بررسی دیدگاه ویلیام آلستون دربارۀ ادراک عرفانی و نقد آن بر اساس آرای هوسرل و مرلوپونتی

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

2 استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران (نویسنده مسئول).

چکیده

مقالۀ پیش‌رو به تحلیل الگوی «ادراک عرفانیِ» ویلیام آلستون بر اساس پدیدارشناسی ادموند هوسرل و موریس مرلوپونتی می‌پردازد. آلستون در نظریۀ «ادراک عرفانی» بر آن است که اشتراکی بنیادین بین ادراک حسّی و عرفانی برقرار است. او با تحلیلی پدیدارشناختی از ادراکِ حسّی، مرکزی‌ترین ویژگیِ ادراک حسّی را «دادگیِ» موضوعاتِ ادراکِ حسّی به آگاهی می‌داند. در‌واقع وی ادراک را «حضور مستقیم و بی‌واسطۀ اعیان» یا همان «نمود» می‌داند و ادراک عرفانی را «آگاهیِ تجربی مستقیم از خدا بر اساس تلقی خود شخص تعریف می‌کند». در مقابل هوسرل و مرلوپونتی با تکیه بر مفاهیمِ «حیث التفاتی»، «تنِ پدیدارشناختی»، «فضامندی و حرکت» بر آن‌ است که عینِ ادراکی هرگز به‌طور‌کامل به آگاهی «داده» نمی‌شود؛ زیرا ادراک هرگز جدای از تن، حرکت و فضامندی نخواهد بود. ادراک در نظر هوسرل امری «پویا»ست و در تقابلِ با برداشت آلستون قرار دارد که ادراک را فرایندی «ایستا» می‌داند؛ از‌این‌رو آنچه را که آلستون ادراک عرفانی می‌نامد، در نظر پدیدارشناسانی همچون هوسرل و مرلوپونتی فاقد ویژگی‌های اساسیِ ادراک است. نتیجه اینکه حضور خدا برای عارف «حضوری شخصی» است. این حضور همانند حضور «دیگری» و نیز «خودآگاهی از نفس» برای شخص است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Consideration of William Alston’s View of Mystical Perception and Its Critique in terms of the Views of Husserl and Merleau-Ponty

نویسندگان [English]

  • Kamal Malekiyan 1
  • Easa Najafi 2
1 PhD student of Literature and Human Sciences, Kermanshah, Iran.
2 Assistant professor, Razi University, Kermanshah, Iran.
چکیده [English]

In this paper, we analyze William Alston’s model of “mystical perception” in terms of the phenomenology of Edmund Husserl and Maurice Merleau-Ponty. In his theory of “mystical perception,” Alston believes that there is a fundamental commonality between sense perception and mystical perception. With a phenomenological analysis of sense perception, he identifies the most central feature of sense perception as the “givenness” of its objects to consciousness. In fact, he characterizes perception as “direct and immediate presence of objects” or “presentation,” and characterizes mystical perception as “direct experiential consciousness of God based on one’s own conception.” To the contrary, Husserl and Merleau-Ponty rely on concepts such as “intentionality,” “phenomenological body,” and “spatiality and motion” to show that perceptual objects are never fully “given” to consciousness, because perception is never separable from body, motion, and spatiality. In Husserl’s view, perception is something “dynamic” and is in contrast to Alston’s idea that perception is “static.” Thus, what Alston refers to as mystical perception is, according to phenomenologists such as Husserl and Merleau-Ponty, void of basic properties of perception. Therefore, God’s presence to the mystic is a “personal presence.” It is like the presence of “other” and “self-consciousness” for the person.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mystical perception
  • phenomenology
  • Alston
  • Husserl
  • Merleau-Ponty
1. ابراهیمی، پریچهر (1368)، پدیدارشناسی، تهران: نشر دبیر.
2. اسپیگلبرگ، هربرت (1392)، جنبش پدیدارشناسی، درآمدی تاریخی (دو جلدی)، ترجمه: مسعود علیا. تهران: مینوی خرد.
3. پیترزما، هنری (1398)، نظریۀ معرفت در پدیدارشناسی؛ هوسرل، هایدگر، مرلو پونتی، ترجمه: فرزاد جابرالانصار، تهران: نشر کرگدن.
4. جمادی، سیاوش (1385)، جستاری در زندگی و اندیشه‌های هوسرل و هایدگر، تهران: نشر ققنوس.
5. ژان وال، روژهورنو و دیگران (1372)، نگاهی به پدیدارشناسی و فلسفه‌های هست‌بودن، برگرفته و ترجمه: یحیی مهدوی، تهران: نشر خوارزمی.
6. مولوی، جلال الدین محمد (1378)، مثنوی معنوی، رینولد نیکلسون، بر اساس نسخۀ رینولد الین نیکلسون، به‌کوشش: کاظم دزفولیان، تهران: نشر طلایه.
7. هوسرل، ادموند (1372)، ایدۀ پدیده‌شناسی، ترجمه: عبدالکریم رشیدیان، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
8. ــــــــــــــــــ (1395)، تأملات دکارتی: مقدمه‌ای بر پدیدارشناسی، ترجمه: عبدالکریم رشیدیان، تهران: نشر نی.
9. Alston, William (1991), Perceiving God: The Epistemology of Religious Experience, Ithaca: Cornell University Press.
10. Husserl, Edmund (1931), Ideas: General Introduction to Pure, Phenomenology, translated by W. R. Boyce Gibson, London: George, Allen And Unwin Ltd.
11. Husserl, Edmund (1970), Logical Investigations, trans. J. N. Findlay, London: Routledge and Kegan Paul.
12. James, William (1961), The Varieties of Religious Experience, New York: Macmillan.
13. Merleau-Ponty, Maurice (1962), Phenomenology of Perception, trans. Colin Smith, London: Routledge and Kegan Paul.