عوامل انگیزشی وحدت‌بخش برای رسیدن به یکپارچگی ایدئال در تمدن از دیدگاه علامه جعفری

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

2 استاد دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

بی‌گمان یکپارچگی میان انسان‌ها، هسته اصلی یک تمدن را تشکیل می‌دهد و بدون آن، فروپاشی تمدن قطعی است؛ ولی چه عواملی انسان‌ها را با وجود گرایش‌های مختلفی که دارند، به سوی این وحدت رهنمون می‌شود؟ تمدن‌پژوهان، عوامل مختلفی همچون نژاد، زبان، دین، آداب و رسوم و غیره را بررسی کرده‌اند؛ ولی علامه محمدتقی جعفری بسیاری از این عوامل را با اشکال‌هایی مواجه می‌داند و در پی عواملی است که اتحادی حقیقی و پایدار میان انسان‌ها ایجاد کند. در این پژوهش با بررسی دو گروه عوامل انگیزشی برون‌ذاتی ‌و درون‌ذاتی، به تحلیل آرای علامه جعفری پرداخته‌ایم. در عوامل برون‌ذاتی، عوامل طبیعی، مافوق طبیعی‌نما‌ و قراردادی و در عوامل درون‌ذاتی، عامل عقلی، اخلاقی، جان‌گرایی و گردیدن تکاملی الهی بررسی گردید. نتیجه اینکه عوامل برون‌ذاتی به دلیل ناپایداری و سودمحوری غالبی، نمی‌توانند انسان‌ها را به اتحادی پایدار سوق دهند و تنها مقدمات وحدت را ایجاد می‌کنند؛ ولی عوامل درون‌ذاتی به دلیل پایداری و استناد به جوهر درونی انسان، در صورت به فعلیت‌رسیدن، اتحادی پایدار ایجاد می‌کنند. این عوامل در مجموع موجب شکل‌گیری هویتی واحد برای اجتماع انسان‌ها و وحدت مطلوب در تمدن می‌گردند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Motivational Unifying Factors for Obtaining Ideal Unity in Civilization in the View of Allāmah Ja’farī

نویسندگان [English]

  • Ali Asadian Shams 1
  • Abdollah Nasri 2
1 PhD student of philosophy, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran
2 Professor, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran
چکیده [English]

There is no doubt that solidarity among human beings constitute the main core of a civilization. Without solidarity, a civilization is doomed to collapse. But the question is: which factors might lead people, with all their differences, towards solidarity and unity? Scholars of civilization have considered different factors such as race, language, religion, manners, customs, and the like. Allama Ja’fari sees these factors as objectionable, and has tried to identify factors that lead to a real and sustainable unity among people. In this paper, we have considered two classes of motivational factors—intrinsic and extrinsic—in order to analyze Allama Ja’fari’s views. Within extrinsic factors, we have examined rational, moral, survival-based, and divine factors. As a conclusion, we think that extrinsic factors cannot lead people to sustainable unity because of their impermanence and utilitarian character. They can merely provide preparations for such unity. Intrinsic factors, however, can establish a sustainable unity because of their permanence and their origin in inner human substance. All in all, these factors give rise to the formation of a single entity for human communities and the desired unity in civilization.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Civilization
  • unity
  • identity
  • religion
  • language
  • race
  • Allama Ja’fari

مراجع

1.  قرآن کریم
2. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1376)، الالهیات من کتاب الشفاء، تحقیق: حسن حسن‌زاده آملی، قم: بوستان کتاب.
3. بیرو، آلن (1375)، فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه: باقر ساروخانی، تهران: کیهان.
4. بارنز، اچ. ای، هری المر و هوارد بکر (1389)، تاریخ اندیشه اجتماعی (از جامعه ابتدایی تا جامعه جدید)، ترجمه و اقتباس: جواد یوسفیان و علی‌اصغر مجیدی، تهران: امیرکبیر.
5. توین‌بی، آرلوند (1376)، بررسی تاریخ تمدن، ترجمه: محمدحسین آریا، تهران: انتشارات امیرکبیر.
6. جعفری، محمدتقی (1388)، امام حسین (علیه السلام) شهید فرهنگ پیشرو انسانی، تنظیم: علی جعفری، تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
7. ــــــــــــــــــ (1348)، تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی جلال الدین محمد بلخی، ج1، تهران: چاپخانه حیدری.
8. ــــــــــــــــــ (1350)، تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی جلال الدین محمد بلخی، ج4، تهران: چاپخانه حیدری.
9. ــــــــــــــــــ (1351)، تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی جلال الدین محمد بلخی، ج5، تهران: چاپخانه حیدری.
10. ــــــــــــــــــ (1364)، بررسی و نقد افکار راسل، تهران: انتشارات امیرکبیر.
11. ــــــــــــــــــ (1369)، حکمت اصول سیاسی ترجمه و تفسیر فرمان مبارک علی(علیه السلام) به مالک اشتر، قم: بنیاد نهج‌البلاغه.
12. ــــــــــــــــــ (1386)، ترجمه و تفسیر نهج‌البلاغه، ج2، 3، 5، 9، 11، 15، 17، 22، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
13. ــــــــــــــــــ (1389)، شناخت انسان در تصعید حیات تکاملی، بازبینی کریم فیضی و علی جعفری، چ2، به‌اهتمام: عبدالله نصری، تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
14. ــــــــــــــــــ (1390)، قرآن نماد حیات معقول، به‌اهتمام: کریم فیضی و علی جعفری، تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
15. ــــــــــــــــــ (1396)، فلسفه تاریخ و تمدن، تدوین و تنظیم: عبدالله نصری، تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
16. خمینی، روح‌الله (1386)، وحدت از دیدگاه امام خمینی(ره)، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
17. دورانت، ویل (1365)، تاریخ تمدن (مشرق زمین: گاهواره تمدن)، ج1، ترجمه: احمد آرام، ع. پاشایی و امیرحسین آریان‌پور، تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
18. ـــــــــــــ (1391)، تاریخ تمدن، ترجمه: حسین کامیاب، محمدامین علی‌زاده، لیلا زارع، تهران: بهنود.
19. روح‌الامینی، محمود (1377)، زمینه فرهنگ‌شناسی؛ تهران: انتشارات عطار.
20. سادات، محمدعلی (1360)، مبانی وحدت در امّت اسلامی، تهران: انتشارات هدی.
21. سوسور، فردینان دو (1385)، درس‌های زبان‌شناسی همگانی، ترجمه: نازیلا خلخالی، تهران: فروزان‌روز.
22. شهرزوری، شمس‌الدین (1383)، رسائل الشجره الالهیه فی علوم الحقایق الربانیه، ج3، تصحیح: نجفقلی حبیبی، تهران: مؤسسه حکمت و فلسفه ایران.
23. صالحی امیری، رضا (1389)، انسجام ملی و تنوع فرهنگی، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک.
24. صدرالمتألهین (1981)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، ج2، بیروت: دار احیاء التراث.
25. گولد، جولیوس و ل. کولب، ویلیام (1384)، فرهنگ علوم اجتماعی، گروه مترجمان، به‌کوشش: محمد‌جواد زاهدی، تهران: مازیار.
26. لوکاس، هنری (1366)، تاریخ تمدن از کهن‌ترین روزگار تا سده ما، ج1، ترجمه: عبدالحسین آذرنگ، تهران: مؤسسه کیهان.
27. لینتون، رالف (2537: 1357) سیر تمدن، ترجمه: پرویز مرزبان، تهران: دانش.
28. وایت، لسلی ا. (1379)، تکامل فرهنگ، پیشرفت تمدن تا سقوط روم، ترجمه: فریبرز مجیدی، تهران: نشر دشتستان.
29. هانتینگتون، ساموئل‌پی (1378)، برخورد تمدن‌ها و بازساز نظم جهانی، ترجمه: محمدعلی حمیدرفیعی، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
30. یوکیجی، فوکوتساوا، (1379)، نظریه تمدن، ترجمه: چنگیز پهلوان، تهران: نشر گیو.
31. Bouwsma, William J., (1982), “Intellectual History in the 1980s: From History of Ideas to History of Meaning,” the Journal of Interdisciplinary History, Vol. 12, No. 2.
32. Erikson, E. H. (1968), Identity: Youth and Crisis, New York: Norton.
33. Jacobson, N. P. (1952), “The Problem of Civilizatio«,” Ethics, Vol. 63, No. 1.
34. Koneczny, Feliks (1962), On the Plurality of the Civilizations, Jedrzej Giertych (ed.), Translated from the Polish, London: Polonica Publication.
35. Outhwaite, William (ed.) (2006), The Blackwell Dictionary of Modern Social Thought, 2nd edition, Malden, MA and Oxford: Blackwell Publishing.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار