وحدت وجود آیت الله خمینى و ولایت فقیه به منزله خویشتن‏شناسى

نوع مقاله : تخصصی

نویسنده

چکیده

مدخل
این مقاله نشان مى‏دهد که اندیشه آیت‏الله خمینى درباره ولایت‏فقیه بر مفهوم انسان کامل در حکمت عرفانى اسلامى متاخر و [نیز] بر آرمان‏گرایى در اندیشه سیاسى اسلامى مبتنى است. این نوشته جنبه‏هاى عرفانى شخصیت آیت‏الله خمینى را به اندیشه سیاسى وى پیوند مى‏دهد. سرانجام، این مقاله آشکار مى‏کند که اندیشه ولایت‏فقیه، که آیت‏الله خمینى آن را رسما در سالهاى آخر دهه 1960 عرضه داشت، درواقع، تلویحا در مهم‏ترین کتاب وى «مصباح الهدایة الى الخلافة والولایة‏»، که آن را در سالهاى نخست دهه 1930 نوشت، ارائه شده بود.

عنوان مقاله [English]

وحدت وجود آیت الله خمینى و ولایت فقیه به منزله خویشتن‏شناسى

نویسنده [English]

  • Salman Albdvr
پى‏نوشتها:
1. در خصوص نظریه «فیض‏»، ببینید الفارابى، ابونصر (950-872)، مبادى آراء اهل المدینة الفاضلة (الفارابى درباره جامعه کامل)، مدخل، ترجمه و شرح ریچارد والتز، [Richard Walzer] ،آکسفورد، چاپ کلارندون، 106-88 :1986 ,[Clarendon Press] .از این پس: الفارابى، المدینة الفاضلة.
2.
3. خمینى، روح‏الله (1989-1902)، مصباح الهدایة الى الخلافة والولایة، با مقدمه الف. فهرى، مؤسسة الوفاء، بیروت، 1983 را ببینید. از این پس: خمینى، مصباح.
4.خمینى، مصباح، ص‏112 و114.
5. ظهور شبیه‏نمایان شدن نور در رنگهاى مختلف است، همان‏گونه که از میان قطعه‏اى شیشه رنگین دیده مى‏شود. خمینى، مصباح، ص‏110.
6. همان، ص‏16.
7.همان، ص‏144.
8. همان، ص‏47.
9. همان، ص‏65.
10. همان، ص‏141.
11. همان، ص‏124.
12. همان، ص‏95.
13. همان، ص‏153.
14. همان، ص‏141.
15. همان، ص‏106-105. نیز خمینى، روح‏الله، الحکومة الاسلامیة، مؤسسة الاعلمى، بیروت، 1399ه.، ص‏52.
16. خمینى، مصباح، ص‏130.
17. همان، ص‏151-150.
18. عروج (معراج) روح اندیشه‏اى کهن است. در اسلام، این اندیشه با معراج پیامبر[ص] به آسمانها، که ذکر آن در قرآن (آ1/ س‏17) آمده است، آغاز مى‏شود. این اندیشه در عرفان اسلامى عنصرى محورى شد.
19. خمینى، مصباح، ص‏150-148.
20. همان، ص‏151-150.
21. همان، ص‏153.
22. همان، ص‏153.
23. همان، ص‏55. درباره این اندیشه در فلسفه ملاصدرا، سلمان البدور، متافیزیک الوجود فى فلسفة صدرالدین الشیرازى، دراسات، 18، 4، 1986، 35-215 را ببینید.
24. خمینى، مصباح، ص‏71.
25. همان، ص‏20 و93.
26. همان، ص‏102.
27. سخنى از پیامبر[ص].
28. با این‏که دوره پیامبر [دوره‏اى] بدون مشکلات نبود، هنوز در نظر مسلمین حکومتى است که [بر سایر حکومتها] ترجیح دارد.
29. الفارابى، المدینة الفاضلة، ص‏245-244.
30. همان، ص‏247-246.
31. این صرفا یک اندیشه [آرمانى] است; جامعه آرمانى «ناکجا شهر» است، همان‏گونه که در [زبان] فارسى آن را «ناکجاآباد» مى‏خوانند.
32. الفارابى، ابونصر، تحصیل السعادة، حیدرآباد الدکن، 1345ه.، ص‏42-41.
33. العامرى، ابوالحسن محمد، السعادة والاسعاد، (راجع به در جستجوى سعادت و ایجاد آن)، رونوشت نسخه تهیه‏شده به دست مجتبى مینوى، انتشارات دانشگاه تهران، فراهم آمده در ویسبادن، [Weisbaden] ، 58-1957، ص‏189. از این پس: العامرى، السعادة.
34. همان، ص‏209.
35. خمینى، الحکومة، ص‏62.
36. همان، ص‏72. همچنین خمینى، در جستجوى راه از کلام امام، ج‏8، روحانیت، انتشارات امیرکبیر، تهران، 1362ه.ش. ص‏20-11 را ببینید. از این پس: خمینى، کلام.
37. الفارابى، المدینة الفاضلة، ص‏251-250.
38. العامرى، السعادة، ص‏196-189. و خمینى، کلام، ص‏256-239.
39. العامرى، السعادة، ص‏215-213. و خمینى، کلام، ص‏184-164.
40. در خصوص چند زمامدارى، الفارابى، المدینة الفاضلة، ص‏252-243 را ببینید. [و نیز] العامرى، السعادة، 195-194. و بند 107 از قانون اساسى جمهورى اسلامى ایران.
41. الفارابى، المدینة الفاضلة، ص‏231-230.
42. العامرى، السعادة، ص‏209-208.
43. خمینى، الحکومة، ص‏50.