نظریه «امامت باطنی در تشیع نخستین» در بوته نقد

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر پژوهشکده کلام اهل‌بیت:(پژوهشگاه قرآن و حدیث)

2 استادیار دانشکده معارف اندیشه اسلامی دانشگاه تهران

چکیده

کتاب پیشوای ربانی در تشیع نخستین نوشته دکتر محمدعلی امیرمعزی از مهم‌ترین آثار مهم شیعه‌شناسی در غرب به شمار می‌رود. امیرمعزی در این کتاب با بهره‌گیری از روش پدیدارشناسی به شناخت گوهر و ذات تشیع امامی از طریق مراجعه به آثار اصیل و نخستین امامیه (به طور خاص، کتب روایی) پرداخته است. از نظر وی گوهر تشیع نظریۀ امامت و به طور خاص، تفسیر باطنی از این نظریه است. به نظر وی به دلیل تقیۀ اصحاب امامیه بهترین راه برای رسیدن به اندیشه‌های باطنی امامان، مراجعه به اندیشه‌ها و تعالیم باطنی غالیان است. در این مقاله ضمن گزارشی کوتاه از محتوای این کتاب به نقد و بررسی آن پرداخته‌ایم. در مجموع نظریۀ امیرمعزی در مواردی مانند اثبات باطن‌گرایی امامیه، مبهم است و در برخی موارد نیز شواهد و دلائل او ناکافی‌اند. با این همه، اشکال عمده این اثر یکی دانستن تعالیم ائمه: و غالیان است؛ این ادعا شواهد نقض فراوانی دارد که در این مقاله به آنها اشاره شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Criticism of the Theory of "Internal Imamat in Early Shiites"

نویسندگان [English]

  • Mohammad Ja'far Reza'ee 1
  • Mohammad Nasiri 2
چکیده [English]

The book, The Divine Guide in Early Shi'ism, by Dr. Mohammad Ali Amir Mo'ezzi is one important work in the study of Shiism in the West. Employing the method of phenomenology, Amir Mo'ezzi is concerned with the essence of Imamiah Shiism by appeal to the early and original works of Imamiah (in particular, Hadith collections). In his view, the essence of Shiism is the theory of Imamat and in particular, an internal interpretation thereof. He thinks that because of taqiyah in the apostles of Imams the best way to discover the internal thoughts of Imams is to consult the views of Qalis (exaggerationists about Imams). Fundamentally there’s no conflict between the doctrines of Qalis and Imams; what went wrong about Qalis was their revelation of the mysteries of Imams. In this paper after a review of this book, we present criticisms to it. In general, Amir Mo'ezzi's idea in demonstrating Imamiah internalism is not clear, and in some cases there is not enough evidence. The main problem, nonetheless, is the thought that the teachings of Imams and Qalis are the same; there are many pieces of counter-evidence to this view.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imamiah Theology
  • Early Shi'ism
  • internalism
  • Imamat
  • Mohammad Ali Amir Mo'ezzi

مراجع

  1. امیر معزی، محمدعلی (1370(الف))، «پژوهشی در باب امام‌شناسی در تشیع دوازده امامی اولیهI»، مجلهایران‌نامه، ش35.
  2. ـــــــــــــ (1370(ب))، «پژوهشی در باب امام‌شناسی در تشیع دوازده امامی اولیهII»، مجله ایران‌نامه، ش36.
  3. ـــــــــــــ (1375(ج))، «ملاحظاتی دربارۀ یک نقد»، مجله ایران نامه، ش54.
  4. آل یاسین، راضی (1412ق)، صلح الحسن (علیه السلام)، بیروت: انتشارات اعلمی.
  5. حائری، سید کاظم (1414ق)، ولایة الامر فی عصر الغیبة، قم: مجمع الفکر الاسلامی.
  6. رضایت، علی‌رضا (1384)، «ولایت در سپیده‌دمان شیعه اثنی عشری»، کتاب ماه دین، ش91-92.
  7. ـــــــــــــ (1386)، «دیدن به نور دل»، خردنامه همشهری، ش22.
  8. ـــــــــــــ (1388)، «وجود پیشینی امام»، خردنامه همشهری، ش33-34.
  9. سبحانی، جعفر (1425ق)، رسائل و مقالات، قم: مؤسسه الامام الصادق.

10. سید مرتضی (1405ق)، رسائل الشریف المرتضی، تحقیق: سید مهدی رجایی، قم: دارالقرآن الکریم.

11. صدوق، محمد بن علی (1395ق)، کمال الدین، قم: دارالکتب الاسلامیة.

12. صفری فروشانی، نعمت الله (1378)، غالیان کاوشی در جریان‌ها و برآیندها تا پایان سده سوم، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی.

13. طبری، محمد بن جریر (1387)، تاریخ الامم و الملوک، تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: دار التراث، چاپ دوم.

14. طوسی، محمد بن حسن (1411ق)، الغیبة، قم: مؤسسه معارف اسلامی.

15. ـــــــــــــ (1430ق)، اختیار معرفة الرجال، تحقیق: مصطفوی، قاهره-لندن: مرکز نشر آثار علامه مصطفوی.

16. کاظمی موسوی، احمد (1375)، «پاسخی به یک نقد»، مجله ایران نامه، ش 57.

17. ـــــــــــــ (1374)، «پیشوای الاهی در شیعه اولیه»، مجله ایران نامه، ش 52.

18. کلینی، محمد بن یعقوب (1365)، الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیة.

19. مدرسی طباطبایی، سید حسین (1386)، مکتب در فرایند تکامل، ترجمه هاشم ایزدپناه، تهران: انتشارات کویر.

20. مفید، محمد بن نعمان (1413 (د))، الارشاد، قم: کنگره شیخ مفید.

21. ـــــــــــــ (1413 (الف))، مسائل السرویة، قم: کنگره شیخ مفید.

22. ـــــــــــــ (1413 (ب))، تصحیح الاعتقاد، قم: کنگره شیخ مفید.

23. ـــــــــــــ (1413 (ج))، اوائل المقالات، قم: کنگره شیخ مفید.

24. منتظری، حسینعلی (1371)، دراسات فی ولایة الفقیه، قم: نشر تفکر.

25. موحدیان عطار، علی (1380)، «معرفی کتاب راهنمای الوهی در تشیع نخستین»، فصلنامه هفت آسمان، ش 9 و 10.

 ‌26. Amir-Moezzi, Mohammad Ali (1994), The Divine Guide In Early Shi'ism The Sources Of Esotericism In Islam, State University Of New York Press.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار