رابطه نفس و بدن از منظر دکارت و مرلوپونتی

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه قم

2 کارشناسی ارشد فلسفه و کلام، دانشگاه قم (نویسنده مسئول)

3 استادیار دانشگاه ولی‌عصر رفسنجان

چکیده

موریس مرلوپونتی، اگزیستانسیالیست و پدیدارشناس فرانسوی، می‌کوشد شکافی را که در فلسفه دکارت درباره رابطه نفس و بدن پدید آمده بود، حل کند؛ از‌این‌رو روش جدیدی در توصیف تجربه انسان در جهان ارائه کرد و به جای تکیه بر ایده‌ها، ادراک حسی را پدیدارشناسی کرد. وی در کتاب پدیدارشناسی که در آن از تأملات دکارت بسیار تأثیر پذیرفته است، تمام تلاش خود را برای حل معضلات عقل‌گرایان و تجربه‌گرایان در این زمینه به کار بست. مرلوپونتی معتقد است که ادراکْ پدیداری بدنی است، نه رویدادی ذهنی. نزد وی ما مدرک‌هایی بدن‌مند هستیم. بدن جای‌گرفتن انسان در جهان، نظرگاه انسان به سوی جهان، لنگرگاه ما در جهان است. مرلوپونتی تمایز دکارتی درباره نفس و بدن و عالم مکانیکی دکارت را نمی‌پذیرد. در این تحقیق برآنیم با ذکر اشتراک‌ها و اختلاف‌‌های آرای مرلوپونتی و دکارت در بحث نفس و بدن، اصالت بدن در تفکر مرلوپونتی و اصالت نفس در اندیشه دکارت را ارزیابی کرده و از این رهگذر، سیمای کلی از نفس‌شناسی هریک را ترسیم کنیم. یافته‌های پژوهشی نشان می‌دهد که هر دو فیلسوف، در تبیین رابطه نفس و بدن ناموفق بوده‌اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Soul-Body Relationship in the Views of Descartes and Merleau-Ponty

نویسندگان [English]

  • Farah Ramin 1
  • razieh shafiee 2
  • Hossein Hosseini Amin 3
1 Associate Professor, Department of Philosophy, University of Qom
2 MA student of Philosophy and Kalam, University of Qom
3 Assistant professor, Vali-e-Asr University of Rafsanjan
چکیده [English]

Maurice Merleau-Ponty, the French existentialist and phenomenologist, tries to bridge the gap between the soul and the body which was created in Descartes’s philosophy. Thus, he provides a new method for the description of the human experience in the world, and instead of reliance on ideas, he offers a phenomenology of perception. In his Phenomenology of Perception, where he is greatly influenced by Descartes’s Meditations, he tries hard to solve predicaments faced by rationalists and empiricists in this regard. According to Merleau-Ponty, phenomenal perception is bodily, rather than a mental event. For him, we are bodily perceivers. The body is the human situation in the world, the human viewpoint to the world, and our anchor in the world. Merleau-Ponty rejects the Cartesian distinction about the soul and body and the mechanical world. In this paper, we identify points of agreement and disagreement between Merleau-Ponty’s and Descartes’s views of the soul-body problem, and then examine the principality of the body in Merleau-Ponty’s thought and the principality of soul in Descartes’s view, and thus, we portray a general picture of their views of the soul. We conclude that both philosophers were unsuccessful in their respective accounts of the soul-body relationship.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Descartes
  • Merleau-Ponty
  • body
  • soul
  • principality of soul
  • principality of body

مراجع

1. آدرونو، تئودور، هورکهایمر، ماکس (1383)، دیالکتیک روشنگری، ترجمه مراد فرهاد پور و امید مهرگان، تهران: گام نو.
2. آژدوکیویچ،کازیمیرز (1350)، مسائل و نظریات فلسفه، ترجمه منوچهر بزرگمهر، مؤسسه انتشارات علمی دانشگاه صنعتی آریا مهر.
3. پیراوی ونک، مرضیه (1389)، پدیدارشناسی نزد مرلوپونتی، چاپ اول، آبادان: نشر پرسش.
4. خاتمی، محمود (1385)، مجموعه درس‌های مکاتب فلسفی در قرن بیستم، تهران: دانشگاه تهران.
5. دکارت، رنه (1381)، گفتار در روش درست راه بردن عقل (در سیر حکمت در اروپا و رساله گفتار در روش راه بردن عقل)، ترجمه و نگارش: محمدعلی فروغی، تهران: زوّار.
6. ــــــــــــــــــــــ (1369)، تأملات در فلسفه اولی، ترجمه احمد احمدی، چاپ دوم، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
7. ــــــــــــــــــــــ (1376)، فلسفه دکارت، ترجمه منوچهر صانعی دره بیدی، تهران: انتشارات بین المللی الهدی، چاپ اول.
8. ــــــــــــــــــــــ (1384)، اعتراضات و پاسخ‌ها، ترجمه و توضیح علی موسائی افضلی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
9. دیلتای، ویلهلم (1389)، تشکّل جهان تاریخی در علوم انسانی، ترجمه منوچهر صانعی دره‌بیدی، تهران: ققنوس.
10. رحمانی، غلامرضا (1389)، خودشناسی فلسفی، قم: انتشارات مؤسسه بوستان کتاب، چاپ دوم.
11. ضیاء شهابی، پرویز (1377)، درآمدی پدیدارشناسانه به فلسفه دکارت، تهران: انتشارات هرمس.
12. کاپلستون، فردریک (1380)، تاریخ فلسفه یونان و روم، ج4، ترجمه غلامرضا اعوانی، تهران: انتشارات سروش و شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
13. کارمن، تیلور (1390)، مرلوپونتی، ترجمه مسعود علیا، تهران: ققنوس.
14. نیچه، فریدریش (1384)، چنین گفت زرتشت، ترجمة داریوش آشوری، تهران: نشر آگه.
15. رفیقی، سمیه و محمد اصغری (1396)، «نقش پدیدارشناسی مرلوپونتی در پزشکی»، پژوهش‌های فلسفی، ش20.
16. جوزی، مسیب (1390)، «تناقضاتی در دوآلیسم دکارت»، فلسفه و کلام، ش30.
17. غلامی، طاهره (1391)، «سزان و مرلوپونتی»، کیمیای هنر، ش6.
18. Almog, J .(2001), What am I? Descartes and the Mind-Body Problem, Oxford: University Press.
19. Descartes, René (1996), Meditations on First Philosophy: With Selections from the Objections and Replies, Combridge: Cambridge University Press.
20. __________ (1997), principles of philosophy, in: Enrique: chares-arvizo.
21. Edwards, Paul (1967), The Encylopedia of philosophy, New York: Macmilan publishing.
22. J. Brophy (1963), The Face in Western Art, London: Routledge.
23. Leder, drew (1992), “A Tale of Two Bodies: The Cartesian Corpse and the Lived Body,” in: The Body in medical thought and practice, edited by Drew Springer-Science+Business Media, B.V.
24. Macann, Christopher (1993), Four phenomenological philosophers, Routledg: First published.
25. Merleau-ponty, M. (1962), Phenomenology of perception, Colin Smith, Ruotledge.
26. __________ (2002), Phenomenology of Perception, Trans Colin Smith, London and New York: Routledge Classics, First published.
27. __________ (2005), Phenomenology of Perception, Trans. C. Smith,. London: Routledge & Kegan Paul.
28. N. Crossly (1995), “Body Techniques, Agency and Inter Corporality: The significance of Goffman,” Sociology, Spiegelberg, the phenomenological Movement, La Haye.
29. T. Butt & D. Langdridge (2003), “The Construction of self: the public Reach into Private Sphere,” Sosiology, Vol. 37, No. 3.
30. Tad M. Schmaltz (1992), “Descartes and Malebranch on Mind-Body Union,” the Philosophical Review, Vol. 101, No. 2.
31. W. Symour (1998), Remaking the body, Rehabilialiation and Change, London & New York: Rutledge.
نقد و نظر
دوره 23، شماره 91
مهر 1397
صفحه 108-131

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار