بررسی تحلیلی مبانی و نتایج دیدگاه رابطۀ ضروری معرفت و عمل اخلاقی

نوع مقاله : تخصصی

نویسنده

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

چکیده

سقراط بر آن بود که معرفت و شناخت نیکی‌ها و بدی‌ها نه‌‌تنها برای عمل اخلاقی و کسب فضیلت ضروری است، بلکه تنها علت آن نیز شناخته می‌شود؛ یعنی معرفت علت لازم و کافی عمل اخلاقی و کسب فضیلت است و کسی با آگاهی و معرفت (خواسته و دانسته) مرتکب بدی نمی‌شود. بدین‌‌ترتیب رابطۀ ضروری میان معرفت و عمل اخلاقی برقرار است. افلاطون با پذیرش این دیدگاهِ استاد خود، آن را بر مبانی معرفت‌شناختی خاص خود و ایدۀ مُثل استوار می‌کند. این نظریه، طبق مبانی‌ای که افلاطون برای آن ترسیم می‌کند، لوازم، آثار و نتایج خاصی دارد که علی‌‌رغم وجود شباهت‌هایی میان این دیدگاه و نظریه‌های دیگر، باز هم از سایر نظریات متمایز بوده و بحث‌های بسیاری را متوجه خود کرده است. مهم‌ترین انتقادات وارد شده بر این دیدگاه از سوی ارسطو طرح شده است. در ‌‌عین ‌حال، ارسطو در پایان بررسی‌های خود، تا حدودی به این دیدگاه نزدیک می‌شود و با شرایطی آن را تلقی به قبول می‌کند، اما این دیدگاه همچنان منتقدان فراوانی دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Analysis of the Foundations and Results of the Theory of the “Necessary Relation between Moral Knowledge and Action”

نویسنده [English]

  • Seyyed Mohammad Akbarian
چکیده [English]

The necessary relation between moral knowledge and action is known as a Socratic theory. According to Socrates, knowledge of good and bad is not only necessary for moral action and the acquirement of virtues, but is known as its cause too; that is, knowledge is the necessary and sufficient cause of the moral act and virtue-acquirement, and nobody commits a bad act with knowledge and awareness of good and bad. Thus there holds a necessary relation between moral knowledge and act.Acknolwedging the Socrates’ theory, Plato has established it upon his own epistemological view of ideas. The theory with its Platonic foundations has certain implications and conclusions which distinguish it from other theories, despite their similarities. The most significant objection to this theory has been raised by Aristotle, though he concludes with a theory close to this with certain qualifications. However, the theory has its critics too.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Knowledge
  • action
  • Necessary Relation
  • Moral Virtue

مراجع

  1. ابن‌سینا (1404)، الشفاء(الالهیات)، تصحیح: سعید زاید، قم: مکتبة آیة‌الله المرعشى‏.‏
  2. ادواردز، پل (1378)، فلسفه اخلاق، ترجمۀ انشاء‌الله رحمتی، تهران: انتشارات تبیان.
  3. ارسطو (1385)، اخلاق نیکوماخوس، ترجمۀ محمدحسن لطفی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ دوم.
  4. افلاطون (1383)، دوره آثار افلاطون، ترجمۀ محمدحسن لطفی، تهران: انتشارات خوارزمی، چاپ دوم.‏
  5. پاپکین، ریچارد و استرول، آوروم (1374)، کلیات فلسفه، ترجمۀ سید جلال‌الدین مجتبوی، تهران: انتشارات حکمت، چاپ دهم.
  6. پورتر، جین (1378)، «اخلاق فضیلت»، ترجمۀ انشاءالله رحمتی، قبسات، ش13.
  7. پینکافس، ادموند (1382)، از مسأله محوری تا فضیلت محوری، ترجمۀ حمیدرضا حسنی و مهدی علی‌پور، نشر معارف.
  8. رازی، فخرالدین محمدبن‌‌عمر (1410)، المباحث المشرقیه، بیروت: دار الکتب العربی.
  9. زمانی، محمود (1380)، «مُثل افلاطون و جایگاه معرفت‌شناختی آن»، خردنامه صدرا، ش25.

10. شیدان شید، حسینعلی (1388)، عقل در اخلاق از نظرگاه غزالی و هیوم، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ سوم.

11. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (ملاصدرا) (1410)، الحکمة المتعالیة فی الاسفار الاربعة، بیروت: دار احیاء التراث العربی، چاپ چهارم.

12. طباطبایی، سید محمدحسین (1420)، نهایة الحکمة، قم: مؤسسه نشر اسلامی، چاپ پانزدهم.

13. فرخنده، حسین (1385)، «بررسی نقد ارسطو از معادله سقراطی (فضیلت = معرفت)»، فصلنامه علامه، ش12.

14. کاپلستون، فردریک (1368)، تاریخ فلسفه یونان و روم، ج1، ترجمۀ سیدجلال‌الدین مجتبوی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

15. کسنوفون (1373)، خاطرات سقراطی، ترجمۀ محمدحسن لطفی، تهران: خوارزمی.

16. گاتری، دبلیو.کی. سی (1376)، تاریخ فلسفه یونان، ترجمۀ حسن فتحی، تهران: انتشارات فکر روز.

17. گمپرتس، تئودور (1375)، متفکران یونانی، ترجمۀ محمدحسن لطفی، تهران: خوارزمی.

18. گواردینی، رومانو (1376)، مرگ سقراط، ترجمۀ محمدحسن لطفی، تهران: طرح نو.

19. مک اینتایر، السدیر (1376-1377)، «اخلاق فضیلت‌مدار»، ترجمۀ حمید شهریاری، نقدونظر، ش13و14، ص287-299.

20. یاسپرس، کارل (1357)، افلاطون، ترجمۀ محمدحسن لطفی، تهران: انتشارات خوارزمی.

 21. Dorothea , Frede. (2009) "Plato's Ethics: An Overview", in: The Stanford Encyclopedia of Philosophy, Edward N. Zalta (ed.).

22. Hoffmann Tobias, (ed.), (2008) Weakness of Will from Plato to the Present, The Catholic University of America Press.

23. Kraut, Richard, (2010) "Aristotle's Ethics", in: The Stanford Encyclopedia of Philosophy, Edward N. Zalta (ed.).

24. Mele, Alfred R., (2006)“Weakness of the Will,” in: Encyclopedia of Philosophy, Second Edition, D. Borchert, ed., New York: Macmillan, v. 9.

25. Stroud, Sarah, (2008) "Weakness of Will", in: The Stanford Encyclopedia of Philosophy, Edward N. Zalta (ed.)

26. Weinert, F. E., "Human Development: Research and Educational practice", in: The International Encyclopedia of Education, Vol. 5.

 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار