والمعجزات، اعلمی، بیروت.

  1. 20.  ـــــــــــ (1403ق)، وسائل الشیعه، قم: مؤسسه آل البیت.

21. شیخ مفید، محمدبن محمد (1414ق)، الاختصاص، تحقیق: علی اکبر غفاری و سید محمود زرندی، بیروت: دارالمفید.

  1. 22.  ـــــــــــ امالی (1413ق)، تصحیح: حسین استاد ولی و علی اکبر غفاری، قم: کنگره مفید.

23. صفار، محمد بن حسن (1404ق)، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد (ص)، محسن بن عباسعلی کوجه باغی، قم: مکتبة آیة الله المرعشی النجفی.

24. طوسی، محمد‌بن حسن (1373)، رجال، مصحح، جواد قیومی، قم: موسسه نشراسلامی، چاپ سوم.

25. عده‌اى از علماء (1363)، الأصول الستة عشر، قم: دار الشبستری.

26. عیاشی، محمدبن مسعود (1380ق)، تفسیرعیاشی، تحقیق: سید هاشم رسولی محلاتی، تهران: مکتبة العلمیه.

27. فان‌ اس، جوزیف (2008م)، علم الکلام والمجتمع، مترجم: سالمه صالح، بیروت- بغداد، منشورات الجمل.

28. کشی، محمد ‌بن ‌عمر (1363)، رجال الکشی‌- اختیار‌ معرفة الرجال‌ (با تعلیقات‌میر‌داماد استرآبادی)، قم: موسسة‌ آل البیت.

29. کلینی، محمد بن ‌یعقوب (1407ق)، اصول کافی، تصحیح: علی اکبر غفاری و محمد آخوندی، چاپ چهارم، تهران: دارالکتب الاسلامیة.

30. مجلسی، محمد باقر (1403ق)، بحارالانوار، تصحیح: جمعی از محققان، الطبعة الثانیة، بیروت: احیاء الترث العربی.

31. مدرسی طباطبایی، سید حسین (1386)، میراث مکتوب شیعه از سه قرن نخستین هجری، ترجمه: سید علی قرایی و رسول جعفریان، قم: اعتماد.

32. ـــــــــــ (1387)، مکتب در فرایند تکامل، ترجمه هاشم ایزدپناه، چاپ پنجم، تهران: کویر.

33. المزی(1413ق)، تهذیب الکمال، تحقیق: بشار عواد معروف، الطبعة الرابعة، بیروت: موسسة الرسالة.

34. ناشی اکبر، عبدالله بن محمد (1386)، فرقه‌های اسلامی و مسئله امامت، ترجمه: علیرضا ایمانی، قم: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.

35. نجاشی، احمد بن علی (1365)، رجال نجاشی، چاپ ششم، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.

 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار