واکاوی روش ارسطو در طبیعیات

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه فلسفه و حکمت اسلامی، دانشکده علوم و تحقیقات اسلامی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران (نویسنده مسئول).

2 دانشیار، گروه فلسفه و حکمت، دانشکده علوم و تحقیقات اسلامی، دانشگاه بین المللی امام خمینی&، قزوین، ‏ایران.‏

3 استادیار، گروه فلسفه و حکمت، دانشکده علوم و تحقیقات اسلامی، دانشگاه بین المللی امام خمینی&، قزوین، ‏ایران. ‏

چکیده

روش‌شناسی ارسطو در طبیعیات همواره محل مناقشه مفسران بوده است. از یک سو، مفسرانی مانند اُوِن با تأکید بر توپیکا، رویکرد او را دیالکتیکی و مبتنی بر تحلیل باورهای پذیرفته‌شده (اندوکسا) می‌دانند. در مقابل، مفسرانی، مانند بولتون با تمرکز بر همخوانی طبیعیات و تحلیل ثانی، روش او را علمی - تجربی دانسته و بر نقش مشاهدۀ حسی و استقرا در کشف قوانین کلی تأکید دارند. این مقاله با استفاده از روش تحلیلی - تطبیقی و با تمرکز بر خوانش دقیق و مقایسه‌ای متون کلیدی ارسطو، ازجمله طبیعیات، تحلیل ثانی و توپیکا، و همچنین با تحلیل مفهومی اصطلاحات محوری، به بررسی تفاوت‌های ظاهری در کابرد مفاهیمی، مانند «کلیات» و «جزئیات» می پردازد. نتیجه این تحلیل نشان می دهد که این تناقضات نه ناشی از ناسازگاری روش‌شناختی، بلکه برخاسته از تفاوت در سطوح شناخت است. در طبیعیات، «کلی» به مفاهیم مبهم و نزدیک به ادراک حسی اشاره دارد؛ درحالی‌که در تحلیل ثانی، کلیات به اصول انتزاعی مرتبط‌اند. با وجود چالش‌هایی، مانند ابهام در نقش دیالکتیک و مقایسۀ نادرست با علم مدرن، روش ارسطو درنهایت، ترکیبی از دیالکتیک و تجربه‌گرایی است. این رویکرد نه به یک روش واحد تقلیل می‌یابد، بلکه تعاملی میان فلسفه و مشاهده را بازتاب می‌دهد که هدف آن، درک عمیق‌تر طبیعت از طریق تحلیل مفهومی و داده‌های عینی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Study of Aristotle's Method in Physics

نویسندگان [English]

  • Khadijeh Aslibeigi 1
  • Majid Mollayousefi 2
  • Mohamad javad Shams 2
  • Hadi Fanaei Nemat Sara 3
1 PhD Candidate, Department of Islamic Philosophy and Wisdom, Faculty of Islamic Studies ‎and Research, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran (Corresponding ‎Author).‎
2 Associate Professor, Department of Philosophy and Wisdom, Faculty of Islamic Studies ‎and Research, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran. ‎
3 Assistant Professor, Department of Islamic Philosophy and Wisdom, Faculty of Islamic Sciences and Research, Imam Khomeini International University (IKIU), Qazvin, Iran
چکیده [English]

Aristotle's methodology in physics has always been a subject of debate among commentators. On one hand, commentators like Owen, by emphasizing Topics, consider his approach to be dialectical, based on the analysis of accepted beliefs (endoxa). In contrast, commentators like Bolton, by focusing on the consistency between Physics and Posterior Analytics, view his method as scientific-empirical, stressing the role of sensory observation and induction in discovering general laws. This article, using an analytical-comparative method and a close, comparative reading of key Aristotelian texts, including Physics, Posterior Analytics, and Topics, as well as a conceptual analysis of key terms, examines the apparent differences in the use of concepts like "universals" and "particulars." The analysis reveals that these contradictions do not stem from methodological inconsistency but from a difference in the levels of knowledge. In Physics, "universal" refers to vague concepts close to sensory perception, whereas in Posterior Analytics, universals are related to abstract principles. Despite challenges such as ambiguity in the role of dialectic and an incorrect comparison with modern science, Aristotle's method is ultimately a synthesis of dialectic and empiricism. This approach cannot be reduced to a single method; rather, it reflects an interaction between philosophy and observation, aiming for a deeper understanding of nature through conceptual analysis and empirical data.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Aristotle
  • Aristotelian methodology
  • Aristotle's Physics
  • aporetic method
  • endoxa
  • phainomena

مراجع

ارسطو. (1378). سماع طبیعی (فیزیک) (مترجم: محمدحسن لطفی). تهران: طرح نو.
ارسطو. (1387). تحلیل ثانوی ارسطو (مقدمه و تفسیری از جاناتان بارنز، مترجم: علیرضا فرح‌بخش). تهران: رهنما.
ارسطو. (1389). اخلاق نیکوماخوس (مترجم: محمدحسن لطفی). تهران: طرح نو.
ارسطو. (1390). ارغنون (مترجم: میرشمس‌الدین ادیب سلطانی). تهران: نگاه.
Aristotle. (1984). The Complete Works of Aristotle (Vols. 1 & 2). Princeton: Bollingen.
Bolton, R. (1991). Aristotle’s Method in Natural Science: Physics 1. In Aristotle’s Physics: A Collection of Essays (Lindsay Judson Ed., pp. 1‑29). Oxford: Clarendon Press.
Bolton, R. (1995). Aristotle’s Method in Natural Science: Physics 1. In A Collection of Essays. Oxford: Clarendon Press.
Dutmer, E. (2020). Aristotle’s Methodology for Natural Science in Physics 1-2: a New Interpretation. Journal of Ancient Philosophy, 14, pp.130-146. https://doi.org/10.11606/issn.1981-9471.v14i2p130-146
Hamlyn, D. W. (1990). Aristotle on Dialectic. Philosophy, 65, pp. 465‑476. https://doi.org/10.1017/S003181910006469X
Hintikka, J. (1993). Socratic Questioning, Logic, and Rhetoric. In Analysis of Aristotle. Boston: Kluwer Academic Publishers.
Irwin, T. H. (1988). Aristotle's First Principles. Oxford: Clarendon Press.
Owen, G. E. L. (1961). Tithenai ta Phainomena. In Barnes, Schofield, Sorabji, Articles on Aristotle. London: Duckworth.
Owen, G. E. L. (1962/1986). Logic, Science, and Dialectic. London & Ithaca: Cornell University Press.
Philoponus. (1887). In Physicorum I–III (CAG XVI, H. Vitelli, Ed.) Berlin: G.Reimer
Ryle, G. (1971). Dialectic in the Academy. In Collected Papers. London: Hutchinson
Smith, R. (1999). Dialectic and Method in Aristotle. In From Puzzles to Principles? Essays on Aristotle’s Dialectic (May Sim Ed., pp.39-56). Lexington Books.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار