گستره و محدودۀ شهود عقلی در اخلاق مشرقی ابن‎سینا

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد فلسفه.

2 عضو هیئت علمی دانشگاه مفید.

چکیده

این مقاله در نظر دارد با بررسی گسترۀ شمول توانایی معرفتی شهود عقلی در رسائل مشرقی ابن‎سینا نشان دهد که چه دسته‎ای از افراد جزو واجدان توانایی معرفتی شهود عقلی هستند و (به قول ابن‎سینا در داستان رسالة الطیر) در جرگۀ «برادران حقیقت» وارد می‎شوند و چه دسته‎ای از افراد فاقد این نوع توانایی معرفتی‎اند. بر این اساس، نخست می‎کوشیم در این رساله‎ها مخاطبان داستان‎های مشرقی را شناسایی کنیم و سپس با بررسی محدودۀ شمول شهود عقلی نشان دهیم که در رسائل مشرقی تنها عارفان به طور قطع جزو دارندگان این توانایی معرفتی قلمداد شده‎اند و حضور دیگران در جرگۀ برادران «حقیقت منتفی» است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Scopes and Limits of Intellectual Intuition in the Oriental Ethics of Ibn Sina

نویسندگان [English]

  • Muhammad Hani Jafarian 1
  • Mir Saeed Mousavi Karimi 2
چکیده [English]

Considering the scope of the epistemic capacities of intellectual intuitions in Ibn Sina's Oriential Essays (Al-rasaʾil al-mashriqiyya), we seek to show why group of people possess the epistemic capacity of intellectual intuition (and to use Ibn Sina's own words in Risala al-tayr) count as "Brothers of the Truth", and what group of people lack such a capacity. We first seek to identify the addressees of the Oriental stories and then show that in Oriental essays, only the mysticists count as possessors of such an epistemic capacity and the rest of people are ruled out from the domain of the "Brothers of the Truth".

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ibn Sina
  • Oriental Essays
  • Oriental Ethics
  • Intellectual Intuition
  • Mysticism

مراجع

1. ابن‎سینا، حسین‎بن عبدالله (1331)، طبیعیات دانشنامۀ علائی، مقدمه و تصحیح: سید محمد مشکوة، تهران: سلسلۀ انتشارات انجمن آثار ملی.
2. ــــــــــــــ (۱364)، النجاة فی الحکمة المنطقیة والطبیعیة والالهیة، تهران: انتشارات مرتضوی.
3. ــــــــــــــ (۱۳۷۵)، اشارات و تنبیهات، ترجمه و شرح: حسن ملکشاهی، تهران: انتشارات سروش.
4. ــــــــــــــ (۱۳۸8)، اقسام نفوس، ترجمه: سید محمود طاهری، در: مجموعه رسائل شیخ الرئیس ابن‎سینا، قم: آیت اشراق.
5. ــــــــــــــ (۱۳۸۹ الف)، رسالة الطیر، ترجمه: شهاب الدین سهروردی، در: ابن‎سینا و تمثیل عرفانی، گردآوری و تألیف: هانری کربن، تهران: سوفیا.
6. ــــــــــــــ (۱۳۸۹ ب)، حی‎بن یقظان، ترجمه و شرح: جوزجانی، در: ابن‎سینا و تمثیل عرفانی، گردآوری و تألیف: هانری کربن، تهران: سوفیا.
7. ــــــــــــــ (۱۳۸۹ ج)، سلامان و ابسال، ترجمه و شرح: نصیر الدین طوسی، در: ابن‎سینا و تمثیل عرفانی، گردآوری و تألیف: هانری کربن، تهران: سوفیا.
8. ــــــــــــــ (1385)، الهیات نجات، ترجمه: سید یحیی یثربی، قم: بوستان کتاب.
9. ــــــــــــــ (۱۳90)، الهیات از کتاب شفاء، ترجمه: ابراهیم دادجو، تهران: امیرکبیر.
10. ــــــــــــــ (1405ق.)، منطق المشرقیین، قم: منشورات مکتبة آیت الله العظمی المرعشی النجفی.
11. انصاری، خواجه عبدالله (1373)، در: شرح منازل السائرین، نگارش: علی شیروانی، تهران: انتشارات الزهراء.
12. جوزجانی، ابوعبید (۱۳۸۹)، شرح بر حی‎ابن یقظان، در: ابن‎سینا و تمثیل عرفانی، گردآوری و تألیف: هانری کربن، تهران: سوفیا.
13. دهخدا، علی اکبر (1377)، لغت‎نامه، ج 3، زیر نظر: دکتر محمد معین و دکتر سید جعفر شهیدی، تهران: دانشگاه تهران.
14. ذبیحی، محمد (1392)، فلسفۀ مشاء، تهران: سمت.
15. ساوی، سهلان (1370)، شرح رسالة الطیر ابن‎سینا، به‎اهتمام: محمد‎حسین اکبری، تهران: الزهراء.
16. ملکشاهی، حسن (1375)، ترجمه و شرح بر اشارات و تنبیهات، تهران: سروش.
17. نصیرالدین طوسی، ابوجعفر محمد‎بن محمد (1389)، شرح الاشارات والتنبیهات، در: حسن حسن‎زادۀ آملی، دروس شرح اشارات و تنبیهات، قم: آیت اشراق.
18. کربن، هانری (1384)، ابن‎سینا و تمثیل عرفانی، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
19. جعفریان، محمد‎هانی (1392)، «ماهیت شهود عقلی در طرح اخلاق مشرقی ابن سینا»، تاریخ فلسفه، ش 17.
20. ــــــــــــــ (1393)، «معنا و متعلق شهود عقلی در طرح اخلاق مشرقی ابن سینا»، تاریخ فلسفه، ش 17.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار