نقد و تحلیل نظریۀ ساخت‌شکنی دریدا در فهم متون

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان، ایران

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان، ایران.

چکیده

فهم متون از مهم‌ترین مباحث مطرح در حوزۀ علوم انسانی و از دغدغه‌های اصلی صاحب‌نظران بوده است. ژاک دریدا با طرح راهبرد ساخت‌شکنی، جریان نوی را در این عرصه‌ایجاد کرد. او با زیرساخت فکری برگرفته از هستی‌شناسی مارتین هایدگر، هرمنوتیک حاکم بر اندیشه‌های فیلسوفان غرب را به‌چالش‌کشید. نیز با تردید‌افکنی در دسته‌بندی‌‌ها و قوانین زبان‌شناسانه از قبیل دالّ، مدلول، نشانه، تمایز، کلام‌محوری و آوامحوری به این نتیجه رسید که هر دالّ می‌تواند مدلول‌هایی متفاوت داشته‌ باشد. او بزرگ‌ترین مانع در فهم متون را ساخت خود متون می‌دانست؛ از‌این‌رو بدون ارائه هیچ دلیل علمی و عقلی با اندیشه‌های هوسرل در پدیدار‌شناسی و آرای لوی‌اشتراوس در ساختارگرایی و نیز آرای سوسور در نشانه‌شناسی به مخالفت برخاست و نتیجه گرفت که با وجود دلالت بی‌پایان نشانه‌ها بر یکدیگر، زمینۀ جدایی دالّ همیشه‌دلالت‌گر از مدلول پیوسته‌غایب ‏‏فراهم می‌شود؛ از همین‌رو نتیجه گرفت که دستیابی به یک فهم قطعی و حقیقی از متون غیر‌ممکن است. در این مقاله کوشیده‌ایم به تحلیل انتقادی این نظریه به روش توصیفی ـ تحلیلی بر مبنای تعقّلی ـ منطقی بپردازیم و درستی یا نادرستی آن را به بحث گذاریم.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Critique and Analysis of Derrida’s Deconstruction Theory of Understanding Texts

نویسندگان [English]

  • Mohammad Ahi 1
  • Mohammad Taheri 2
1 Assistant professor, Bu-Ali Sina University, Hamadan, Iran
2 Associate professor, Bu-Ali Sina University, Hamadan, Iran
چکیده [English]

Understanding texts has been an important issue in humanities and a major concern of scholars. Jacques Derrida propounded the deconstruction approach and thus created a new strand in this regard. Drawing on an intellectual infrastructure derived from Martin Heidegger’s ontology, he challenged the hermeneutics governing the views of Western philosophers. Moreover, he cast doubts over linguistic classifications and laws, such as signifier, signified, sign, distinction, logocentrism, and phonocentrism, and concludes that every signifier can signify different things. He takes the main obstacle to understanding texts to be the construction of the texts. Thus, he opposed the phenomenological views of Husserl, structuralist views of Levi Strauss, and Saussure’s semiotics without providing any scholarly or rational reason, concluding that given infinite signification of signs for one another, there will be the possibility of an every-signifying signifier from an always-absent signified. Thus, he concluded that it is impossible to arrive at a certain and true understanding of a text. In this paper, we have tried to critically analyze this theory with a descriptive-analytic method in intellectual-logical terms, and thus discuss its truth or falsity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Critique and analysis
  • deconstruction
  • structuralism
  • understanding texts
  • Jacques Derrida

مراجع

1. قرآن کریم
2. احمدی، بابک (1380)، ساختار و تأویل متن، چ10، تهران: نشر مرکز.
3. بیات، عبد الرسول (1381)، فرهنگ واژه‌ها، چ2، قم: مؤسسۀ اندیشه و فرهنگ دینی.
4. حقیقی، شاهرخ (1379)، گذار از مدرنیته، چ1، تهران: انتشارات آگاه.
5. دریدا، ژاک (1381)، «پایان کتاب و آغاز نوشتار»، ترجمه: نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، در: از مدرنیسم تا پست‌مدرنیسم، چ1، تهران: نشر نی.
6. ریترز، جورج (1381)، نظریۀ جامعه‌شناسی در دوران معاصر، ترجمه: محسن ثلاثی، چ6، تهران: علمی.
7. سجودی، فرزان (1386)، «دلالت از سوسور تا دریدا» در: مقالات هم اندیشی‌های بارت و دریدا، به‌کوشش امیرعلی نجومیان، چ1، تهران: فرهنگستان هنر.
8. ضیمران، محمد (1386)، ژاک دریدا و متافیزیک حضور، چ1، تهران: هرمس.
9. عبادیان، محمود (1383)، «دریدا و ساخت‌شکنی»، نیم‌سالانه زیبا‌شناخت، ش11.
10. هارلند، ریچارد (1380)، ابرساختگرایی فلسفۀ ساختگرایی و پساساختگرایی، ترجمه: فروزان سجودی، چ1، تهران: حوزۀ هنری.
11. هایدگر، مارتین (1386)، مفهوم زمان و چند اثر دیگر، ترجمه: علی عبداللهی، چ3، تهران: نشر مرکز.
12. Bennington, Geoffrey, and Jacques Derrida (1993), Jacques Derrida, Chicago: University of Chicago.
13. Culler, Jonathan, D. (2003), Deconstruction: Critical Concepts in Literary and Cultural Studies, London: Routledge.
14. Davis, Robert Con and Ronald Schleifer (1998), Contemporary Literary Criticism, Literary and Cultural Studies (4th ed.), New York: Addison Wesley Longman.
15. Derrida, Jacques (1985), “Letter to A Japanese Friend,” David Wood & Robert Bernasconi (ed.), Derrida and Différance, Warwick: Parousia Press.
16. __________ (1997), Of Grammatology, Translated by:  Gayatri ChakravortySpivak, Baltimore, MD, Johns Hopkins UP.
17. __________ (2004), Dissemination, Translated by: Barbara Johnson, London, Continuum.
18. __________ (2006), Writing and Difference, Translated by: Alan Bass, London, Routledge.
19. Derrida, Jacques and John D. Caputo (2008), Deconstruction in a Nutshell, a Conversation with Jacques Derrida, New York: Fordham University.
20. Ellis, John M. (1989), Against Deconstruction, Princeton: Princeton University Press.
21. Elias, Willem (1997), Signs of the Time, Amsterdam: Rodopi.
22. Gasché, Rodolphe (1995), Inventions of Difference: on Jacques Derrida, Cambridge: Harvard University.
23. Glucksmann, Miriam (1974), Structuralist Analysis in Contemporary Social Thought, A Comparison of the Theories of Claude Lévi-Strauss and Louis Althusser, London: Routledge & Kegan Paul.
24. Kates, Joshua (2005), Essential History Jacques Derrida and the Development of Deconstruction, Evanston (Ill.): Northwestern UP.
25. Kharbe, Ambreen (2009), English Language and Literary Criticism, New Delhi: Discovery Pub. House.
26. Lambropoulos, Vassilis, and David Neal, Miller (1987), Twentieth Century Literary Theory: an Introductory Anthology, Albany: State University of New York.
27. Lawlor, Leonard (2002), Derrida and Husserl,The Basic Problem of Phenomenology, Bloomington: Indiana UP.
28. Magliola, Robert R. (2000), Derrida on the Mend, West Lafayette, Purdue UP.
29. Makaryk, Irene Rima (1993), Encyclopedia of Contemporary Literary Theory: Approaches, Scholars, Terms, Toronto: University of Toronto.
30. McGowan, John (1991), Postmodernism and Its Critics, Ithaca: Cornell UP.
31. Mulligan, Kevin (1991), How Not to Read: Derrida on Husserl, Continental PhilosophyAnalysed, Netherlands: Topos, KluwerAcademic Publishers.
32. Neel, Jasper P. (1988), Plato, Derrida, and Writing, Carbondale: Southern Illinois UP.
33. Moran, Dermot (2006), Introduction to Phenomenology, London: Routledge.
34. Peters, Michael A. (2009), Academic Writing, Philosophy and Genre, Malden: MA, Wiley-Blackwell.
35. Reynolds, Jack and Jon Roffe (2004), Understanding Derrida, New York: Continuum.
36. Selden, Raman, Peter Widdowson and Peter Brooker (1997), A Reader’s Guide to Contemporary Literary Theory, 4th ed., Harlow: Prentice Hall.
37. Silverman, Hugh J. and Gary E. Aylesworth (1990), The Textual Sublime, Deconstruction and Its Differences, Albany: NY. State University of New York.
38. Schmitz, Thomas (2007), Modern Literary Theory and Ancient Texts: An Introduction, Oxford: Blackwell.
39. Smith, Gregory B. (1996), Nietzsche, Heidegger, and the Transition to Postmodernity, Chicago: University of Chicago.
40. Smith, James K. A. (2005), Jacques Derrida Live Theory, New York: Continuum.
41. Steele, Meili. (1997), Critical Confrontations: Literary Theories in Dialogue, Columbia: University of South Carolina.
42. Wood, David C (2001), The Deconstruction of Time, Evanston, Ill, Northwestern UP.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار