تطابق ظهور ملکی با حقیقت ملکوتی قرآن

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

چکیده

قاطبه دانشمندان مسلمان بر اساس دلالت آیات قرآن و بر پایه مبانی علمی، القای معانی و الفاظ قرآن را الهی دانسته‌اند.در مقابل، دیدگاه شاذی تنها القای حقیقت وحی و معانی آن را از سوی خدا، و گزینش الفاظ و واژگان وحیرا از سوی پیامبر می‌داند. به اقتضای این نظر، شخصیت پیامبر، تاریخ زندگی و احوال روحی او اعم از غم و شادی، در چگونگی انتخاب گزاره‌ها و واژگان وحی و اوج و حضیض آیات تأثیر‌گذار است. در این میان، معدودی قائل شده‌اند که برای قابل فهم کردن حقیقت متعالی وحی به اذهان مردم، پیامبر به‌ناچار در مورادی از دانش رایج در جامعه خود استفاده کرده است؛ دانسته‌هایی که چه‌بسا در ادوار بعدی و بر اساس پیشرفت علم بطلان آنها به اثبات رسیده است؛ در‌حالی‌که وی تنها مأمور ابلاغ وحی الهی بوده است. در این مقاله تبیین می‌شود که قرآن همانند همه موجودات عالم، مراتبی دارد که این مراتب کاملاً با یکدیگر تطابق دارند و در نتیجه، مرحله لفظی و ملکی قرآن بازتاب‌دهنده مرتبه ملکوتی آن است و بر مبنای اصل انطباق در همه مراحل، چیزی جز حق و صدق وجود ندارد. البته با این لحاظ که قرآن کلام وحی است و حقیقتی مستقل از وجود طبیعی پیامبر (ص) دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Match between the Mundane Manifestation of the Quran with its Spiritual Truth

نویسندگان [English]

  • ali khorasani
  • seyyed reza eshagh nia
Faculty member of the Islamic Sciences and Culture Academy
چکیده [English]

All Muslim scholars take both the Quranic meanings and words to be issued from God on the basis of Quranic verses and intellectual principles. However, there is a rare view according to which only the meaning of the revelation (waḥy) comes from God, and the words were selected by the Prophet. On this view, the history of the Prophet’s life and his psychological states such as sadness and happiness had a role to play in how he chose the words of the revelation and the ups and downs of the Quranic verses. Some people maintain that the Prophet had to draw on the science commonly accepted by people of his time in order to make the transcendental truth of the revelation understandable by them, and some such scientific views may as well have been proved false as the science developed, while the Prophet was only in charge of conveying the divine revelation. In this paper, I explain that, just like other entities in the world, the Quran enjoys stages that match one another, and thus, the verbal mundane stage of the Quran is a mirror representation of its spiritual or malakūtī stage, and according to the principle of the match between entities at different stages, nothing exists except the truth. This is based on the view that the words of Quran are divine revelations, and so the Quran exists independently of the Prophet’s natural existence which is the voice of the revelation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • the Quran
  • the Prophet
  • Quranic words as revelations
  • the three worlds
  • match between the worlds
  • outer and inner
* قرآن‌کریم (بر اساس ترجمه المیزان)
1. آشتیانی سیدجلال الدین (1378)، منتخباتی از آثار حکمای الهی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
2. ابن سینا، حسین بن‌عبدالله (1381)، المبدأ والمعاد، به اهتمام عبدالله نورانی، تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی مک گیل.
3. انصاری شیرازی، یحیی (1387)، دروس شرح منظومه، قم: بوستان کتاب.
4. بحرانی، سیدهاشم (1417.)، تفسیر برهان، قم: اسماعیلیان.
5. جوادی آملی، عبدالله (1378)، تسنیم، قم: اسراء.
6. ـــــــــــــــــــــــ (1383)، تفسیر موضوعی، قم: اسراء.
7. حر عاملی (1403 ق.)، وسائل الشیعة، به کوشش عبدالرحیم ربانی شیرازی، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
8. سبزواری، ملاهادی (1360)، مجموعه رسائل حاجی سبزواری، تهران: انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران.
9. ـــــــــــــــــــــــ (1362)، اسرار الحکم، تهران: مکتبة الاسلامیه.
10. ـــــــــــــــــــــــ (1369)، شرح منظومه، تهران: نشر ناب.
11. سهروردی، شهاب الدین (1397ق.)، سه رساله از شیخ اشراق، تصحیح و تحقیق نجفقلی حبیبی، تهران: انجمن فلسفه ایران.
12. ـــــــــــــــــــــــــ (1375)، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
13. شریفی، حسین (بی‌تا)، تطابق عوالم، رساله چاپ ‌نشده.
14. صائن الدین، علی بن‌محمد ترکه (1360)، تمهید القواعد، تهران: انتشارات وزارت آموزش عالی.
15. صدر المتالهین، محمد بن‌ابراهیم (بی‌تا)، الاسفار الاربعه، قم: انتشارات مصطفوی.
16. ـــــــــــــــــــــــــ (1383)، شرح اصول کافی، تصحیح محمد خواجوی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
17. ـــــــــــــــــــــــــ (1346)، الشواهد الربوبیه، به‌ کوشش سیدجلال‌الدین آشتیانی، مشهد: دانشگاه مشهد.
18. ـــــــــــــــــــــــــ (1422ق.)، المبدأ والمعاد، به کوشش سیدجلال‌الدین آشتیانی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
19. ـــــــــــــــــــــــــ (1363)، مفاتیح الغیب، تهران: مؤسسه تحقیقات فرهنگی.
20. طباطبایی، محمدحسین (1391ق.)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
21. ـــــــــــــــــــــــــ (1380)، بدایة الحکمة، قم: مؤسسه نشر اسلامی.
22. ـــــــــــــــــــــــــ (1384)، نهایة الحکمة، قم: مؤسسه نشر اسلامی.
23. فیض کاشانی، ملامحسن (1415.)، تفسیر الصافی، تهران: انتشارات صدر.
24. مجلسی، محمدباقر (1390ق.)، بحار الانوار، تهران: المکتبة الاسلامیه.