جایگاه عقل در تفسیر المیزان

نوع مقاله : تخصصی

نویسنده

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

چکیده

نیل به معارف قرآن کریم به‌‌عنوان مجموعه‌‌ای مرتبط و منسجم جز با تکیه بر تفسیر  مستند به منابع روشن و متقن میسّر نیست. از جمله مفسرانی که با بهره‌‌گیری از منابع اصیل، به‌‌ویژه حجت درونی عقل، به قله رفیع فهم معارف ناب قرآنی دست یافته‌‌اند، علامه سید محمدحسین طباطبایی است. نوشتار حاضر پس از تبیین روش تفسیری علامه طباطبایی، لزوم بهره‌‌گیری از عقل و منطق در تفسیر را بررسی کرده و سپس با تفکیک بین معانی عقل به‌‌عنوان منبع فهم دین و عقل به‌‌عنوان ابزار فهم قرآن به‌کارکردهای هر کدام در تفسیر المیزان پرداخته است. ویژگی مهم المیزان در بهره‌‌گیری از عقل، مراعات شاخص‌‌هایی چون تمییز بین تطبیق و تفسیر، پای‌‌بندی به تعبد و تفکیک بین مباحث تفسیری و فلسفی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Place of Reason in “Al-Mizan”

نویسنده [English]

  • Saeed Rousta-Azad
چکیده [English]

In order to gain knowledge of Quran as a consistent system, one needs to rely on an exegesis based on clear resources. One of the exegeses which has achieved the Quranic knowledge through original resources, and in particular, the source of readon, is AllamehTabatabaee’sAl-Mizan.This paper explicates the exegetical method of AllamehTabatabaee and examines the necessity of employing reason and logic in Quranic exegesis, and with a distinction between the two meanings of reason, as a resource for the understanding religion and as means of understanding Quran, I wil deal with the functions of each in Al-Mizan.The main characteristics of Al-Mizan in employing reason is the observation of critera such as the distinction between comparison and exegesis, commitment to Divine bounds, and distinction between exegetical and philosophical issues.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Al-Mizan
  • reason and exegesis
  • exegetical method
  • reason in Al-Mizan. 

مراجع

1      اسعدی، محمد و همکاران (1389)، آسیب‌شناسی جریان‌های تفسیری، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
2      الاوسی، علی (1405)، الطباطبایی و منهجه فی تفسیر المیزان، سازمان تبلیغات اسلامی.
3      بابایی، علی اکبر و عزیزی کیا، غلامعلی و روحانی‌‌نژاد، مجتبی (1379)، روش‌‌شناسی تفسیر قرآن، زیر نظر محمود رجبی.
4      جوادی آملی، عبدالله (1378)، تسنیم، اسراء.
5      خوئی، ابوالقاسم (بی‌تا)، محاضرات فی علم الاصول، امام موسی صدر.
6      دومین یادنامه علامه طباطبایی (1362)، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
7      راغب اصفهانی (1412)، المفردات فی غریب القرآن، دمشق:دارالعلم.
8      رجبی، محمود (1383)، روش تفسیر قرآن، پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
9      رضائی اصفهانی، محمدعلی (1387)، منطق تفسیر قرآن، جامعه المصطفی(ص) العالمیه.
10   طباطبایی، سید محمدحسین (1372)، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 1، 2، 3، 5، 6، 8، دارالکتب الاسلامیه.
11   ـــــــــــــــــ ، (بی‌تا)،علی و فلسفه الاهی، دارالتبلیغ الاسلامی.
12   ـــــــــــــــــ ، (1352)، قرآن در اسلام، دار الکتب الاسلامیه.
13   فصلنامه بینات، ویژه‌‌نامه علامه طباطبایی و تفسیر المیزان، سال نهم شماره دوم.
14   فصلنامه، پژوهش‌‌های قرآنی، شماره 9 ـ 10.
15   معرفت، محمدهادی، کیهان اندیشه، ش33.
16   نفیسی، شادی (1379)، عقل گرایی در تفاسیر قرن 14، قم:‌ بوستان کتاب.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار