نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی
نویسنده
پژوهشگر پژوهشکده کلام اهل‌بیت: (پژوهشگاه قرآن و حدیث)
چکیده
عنوان مقاله [English]
نویسنده [English]
Among the deciples of holy Imams Baqir and Sadiq, some figures are more influential and prominent than others. Of these is Jābir ibn Yazid Joʿfi who was most endowed with the knowledge of Imam Baqir. Although he was regarded as a prominent scholar of Imamiyyah and some works were attributed to him, there are reports implying his fault and blameworthiness. Furthermore, after his death the extremists were interested in him and ascribed some of their beliefs to him. Hadiths and charismatic acts were attributed to him. Misconception of the ideas of this vigorous transmitter was the ground for tarnishing his image and accusing him of doctrinal extremism. This research deals with first on the basis of available reports his scholarly and social life and goes on to examine the reports on his accusation of extremism.
کلیدواژه‌ها [English]
10. ابن‌قتیبه دینوری (1969م)، المعارف، تحقیق: دکتر ثروت عکاشه، الطبعة الثانیة، قاهره: دار المعارف.
11. ابن‌معین، یحیی بن‌معین بن‌عون (بی‌تا)، تاریخ ابن‌معین، تحقیق: عبدالله احمد حسن، بیروت: دار القلم.
12. ابن‌منظور، محمد بن‌مکرم (1405ق)، لسان العرب، قم: نشر ادب الحوزه.
13. اردبیلی، محمد بن‌علی (1331)، جامع الرواة وازاحة الاشتباهات عن الطرق والاسناد، قم: مکتبه المحمدی.
14. اشعری، ابوالحسن (1400ق)، مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین، تصحیح: هلموت ریتر، چاپ سوم، آلمان ـ ویسبادن: فرانتس شتاینر.
15. آقا بزرگ طهرانی (1406ق)، الذریعه الی تصانیف الشیعه، تحقیق: سید احمد حسینی، الطبعة الثانیة، بیروت: دارالاضواء.
16. بخاری، محمد بن‌اسماعیل (بی‌تا)، التاریخ الکبیر، نظارت دکتر محمد عبدالمعید خان، دیار بکر: المکتبه الاسلامیه.
17. بدوی، عبدالرحمن (1973م)، مذاهب الاسلامیین، بیروت: دار العلمم للملایین.
18. برقی، احمد بن‌محمد بن‌خالد (1371ق)، المحاسن، تحقیق: سید جلال‌الدین محدث، چاپ دوم، قم: دار الکتب الاسلامیه.
19. ترمذی، محمد بن‌عیسی (1403)، سنن الترمذی، تحقیق وتصحیح: عبدالوهاب عبداللطیف، الطبعة الثانیة، بیروت: دار الفکر.
20. تستری، محمدتقی (1410ق)، قاموس الرجال، الطبعة الثانیة، قم: مؤسسه نشر اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
21. جابر جعفی (1429ق)، تفسیر جابر الجعفی، گردآوری و تنظیم: رسول کاظم عبدالساده، نجف: انتشارات الاعتصام.
22. حاج‌منوچهری، فرامرز (1379)، «اصل»، دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج9، تهران: مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی.
23. حر عاملی، محمد بن‌حسن (1409ق)، وسائل الشیعه، قم: مؤسسه آل البیت(ع).
24. حلی، حسن بن‌یوسف (1417ق)، خلاصة الاقوال فی معرفة الرجال، تحقیق: شیخ جواد قیومی، [قم]: مؤسسة نشر الفقاهه.
25. حمیری، ابوسعید بن‌نشوان (1972م)، الحور العین، تحقیق: کمال مصطفی، تهران: [بی‌نا].
26. خصیبی، حسین بن‌حمدان (1419ق)، الهدایة الکبری، بیروت: البلاغ.
27. موسوی خویی، سید ابوالقاسم (1413ق)، معجم رجال الحدیث، چاپ پنجم، [بی‌جا].
28. ذهبی، محمد بن‌احمد (1382ق)، میزان الاعتدال، تحقیق: علی محمد البجاوی، بیروت: دار المعرفه.
29. ـــــــــــ (1407ق)، تاریخ الاسلام، تحقیق: دکتر عمر عبدالسلام تدمری، بیروت: دار الکتاب العربی.
30. راوندی، قطب الدین (1409ق)، الخرائج والجرائح، زیر نظر سید محمدباقر موحد ابطحی، قم: مؤسسة الامام المهدی.
31. رحمتی، محمدکاظم (1385)، «حسین بن‌حمدان خصیبی و اهمیت وی در تکوین نصیریه»، هفت آسمان، ش30.
32. زرکلی، خیرالدین (1980م)، الأعلام، الطبعة الخامسه، بیروت: دارالعلم للملایین.
33. زنجانی، فضل‌الله بن‌نصرالله (1386)، تاریخ العقیدة الشیعیة وفرقها، تحقیق و تصحیح: غلام‌علی غلام‌علی‌پور (یعقوبی)، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی.
34. سمعانی، عبدالکریم بن‌منصور (1408ق)، الانساب، تحقیق: عبدالله عمر البارودی، بیروت: دار الجنان.
35. شهرستانی، محمد بن‌عبدالکریم (بی‌تا)، الملل والنحل، تحقیق: محمد سید کیلانی، بیروت: دار المعرفة.
36. صادقی، علی‌اشرف (1380)، «ام الکتاب»، دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج10، تهران: مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی.
37. صدر، سید حسن (1375)، تأسیس الشیعة الکرام لعلوم الاسلام، چاپ دوم، قم: انتشارات اعلمی.
38. صدوق، محمد بن‌علی (1398ق)، توحید، تحقیق: هاشم حسینی، قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
39. صفار، محمد بن‌حسن (1404ق)، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد صلی‌الله‌علیهم، تحقیق محسن کوچه‌باغی، چاپ دوم، قم: مکتبه آیت الله المرعشی النجفی.
40. صفدی، صلاح‌الدین (1420ق)، الوافی بالوفیات، تحقیق: احمد الارناؤوط و ترکی مصطفی، بیروت: دار احیاء التراث.
41. صفری فروشانی، نعمت‌الله (1384)، «جابر بن‌یزید جعفی»، دانشنامه جهان اسلام، ج9، تهران: بنیاد دائره المعارف اسلامی.
42. ضیایی، علی‌اکبر (1371)، «معرفی برخی آثار منسوب به امام صادق7»، کیهان اندیشه، ش 46.
43. طبرانی، میمون بن‌قاسم (1943-1944م)، سبیل راحة الارواح ودلیل السرور والافراح الی فالق الاصباح (المعروف بمجموع الاعیاد)، تصحیح: ر. اشتروطمان، در مجله الاسلام، ج27، هامبورگ.
44. طبری، محمد بن‌جریر (1413ق)، دلائل الامامة، قم: بعثت.
45. ـــــــــــ (1427ق)، نوادر المعجزات فی مناقب الأئمة الهداة، قم: دلیل ما.
46. طوسی، محمد بن‌حسن (1373)، رجال، تحقیق: جواد قیومی اصفهانی، چاپ سوم، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
47. ـــــــــــ (1407ق)، تهذیب الاحکام، تحقیق: حسن خرسان، الطبعة الرابعة، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
48. ـــــــــــ (1411ق)، الغیبه، تحقیق: عبادالله تهرانی و علی‌احمد ناصح، قم: دارالمعارف الاسلامیه.
49. ـــــــــــ (1414ق)، امالی، قم: دارالثقافه.
50. ـــــــــــ (1420ق)، فهرست کتب الشیعه واصولهم وأسماء المصنفین وأصحاب الاصول، قم: ستاره.
51. الطویل، محمد امین غالب (1386ق)، تاریخ العلویین، بیروت: دار الاندلس.
52. عسقلانی، ابن‌حجر (1404ق)، تهذیب التهذیب، بیروت: دار الفکر.
53. ـــــــــــ (1415ق)، تقریب التهذیب، چاپ دوم، تحقیق: مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت: دار الکتب العلمیه.
54. عصفری، خلیفه بن‌خیاط (1414ق)، طبقات خلیفه، تحقیق: دکتر سهیل زکار، بیروت: دار الفکر.
55. عقیلی، محمد بن‌عمرو (1418ق)، الضعفاء الکبیر، تحقیق: دکتر عبدالمعطی أمین قلعجی، الطبعة الثانیة، بیروت: دارالکتب العلمیه.
56. فرایمن، ارون (1386)، «زندگی‌نامه حسین بن‌حمدان خصیبی، بنیان‌گذار فرقه نصیری ـ علوی»، ترجمه: محمدحسن محمدی مظفر، هفت آسمان، ش33.
57. فسوی، یعقوب بن‌سفیان (1401ق)، المعرفة والتاریخ، تحقیق اکرم ضیاء العمری، الطبعة الثانیة، بیروت: مؤسسة الرسالة.
58. کشی، محمد بن‌عمر (1409ق)، رجال الکشی (اخیتار معرفه الرجال)، تحقیق: محمد بن‌حسن طوسی و حسن مصطفوی، مشهد: نشر دانشگاه.
59. کلینی، محمد بن‌یعقوب (1407ق)، الکافی، تحقیق: علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، چاپ چهارم، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
60. لالانی، ارزینا آر. (1381)، نخستین اندیشه‌های شیعی: تعالیم امام محمد باقر7، ترجمه: فریدون بدره‌ای، تهران: نشر و پژوهش فروزان روز.
61. مجلسی، محمدباقر (1403ق)، بحار الانوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار، تحقیق: جمعی از محققان، الطبعة الثانیة، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
62. محمد جعفری، سید حسین (1374)، تشیع در مسیر تاریخ، ترجمه: سید محمدتقی آیت‌اللهی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
63. مدرسی طباطبایی، سید حسین (1386)، میراث مکتوب شیعه از سه قرن نخستین هجری، ترجمه: سید علی قرایی و رسول جعفریان، قم: نشر مورخ.
64. مزی، جمال‌الدین یوسف (1408ق)، تهذیب الکمال فی أسماء الرجال، تحقیق: دکتور بشار عواد معروف، الطبعة الثالثة، بیروت: مؤسسه الرساله.
65. مسلم نیشابوری، ابوالحسین بن‌حجاج (بی‌تا)، الجامع الصحیح، بیروت: دار الفکر.
66. مفضل جعفی (1964م)، الهفت الشریف من فضائل مولانا جعفر الصادق7، تحقیق: مصطفی غالب، بیروت: دار الاندلس.
67. مفید، محمد بن‌محمد (1414ق)، جوابات اهل الموصل فی العدد والرؤیة، تحقیق: شیخ مهدی نجف، الطبعة الثانیة، بیروت: دار المفید.
68. ـــــــــــ (1413ق)، الاختصاص، (منسوب به مفید) قم، کنگره شیخ مفید.
69. منصف بن‌عبدالجلیل (2005م)، الفرقه الهامشیه فی الاسلام: بحث فی تکون السنیه الاسلامیه ونشأه الفرقه الهامشیه وسیادتها واستمرارها، بیروت: دار المدار الاسلامی.
70. موحد ابطحی، سید محمدعلی (1417)، تهذیب المقال فی تنقیح کتاب الرجال، قم: سید محمد موحد ابطحی.
71. نجاشی، احمد بن‌علی (1416ق)، فهرست اسماء مصنفی الشیعه (رجال النجاشی)، چاپ پنجم، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
72. نوبختی، حسن بن‌موسی (1404ق)، فرق الشیعه، الطبعة الثانیة، بیروت: دار الاضواء.
73. نوری، حسین بن‌محمدتقی (1416ق)، خاتمة مستدرک الوسائل، قم: مؤسسة آل البیت(ع).
74. هالم، هاینتس (2002م)، الغنوصیة فی الاسلام، ترجمه: رائد الباش، کلن: منشورات الجمل.
75. یعقوبی، احمد بن‌ابی‌یعقوب (بی‌تا)، تاریخ یعقوبی، بیروت: دار صادر، افست قم: مؤسسه نشر فرهنگ اهل بیت(ع).
)