غزالی و تولستوی در جست وجوی معنای زندگی

نوع مقاله : تخصصی

نویسنده

مژگان محمدی

چکیده

معنای زندگی از سه جنبه هدف داری, ارزش مندی و کارکرد زندگی یکی از مهم ترین پرسش های بشر و به گفته برخی فیلسوفان, مهم ترین پرسش بشر است. در واقع, نحوه درگیری انسان با این مسئله مهم و تلاش هایی که برای پاسخ به آن انجام می دهد, تعیین کننده مسیر اصلی زندگی و نیز سرنوشت سعادت آمیز یا فلاکت بار اوست. از این رو, مطالعه زندگی انسان های بزرگی که با این مسئله مهم دست به گریبان شده اند, به ما کمک خواهد کرد که در برخورد با مسائل مربوط به زندگی, باآغوش باز به استقبال آنها برویم و فرصت های مُغتنم اندیشیدن را از خود نستانیم و سرمایه های وجودی خویش را باز یابیم.
مقاله حاضر با چنین هدفی به بررسی و مقایسه روند تحوّل و انقلاب درونی دو انسان بزرگ, یعنی امام محمّد غزالی, دانشمند مشهور جهان اسلام (405 ـ 505 هـ) و لئو تولستوی1, نویسنده نامدار روسی(1828 ـ 1910 م) و بر اساس اعترافاتی که خود در کتاب های المنقذ من الضلال و کتاب اعتراف و سرشماری در مسکو, با لحنی بسیار صادقانه و صمیمی به رشته تحریر درآورده اند, می پردازد. پرسش از معنای زندگی این دو دانشمند را به گونه ای تحت تأثیر قرار داد که سراسر زندگی شان را وقف یافتن پاسخ مناسب و معقول این مسئله کردند. گفتنی است برای دقت و سهولت, روند بررسی و مقایسه سیر تحوّل و انقلاب درونی این دو در چارچوب (مؤلفه های دوران نامطلوب زندگی, عامل یا عوامل تحوّل, مؤلفه های دوران مطلوب زندگی و میزان تأثیرپذیری از دین شخصی) انجام خواهد شد.

عنوان مقاله [English]

غزالی و تولستوی در جست وجوی معنای زندگی

نویسنده [English]

  • mozhgan mohammdi
 
1. Leo. Tolstoy
2. لئو تولستوی, اعتراف و سرشماری در مسکو, ترجمه اسکندر ذبیحان, تهران, انتشارات فکر روز, چاپ اول, 1370, ص 29.
3. همان, ص 30 ـ 31.
4. همان, ص 34 ـ 35.
5. همان, ص 31 ـ 141.
6. همان, ص 35.
7. همان, ص 39.
8. همان, ص 42 ـ 45, 46.
9. همان, ص 38, 39, 41, 42, 57, 117.
10. همان, ص 35, 39, 50.
11. همان, ص 38.
12. عبدالحسین زرین کوب, با کاروان اندیشه, مقالات و اشارات در زمینه اندیشه و اخلاق, مقاله (غزالی در اعترافات و اندیشه هایش), تهران, انتشارات امیرکبیر, چاپ اوّل, 1363, ص 150.
13. همان, ص 35, 39, 50.
14. همان, ص 150 ـ 151.
15. همان.
16. امام محمد غزالی, شک و شناخت (المنقذ من الضلال), ترجمه صادق آیینه وند, تهران, انتشارات امیرکبیر, 1360, ص 59.
17. با کاروان اندیشه, ص 123.
18. اعتراف و سرشماری در مسکو, ص 29.
19. همان, ص 46 ـ 47.
20. همان, ص 67 ـ 71.
21. همان, ص 55 ـ 65.
22. همان, ص 58.
23. همان, ص 130.
24. همان, 134.
25. همان با اندک تغییر.
26. با کاروان اندیشه, ص 124 ـ 125.
27. همان, ص 125.
28. همان, ص 128.
29. همان, ص 127 ـ 128.
30. همان, ص 128.
31. همان, ص 128 ـ 150.
32. همان, ص 128 ـ 129.
33. همان.
34. همان, ص 130 ـ 141.
35. همان, ص 141 ـ 148.
36. همان.
37. همان.
38. همان, ص 149.
39. همان, با اندک تغییر.
40. همان.
41. با کاروان اندیشه, ص 150 ـ 152.
42. همان, ص 152 ـ 155.
43. همان, ص 134 ـ 137.
44. همان, ص 141.
45. همان, ص 126 ـ 127.
46. همان, ص 126 ـ 128.
47. همان, ص 22 ـ 23 و 161 ـ 163.
48. سوره شعراء (26) آیه 89.
49. با کاروان اندیشه, ص 50 ـ 53.
50. همان, ص 58 ـ 59.
51. همان, ص 59.
52. همان, ص 115 ـ 118.
53. همان, ص 140.
54. همان.
55. همان, ص 140 ـ 141 و 147 ـ 148.
56. همان, ص 140 ـ 141 و 147 ـ 149 و 152 ـ 153.
57. همان, ص 154 و 160. 58. همان, ص 154.
59. همان, ص 156 ـ 158.
60. همان, ص 158 ـ 160.
61. همان, ص 161 ـ 163.
62. همان, ص 131 ـ 141.