بررسی مدل تأسیسی دربارۀ علم دینی

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسنده

دانشیار دانشگاه تهران، بردیس فارابی

چکیده

دکتر خسرو باقری درباره علم دینی، مدل مورد نظر خود را با عنوان «مدل تأسیسی» مطرح کرده است. دغدغۀ اصلی ما بررسی مدل تأسیسی است. در این مقاله، این دیدگاه را در پنج بخش اصلی معرفی کرده‏ایم و سپس در ده مورد اصلی به نقد آن پرداخته‏ایم. از نظر نگارنده، نتیجه آنکه مدل تأسیسی، خواه به‌لحاظ مبنا و خواه به‌لحاظ بنا، با اشکالات عمده‌ای مواجه است. برخی از این اشکالات ناظرند به: نگاه سیاه و سفید به علم‌شناسی، تعیین سه منطقه در دین، رابطه معرفت دینی با دیگر معرفت‌های دینی، پیامد روشن‌شدن خطای فرضیه ارائه‌شده از متون دینی، طرح عنوان «متافیزیک دینی» یا «متافیزیک برآمده از دین»، و ادعای تأثیر دین در دو قلمرو کشف و داوری. با توجه به نقدهایی که ذکر کرده‌ایم، روشن می‌شود که این مدل هیچ گام تازه‌ای برای رسیدن به هدف تولید علم دینی نمی‌تواند بردارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Consideration of the Foundational Model of Religious Science

نویسنده [English]

  • mansour nasiri
Associated professor, University of Tehran, Farabi College, Qom, Iran
چکیده [English]

Dr. Khosrow Bagheri has devised his model of religious science under the “Foundational Model.” My main concern here is to evaluate this model. In this paper, I introduce this view within five sections, and then criticize it on 10 points. In my view, the Foundational Model faces major problems in its foundation and its construction. Some of these problem are as follows: a black-and-white view of scientology, determination of three areas in religion, the relationship between religious knowledge and other kinds of knowledge, consequences of uncovering the error of the hypothesis about religious texts, the introduction of “religious metaphysics” or “metaphysics emerging from religion,” and the claim that religion affects both realms of discovery and evaluation. Given my criticisms, it turns out that the model cannot take a new step towards arriving at a religious science.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Religious science
  • Foundational Model
  • scientology
  • religious knowledge

مراجع

1. باقری، خسرو (1382)، هویت علم دینی: نگاهی معرفت‌شناختی به نسبت دین با علوم انسانی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ‌سازمان چاپ و انتشارات.
2. لگنهاوسن، محمد (1389)، «مبانی هرمنوتیکی علوم اجتماعی اسلامی»، ترجمه:‌ منصور نصیری، معرفت فرهنگی اجتماعی، س1، ش3.
3. ـــــــــــــــ (به‌کوشش) (1391)، مناظره‌هایی در باب علم دینی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
4. ملکیان، مصطفی (1389)، حدیث آرزومندی، جستارهایی در عقلانیت و معنویت، تهران: نگاه معاصر.
5. نصر، سیدحسین (1386)، «جهان‌بینی اسلامی و علم جدید»، در: علم‌ دینی؛ دیدگاه‌ها و ملاحظات، تدوین و تعلیقات: سیدحمیدرضا حسنی، مهدی علی‌پور و سید‌محمدتقی موحد ابطحی، چ3، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
6. Al-Attas, Syed Muhammad Naquib (1993), Islam and Secularism, Kuala Lumpur: International Institute of Islamic Thought and Civilization.
7. Faruqi, Isma‘il (1982), Islamization of Knowledge: General Principles and Work Plan, Herndon, Virginia: The International Institute of Islamic Thought.
8. Guiderdoni, Bruno (1993), “Islam, Contemporary Issues In Science And Religion,” In: Van Huyssteen, J. Wentzel Vrede (editor In Chief), Encyclopedia Of Science And Religion, Thomson: Gale, 2nd ed. 2003.
9. Nasr, Seyyed Hossein (1978), An Introduction to Islamic Cosmological Doctrines, Boulder: Shambala.
10. __________ (1981), Knowledge and the Sacred, New York: Crossroad.
11. __________ (1993), The Need for a Sacred Science, Albany: State University of New York Press.
12. __________ (1996), Religion and the Order of Nature, New York: Oxford University Press.
13. __________ (2010), In Search of the Sacred: A Conversation with Seyyed Hossein Nasr on His Life and Thought, with Ramin Jahanbegloo, Santa Barbara: Praeger.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار