چگونگی مواجهه شیخ مفید با میراث حدیثی امامیه

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسنده

پژوهشگر پژوهشکده کلام اهل‌بیت: (پژوهشگاه قرآن و حدیث)

چکیده

مواجهه شیخ مفید با میراث حدیثی امامیه و میزان بهره‌گیری وی از این میراث در موضوعات کلامی متفاوت است. بررسی و مقایسه آراء کلامی وی با میراث حدیثی امامیه نشان می‌دهد که شیخ مفید ضمن استفاده و بهره‌مندی از این میراث گران، رویکردی انتقادی وگزینشی نسبت به کاربست برخی روایات در موضوعات کلامی داشته است. رویکرد انتقادی وی را می‌توان در موضوعاتی همچون معرفت فطری، عالم ذر و خلقت ارواح مشاهده نمود. در موضوعات یادشده شیخ مفید از قول مشهور در روایات فاصله گرفته و گاه تا مرز انکار آنها پیش رفته است. رویکرد گزینشی وی را می‌توان در برخی از موضوعات همچون: اراده، جبر و تفویض، استطاعت، قضا و قدر و بدا جست‌و‌جو کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Mufid’s Treatment of the Narrative Heritage of Imamis

نویسنده [English]

  • Abdohadi Itisami
چکیده [English]

 The treatment of Mufid with the narrative heritage of Imamis and the extent to which he exploits this heritage with regards to theological issues is varying. An examination and comparison of his theological views with the narrative heritage of Imamis demonstrates that while exploiting this valuable heritage, Mufid also had a critical and selective attitude towards the use of some narrations in theological issues. His critical approach can be seen in issues such as innate knowledge, the world of Zar and the creation of the souls. In such issues Mufid distanced himself away from the well-known views in the narrations and sometimes completely denied them. His selective approach can be seen in such issues as will, determinism (jabr) and volitionalism (tafviz), Istita’ah, fatalism (qadae), and bada.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sheykh Mufid
  • theological views
  • narrative heritage

مراجع

  1. ابن شهرآشوب، محمد بن علی (1380ق)، معالم العلماء، نجف: مطبعة الحیدریة.
  2. ابن شعبه حرانی، حسن بن علی (1404ق)، تحف العقول، تحقیق: علی اکبرغفاری، قم: انتشارات جامعه مدرسین، چاپ دوم.
  3. ابن فارس، احمد (1404ق)، معجم مقاییس اللغه، تصحیح: هارون عبد السلام محمد، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
  4. ابن کثیر (1966م)، البدایه والنهایه، ریاض: مکتبة النصر.
  5. ابن منظور، محمدبن مکرم ( 1414ق)، لسان العرب، بیروت: نشر دار صادر، الطبعة الثالثه.
  6. اشعری، ابوالحسن (1400ق)، مقالات الاسلامیین، تصحیح: هلموت ریتر، بیروت: مکتبه العصریه، الطبعة الثالثه.
  7. بحرالعلوم، سید مهدی ( 1363)، فوائد الرجالیه، تحقیق: محمد صادق بحرالعلوم، تهران: مکتبة الصادق.
  8. برنجکار، رضا (1378)، کلام و عقاید، تهران: انتشارات سمت (دانشکده علوم حدیث).
  9. برقی، احمد بن محمد بن خالد (1371ق)، المحاسن، تصحیح: محدث ارموی، قم: دارالکتب الاسلامیه، الطبعة الثالثه.

10. تفتازانی، سعد الدین (1409ق )، شرح المقاصد، تحقیق: عبد الرحمن عمیره، قم: انتشارات شریف رضی.

11. جوهری، اسماعیل بن حماد (1376ق)، الصحاح، تصحیح: عطار، احمد عبدالغفور، بیروت: دارالعلم للملایین.

12. حلی، ابن ادریس (1411ق)، سرائر، تحقیق: لجنة تحقیق: قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه.

13. حلی، حسن بن یوسف (1417ق)، خلاصه الاقوال، تحقیق: جواد قیومی، قم: انتشارات فقاهت.

14. خطیب بغدادی، احمدبن علی (1350ق)، تاریخ بغداد، بیروت: دار الکتاب العربی.

15. ذهبی، محمد بن احمد بن عثمان (1403ق)، سیراعلام النبلاء، بیروت: مؤسسة الرساله.

16. فقه الرضا (1406ق)، تحقیق: مؤسسه آل البیت، مشهد: انتشارات مؤسسة آل البیت.

17. صدوق، محمد بن علی بن بابویه (1431ق)، الاعتقادات، قم: انتشارات دارالمفید (سلسله مؤلفات شیخ مفید).

18. ــــــــــــــ (1398ق)، التوحید، قم: مؤسسة النشرالاسلامی.

19. ــــــــــــــ (1378ق)، عیون اخبار الرضا، تحقیق: مهدی لاجوردی، تهران: انتشارات نشر جهان.

20. ــــــــــــــ (1395ق)، کمال الدین، تهران: انتشارات اسلامیه، چاپ دوم.

21. ــــــــــــــ (1431ق)، معانی الاخبار، تحقیق: علی اکبر غفاری، قم: مؤسسة النشرالاسلامی.

22. طوسی، محمد بن حسن (1429ق)، الفهرست، تحقیق: جواد قیومی، قم: نشر فقاهت.

23. عیاشی، محمدبن مسعود (1380ق)، تفسیر عیاشی، تحقیق: هاشم رسولی محلاتی، تهران: انتشارات المطبعة العلمیه.

24. کلینی، محمد بن یعقوب (1407ق)، کافی، تصحیح: علی اکبرغفاری، تهران: دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم.

25. مفید، محمد بن محمد بن نعمان (1431ق)، الارشاد، قم: انتشارات دارالمفید.

26. ــــــــــــــ (الف) (1431ق)، الامالی، قم: انتشارات دار المفید.

27. ــــــــــــــ (ب) (1431ق)، المسائل السرویه، قم: انتشارات دار المفید.

28. ــــــــــــــ (ج) (1431ق)، الفصول المختاره، قم: انتشارات دار المفید.

29. ــــــــــــــ (د) (1431ق)، النکت فی مقدمات الاصول، قم: انتشارات دار المفید.

30. ــــــــــــــ (هـ) (1431ق)، اوائل المقالات، قم: انتشارات دار المفید.

31. ــــــــــــــ (و) (1431ق)، تصحیح اعتقادات الامامیه، قم: انتشارات دار المفید.

32. مفضل بن عمر (بی‌تا)، توحید المفضل، تحقیق: کاظم مظفر، قم: انتشارات داوری، چاپ سوم.

33. نجاشی، احمدبن علی (1429ق)، رجال نجاشی، تحقیق: سیدموسی شبیری زنجانی، قم: انتشارات جامعه مدرسین.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار