بررسی امکان کاربست هرمنوتیک تردید در فهم آیات مربوط به زنان

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه دین‌پژوهی، دانشکده ادیان، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران (نویسنده مسئول).

2 استادیار، گروه دین‌پژوهی، دانشکده ادیان، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران.

3 پژوهشگر پسادکتری، گروه مطالعات قرآنی، دانشگاه پادربورن آلمان

چکیده

چالش‌های موجود در تفسیر آیات مرتبط با زنان، به‌ویژه در زمینۀ عدالت در دورۀ مدرن، همواره از مسائل پژوهشگران و مفسران دینی بوده است. این مقاله به بررسی این مسئله می‌پردازد که آیا هرمنوتیک تردید می‌تواند به مثابۀ ابزاری برای حل تعارضات موجود در تفسیر این آیات، و ایجاد راه‌های جدید برای بازخوانی آنها استفاده شود. برای بررسی این مسئله، نخست با استفاده از رویکرد الهیات تطبیقی، و با هدف فهم عمیق‌تر دین خود، تجربۀ بهره‌مندی از هرمنوتیک تردید در بازخوانی آیات مربوط به مسائل زنان در کتاب مقدس مرور شد و سپس با تحلیل شباهت‌ها و تفاوت‌های برخی شیوه‌های تفسیری قرآن، امکان استفاده از هرمنوتیک تردید و ایجاد راه‌حل‌های جدید بررسی گردید. نتایج نشان می‌دهند که هرمنوتیک تردید به دلایل مختلف می‌تواند در حل چالش‌های تفسیر آیات زنان و عدالت مؤثر واقع شود. این روش با تأکید بر نقد پیش‌فرض‌ها، لایه‌های معنایی پرشمار متن، تأثیر روابط قدرت بر تفاسیر و نیز شباهت‌هایی که با برخی سازوکارهای تفسیری اسلامی - مانند قاعدۀ محکم و متشابه، نسخ، اسباب نزول - دارد، می‌تواند ابزاری مؤثر برای بازاندیشی و ایجاد مسیرهای جدید در تفسیر آیات مرتبط با زنان و عدالت باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Examining the Applicability of the Hermeneutics of Suspicion in Understanding Quranic Verses on Women

نویسندگان [English]

  • Zahra Zanganeh 1
  • Fatima Tofighi 2
  • mohammad haghani fazl 3
1 PhD Candidate, Department of Religious Studies, Faculty of Religions, University of Religions and Denominations, Qom, Iran (Corresponding Author).
2 Assistant Professor, Department of Religious Studies, Faculty of Religions, University of Religions and Denominations, Qom, Iran.
3 Postdoctoral fellow in Quranic studies, Paderborn Institute for Islamic Theology, University of Paderborn – Germany
چکیده [English]

he challenges in interpreting Quranic verses related to women—particularly concerning justice in the modern era—have long been a subject of debate among scholars and exegetes. This article explores whether the hermeneutics of suspicion can serve as a tool for resolving existing interpretive conflicts and opening new pathways for reinterpreting these verses. To examine this question, the study first reviews the application of the hermeneutics of suspicion in reinterpreting biblical passages related to women, utilizing a comparative theological approach aimed at deepening the understanding of one’s own religious tradition. Next, by analyzing the similarities and differences among various Quranic exegetical methods, the study evaluates the potential of applying the hermeneutics of suspicion to generate new interpretive solutions. The findings indicate that this approach can effectively address the challenges in interpreting Quranic verses on women and justice. By emphasizing the critique of presuppositions, the multilayered meanings of the text, the influence of power dynamics on interpretations, and its parallels with certain Islamic exegetical mechanisms—such as the principles of muhkam and mutashabih, naskh, and asbab al-nuzul—the hermeneutics of suspicion can provide a valuable framework for rethinking and developing alternative readings of Quranic verses concerning women and justice.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hermeneutics of Suspicion
  • Interpretation of Quranic Verses on Women
  • Feminist Exegesis
  • Paul Ricoeur
  • Elisabeth Schüssler Fiorenza

مراجع

* قرآن کریم
** کتاب مقدس
ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمرو. (۱۴۱۹ق). تفسیر القرآن العظیم (محقق: محمدحسین شمس‌الدین، ج1، چاپ اول). بیروت: دارالکتب‌العلمیة، منشورات محمدعلی بیضون.
توفیقی، فاطمه. (1396). هرمنوتیک سوءظن. ماهنامۀ زنان امروز، (27)، ص 106.
توفیقی، فاطمه. (1401). روش‌های مدرن تفسیر متون مقدس (چاپ اول). تهران: کرگدن.
شفیعی، سعید؛ اسلامی، آرزو؛ اقبال، ابراهیم؛ و عبایی، محمود. (1398). رهیافت‌های
تاریخی ادبی به تفسیر فمینیستی کتاب مقدس و قرآن کریم. پژوهش های ادیانی، 7(13)، صص 29‑48.
فضل‌الرحمان. (۱۳۹۷ «الف»). اسلام و مدرنیته (مترجم: زهرا ایران‌بان). تهران: کرگدن.
فضل‌الرحمان. (۱۳۹۷ «ب»). مضامین اصلی قرآن (مترجم: فاطمه علاقه‌بندی). تهران: کرگدن.
فنایی، ابوالقاسم. (۱۳۹۱). اخلاق تفسیر. کتاب ماه دین، (۱۸۴)، صص ۴‑۱۱.
معرفت، محمدهادی. (۱۳۶۷). التمهید فی علوم‌القرآن (ج2، چاپ اول). قم: مرکز مدیریت حوزۀ علمیۀ قم.
هدایت‌الله، عایشه. (1400). حاشیه‌های فمنیستی قرآن (مترجم: مرضیه محصص و نفیسه دانش‌فرد، چاپ اول). تهران: کرگدن.
کیانی فرد، نازنین، و لک زایی، مهدی. (1401). تحلیل فمینیستی تفسیر کتاب مقدس با استفاده از الگوی هرمنوتیکی شوسلر فیورنزا. پژوهشنامه ادیان، 16(31 )، 188-210.
مهریزی، مهدی. (1393). قرآن و مسئلۀ زن (چاپ اول). تهران: نشر علم.
ودود، امینه. (1400). قرآن و زن (مترجم: اعظم پویا، چاپ چهارم). تهران: انتشارات حکمت.
Afsaruddin, Asma. (2023). Modern Rereadings of the Qur’an through a Gendered Lens. In Oxford Handbook of Islam and Women (Afsaruddin, Ed., pp. 80-118). Oxford University Press.
Al-Faruqi, Isma’il Ragi. (1962). Towards a New Methodology for Qur’anic Exegesis. Islamic Studies, 1(1), pp. 35-52.
Ali, Kecia. (2006). Sexual Ethics and Islam: Feminist Reflections on Qur'an, Hadith, and Jurisprudence. Oxford: Oneworld.
Barlas, Asma. (2019). Believing Women in Islam: Unreading Patriarchal Interpretations of the Qur’an. Austin: University of Texas Press.
Bigger, S. F. (2011). Ricoeur and the hermeneutics of suspicion. Journal of Beliefs & Values, 32(1), pp. 107–108.
Bryan, Christopher. (2014). Listening to the Bible: the art of faithful Biblical interpretation. Oxford University Press.
Dube Shomanah, Musa W. (2000). Postcolonial feminist interpretation of the Bible. Printed in the United States of America.
Gadamer, Hans Georg. (2004). Truth and Method )Joel Weinsheimer & Donald G. Marshall, Trans.). London & New York: Continuum.
Ghaffar, Zishan. (2022). Kanon im Kanon? Herausforderungen einer koranischen Theologie. In Normativität Heiliger Schriften in Judentum, Christentum und Islam (K. von Stosch, & C. Tietz Eds,. Vol. 87, pp.  67-91). Tübingen: Mohr Siebeck.
Harrison, V. S. (2007). Modern Women, Traditional Abrahamic Religions and Interpreting Sacred Texts. Feminist Theology, 15(2), pp. 145–159.
Ricoeur, Paul. (1997). The Conflict of Interpretation )K. M. Newton Ed..( London: Palgrave.
Ricœur, Paul. (1970). Freud and Philosophy: An Essay on Interpretation (D. Savage, trans.). New Haven & London: Yale University Press.
Ricoeur, Paul. (1976). Interpretation Theory: Discourse and the Surplus of Meaning. Texas Christian University Press.
Schüssler Fiorenza, E. (1992). Feminist Hermeneutics. In Anchor Bible Dictionary (Vol. 2, pp. 783-791).
Schüssler Fiorenza, E. (1994). In Memory of Her. New York: Crossroad Publishing.
Schüssler Fiorenza, E. (1995). Bread not Stone. Boston: Beacon Press.
Schüssler Fiorenza, E. (1998). Sharing Her Word. Boston: Beacon Press.
Schüssler Fiorenza, E. )1999(. Rhetoric and ehtic: The politics of biblical studies. Minneapolis, MN: Fortress Press.
Schüssler Fiorenza, E. (2013). Changing Horizons. Minneapolis: Fortress Press.
Stosh, Klaus van. (2011). Comparative Theology as Challenge for the Theology of the 21 st Century. In Religious Inquiries (vol. 1, pp. 5-26).

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار