تأملّى در برهان صدیقین به تقریر علامه طباطبایى

نوع مقاله : تخصصی

نویسنده

محمود مروارید

چکیده

علاّمه سید محمدحسین طباطبایى در حاشیه اسفار, تقریرى از برهان صدیقین ارائه داده است که معمولاً ادعا مى شود این تقریر علامه, استدلال جدیدى است که وجود خداوند را بدون به کارگیرى اصول فلسفى به اثبات مى رساند, و از این رو مى توان آن را مصداق کامل (برهان صدیقین) دانست. در این نوشتار نشان مى دهیم که برهان علامه طباطبایى گرچه تقریرى جدید و ابداعى است, امّا با اشکالات قابل توجهى روبرو است, به گونه اى که براى بر طرف کردن آنها, به ناچار باید دست کم سه پیش فرض فلسفى را پذیرفت و بدان اذعان نمود. بر این اساس, به هیچ روى نمى توان برهان علامه را بى نیاز از اصول فلسفى دانست, و مهم تر این که برخى از آن پیش فرض ها کاملاً مناقشه آمیز هستند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

تأملّى در برهان صدیقین به تقریر علامه طباطبایى

نویسنده [English]

  • mahmood morvarid
  1. ابن سینا, الاشارات و التنبیهات, 3 ج, دفتر نشر کتاب, 1403 هـ. ق.
    2. ابن سینا, الشفاء, (العبارة, من قسم المنطق), دارالکاتب العربى للطباعة و النشر, قاهره, 1390هـ. ق.
    3 .جوادى آملى, عبدالله, تبیین براهین اثبات خدا, قم, انتشارات اسراء, 1378.
    4.ــــــــ, تحریر تمهید القواعد, تهران, انتشارات الزهرا, 1375.
    5.ــــــــ, شرح حکمت متعالیه, بخش یکم از جلد ششم, تهران, انتشارات الزهرا, 1368.
    6.سهروردى, شهاب الدین یحیى, مجموعه مصنفات شیخ اشراق (کتاب المشارع و المطارحات), جلد یکم, تهران, مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى (پژوهشگاه), 1372.
    7.شیرازى, صدرالدین محمد, الحکمة المتعالیة فى الاسفار الاربعة العقلیة, ج 1, قم, منشورات مصطفوى, 1368 هـ. ق.
    8.ـــــــ, الحکمة المتعالیة فى الاسفار الاربعة العقلیة, ج 6, قم, منشورات مصطفوى, 1368 هـ. ق.
    9.طباطبایى, محمد حسین, نهایة الحکمة, تصحیح و تعلیق غلامرضا فیاضى, قم, انتشارات موسّسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى(ره), 1378.
    لاهیجى, عبدالرزاق, شوارق الالهام, چاپ سنگى.
    10.مدرس آشتیانى, میرزا مهدى, تعلیقه بر شرح منظومه حکمت سبزوارى, تصحیح: عبد الجواد فلاطورى و مهدى محقق, تهران: انتشارات دانشگاه تهران, 1367.
    11.مصباح, محمد تقى, تعلیقة على نهایة الحکمة, قم, مؤسسه در راه حق, 1405 هـ. ق.
    12.مطهرى, مرتضى, مجموعه آثار, ج 6, تهران: انتشارات صدرا, 1371.
    13.موحد, ضیاء, منطق موجهات, تهران, انتشارات هرمس, 1381.
    14.هاشمى شاهرودى, سید محمود, بحوث فى علم الاصول (تقریرات اصول شهید صدر), ج 4, قم, مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیه, 1417 هـ. ق.

Armstrong, D. M., Truth and Truthmakers, London: Cambridge University Press, 2004.
16. David, M., "The Correspondence Theory of Truth" ,in Stanford Encyclopedia of Philosophy.
17. _________,"Truth as Correpondence", in Hales, S.(ed.), Metaphysics,contemporary Readings, 1999.
18. Loux, M., Metaphysics: A contemporary introduction, London:Routledge,2002.