نفس و ابعاد و مراتب آن از دیدگاه علامه محمدتقی جعفری

نوع مقاله : تخصصی

نویسنده

استاد فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

علامه محمدتقی جعفری به عنوان متفکری که عنایت ویژه به مباحث انسان‌شناسی دارد، مباحث مهمی در باب نفس از زوایای گوناگون مطرح کرده است. او با تمایز نهادن میان اصطلاحات گوناگونی که در مورد نفس به‌کار می‌رود، مطالب بسیاری را در باب عدم شناسایی روح و علل آن، معنای تجرّد، تمایز روح از بدن، پیدایش نفس و دلایل تجرّدآن و ده‌ها مسئلۀ دیگر مطرح کرده است. از نظر او شناسایی ویژگی‌های روح یا «من» از اهمیت بسزایی برخوردار است؛ زیرا تمایزات انسان را از دیگر موجودات عالم نشان می‌دهد. تفسیر دو سطح مجاور طبیعت و ماورای طبیعت نفس که نخستین‌بار ابن سینا مطرح کرد، از جمله بحث‌های دقیق اوست. از نظر او در بحث از نفس باید به کارکردهای مغز و ارتباط این دو با یک‌دیگر نیز توجه داشت. ثبات و تحول و مراتب نفس از دیگر مباحث دقیقی است که وی با تحلیل آنها نگاه خاصی را به انسان ارائه می‌دهد. در این مقاله به دیدگاه‌های علامه جعفری در باب نفس و ابعاد و مراتب آن پرداخته می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Soul and its Dimensions and Degrees in the View of Allameh Mohammad Taqi Ja’fari

نویسنده [English]

  • Abdollah Nasri
چکیده [English]

Allameh Mohammad Taqi Ja’fari as a thinker who has especially concerned himself with anthropological issues, has dealt with many important topics regarding the soul in different respects. Distinguishing between different terms predicated of the soul, he has presented many issues about the unknowability of the soul and its reasons, the meaning of immateriality, soul-body distinction, the generation of the soul and the arguments for its immateriality and many other issues. In his view, it is of great significance to know the properties of the soul or “I”, since it shows the distinction of human beings from the other creatures of the world. The interpretation of two contiguous levels of the nature and the super-nature of the soul which was first presented by Avicenna, is one of his painstaking discussions. In his view, in the examination of the soul, we should focus on the functions of the brain and its interaction with the soul too. In this paper I will deal with Allameh Ja’fari’s view on the soul and its dimensions and stages.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Allameh Mohammad Taqi Ja’fari
  • soul
  • spirit
  • psyche
  • Immateriality
  • consistency
  • change.  

مراجع

  1. ابن‌سینا،‌ (1332) دانش‌نامۀ علائی، بخش سوم، علم طبیعی، تهران: انتشارات انجمن آثار ملی.
  2. اُپارین، آ. ای، (1350) حیات، طبیعت، منشأ و تکامل آن، ترجمۀ هاشم بنی طرفی،‌ تهران.
  3. جعفری، محمدتقی، (1344)جبر و اختیار،تهران:  شرکت سهامی انتشار.
  4. ـــــــ ، (1349) تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی، ج1،‌ تهران: انتشارات اسلامی.
  5. ـــــــ ،(1349) تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی، ج‌2‌. تهران: انتشارات اسلامی
  6. ـــــــ ،(1350) تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی، ج‌3، تهران: انتشارات اسلامی.
  7. ـــــــ ،(1351) تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی، ج‌5، تهران: انتشارات اسلامی.
  8. ـــــــ ،(1351) تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی، ج‌6، تهران: انتشارات اسلامی.
  9. ـــــــ ،(1352) تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی، ج‌7، تهران: انتشارات اسلامی.

10. ـــــــ ،(1353) تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی، ج‌13، تهران: انتشارات اسلامی.

11. ـــــــ ،(1353) تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی، ج8، تهران: انتشارات اسلامی.

12. ـــــــ ،(1357) ترجمه و تفسیر نهج‌البلاغه، ج‌2، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

13. ـــــــ ،(1360) شناخت از دیدگاه علمی و از دیدگاه قرآن، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

14. ـــــــ ،(1363) ترجمه و تفسیرنهج‌البلاغه، ج‌14، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

15. ـــــــ ،(1365) ترجمه و تفسیر نهج‌البلاغه، ج‌18، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

16. ـــــــ ،(1366) ترجمه و تفسیر نهج‌البلاغه، ج‌19، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

17. ـــــــ ،(1369) ترجمه و تفسیر نهج‌البلاغه، ج‌21، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

18. ـــــــ ،(1383) حرکت و تحول از دیدگاه قرآن، تهران: مؤسسۀ تدوین و نشر آثار علامه محمد‌تقی جعفری.

19. حائری مازندرانی، (1366)، حکمت بوعلی، ج‌3، چاپ دوم، تهران: نشر محمد.

20. حائری یزدی، مهدی، (1380) سفر نفس، به‌کوشش عبدالله نصری، تهران: نقش جهان.

21. شیرازی، محمد ابن ابراهیم (ملاصدرا)، (1379ه‍.ق)الحکمة  المتعالیة فیالاسفار العقلیة الاربعة، ج‌8، بیروت:دار احیاء التراث العربی.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار