نفس و بدن از دیدگاه علامه طباطبایی

نوع مقاله : تخصصی

نویسنده

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

چکیده

مقالۀ حاضر، به بررسی دیدگاه‌های علامه سیدمحمدحسین طباطبایی دربارۀ مهم‌ترین و چالش‌برانگیزترین مباحث مربوط به نفس و بدن همچون، حدوث نفس، تجرّد نفس، جاودانگی نفس و ... می‌پردازد. در بخش اول، پس از بررسی معنای روح و نفس،‌ مسئلۀ حدوث نفس از دیدگاه علامه بررسی شده است. بحث از دیدگاه علامه در باب حدوث جسمانی نفس و تبعیت او از ملاصدرا در این زمینه  و همچنین بررسی تفسیر خاص علامه از آیات قرآن در باب تنزل الروح و هم‌سنخ‌بودن آن با روح انسان بخش‌های دیگر مقاله را شکل می‌دهند. در ادامه به جاودانگی نفس پرداخته می‌شود و این مسئله پی گرفته می‌شود که حقیقت انسان از دیدگاه علامه چیست؟ چگونگی رابطۀ نفس و بدن از دیدگاه علامه بخش پایانی مقاله را شکل می‌دهد. در این مقاله، نشان داده‌ام که علامه طباطبایی حتی در مباحث قرآنی خود نیز مبانی فلسفی را تکیه‌گاه اصلی قرار داده است و بر این اساس گاه از روش تفسیر قرآن به قرآن بسیار دور شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Allameh Tabatabai’s Soul and Body Theory

نویسنده [English]

  • Mansour Nasiri
چکیده [English]

As to the problem of the soul, Allameh Tabatabai is generally a dualist and specifically a defender of Sadraean transcendental philosophy, though his view has its own characteristics. Firstly, he widely appeals to Quran and Rivayat; secondly he is disagreement with Sadra on various points, for instance, in the way he states the soul-body relation. In this paper, I will investigate Allameh Tabatabai’s view regarding the significant problems of the soul, such as the meaning of Ruh (spirit) and Nafs (soul) in Quran and Rivayat; the proofs of the existence of the soul, the immateriality of the soul, the nature of human and their implications for an account of religious doctrines such as the afterlife and the resurrection.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Allameh Tabatabaei
  • soul
  • body
  • dualism

مراجع

1.   قرآن کریم
2.   ابن کثیر، ابو الفداء اسماعیل بن عمر،1(1420ه‍ ق/1999م) تفسیر القرآن العظیم، تحقیق: سامی بن محمد سلامة، النجف: دار طیبة للنشر والتوزیع، الطبعة الثانیة.
3.   پوراسماعیل، یاسر، (1388) «نظریات محتوا؛ معناشناسی غائی و معناشناسی عصبی»، نقدونظر، شمارۀ 54، سال چهاردهم، شمارۀ دوم، ص86- 128.
4.   ثعالبی، ابوزید عبدالرحمن بن محمد بن مخلوف،، (بی‌تا) الجواهر الحسان فی تفسیر القرآن.
5.   حسینی طهرانی، سید محمدحسین، (بی‌تا) مهر تابان،‌ تهران: انتشارات باقرالعلوم.
6.   سیوطی، جلال‌الدین، (بی‌تا) الدرالمنثور فی التأویل بالمنثور.
7.   ـــــــ ، اسباب النزول، (بی‌تا) بیروت: دار الرشید، [بی‌تا
8.   شیرازی، محمدبن ابراهیم(ملاصدرا)، (1981ه‍ ق) الحکمة المتعالیة فی الاسفار الاربعة، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، الطبعة الثالثة.
9.   صدوق، (بی‌تا) علل الشرایع، النجف: مکتبة حیدریة.
10. طباطبایی، محمدحسین، (1371) انسان از آغاز تا انجام، ترجمه و تعلیقات: صادق لاریجانی، تهران: الزهراء، چاپ دوم.
11. ـــــــ ، (1403ه‍.ق) تعلیقه بر بحار الانوار ، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
12. ـــــــ ، (1981) تعلیقه بر الحکمة المتعالیة فی الاسفارالعقلیة الاربعة، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، الطبعة الثالثة.
13. ـــــــ ، (1997م) المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.
14. ـــــــ ، (بی‌تا) بدایة الحکمة، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
15. ـــــــ ، (بی‌تا) نهایة الحکمة، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
16. قمی، ابوالحسن علی بن ابراهیم، (1412ه‍.ق) تفسیر القمی، بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.
17. مجلسی، محمدباقر،(1403ه‍.ق) بحار الانوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
18. مروارید،‌ میرزا حسنعلی، (بی‌تا) تنبیهات حول المبدأ و المعاد، مشهد: بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی.
19. Plantinga, Alvin, “Materialism and the Christian Belief,” Persons: Human and Divine, Peter van Inwagen, Dean Zimmerman (eds.), Oxford University Press
20. Stoljar, Daniel, "Physicalism", The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2009 Edition), Edward N. Zalta (ed.), URL = <http://plato.stanford.edu/archives/fall2009/entries/physicalism

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار