دیرینه‌شناسی اخلاق و سیاست در اسلام

نوع مقاله : تخصصی

چکیده

«اندیشه اسلامی انتقادی می‏خواهد اسلام را از عزلت و انزوایی که تاریخ، از سده پنجم یا ششم هجری (یازدهم یا دوازدهم میلادی)، به آن تحمیل کرده بیرون آورد. اسلام نیازمند اندیشه‏ای است که او را از آن ویژگی فریبنده‏ای که گرایش ستایشگرانه اسلامی و نیز خاورشناسی همدست‏با آن، تلاش می‏کنند بر آن اعمال کنند، رهایی دهد. این دو، می‏کوشند اسلام یا اندیشه اسلامی را درون آن «ویژگی‏» زندانی کنند. با اندیشه انتقادی، از این پس، گستره‏های نوی برای ژرف‏کاوی و جستجو بر مبنای تجربه‏ها و دستاوردهای حاصل شده در قلمرو اسلامی، در گذر تاریخ بلند آن، امکان گشایش می‏یابد. این بازنگری انتقادی باید به حجم چالشها و مناقشه‏های [فکری] معاصر باشد; تا بتوان به شناختی درست‏تر و مطابق‏تر با واقعیت دست‏یافت.»

عنوان مقاله [English]

دیرینه‌شناسی اخلاق و سیاست در اسلام

چکیده [English]

«اندیشه اسلامی انتقادی می‏خواهد اسلام را از عزلت و انزوایی که تاریخ، از سده پنجم یا ششم هجری (یازدهم یا دوازدهم میلادی)، به آن تحمیل کرده بیرون آورد. اسلام نیازمند اندیشه‏ای است که او را از آن ویژگی فریبنده‏ای که گرایش ستایشگرانه اسلامی و نیز خاورشناسی همدست‏با آن، تلاش می‏کنند بر آن اعمال کنند، رهایی دهد. این دو، می‏کوشند اسلام یا اندیشه اسلامی را درون آن «ویژگی‏» زندانی کنند. با اندیشه انتقادی، از این پس، گستره‏های نوی برای ژرف‏کاوی و جستجو بر مبنای تجربه‏ها و دستاوردهای حاصل شده در قلمرو اسلامی، در گذر تاریخ بلند آن، امکان گشایش می‏یابد. این بازنگری انتقادی باید به حجم چالشها و مناقشه‏های [فکری] معاصر باشد; تا بتوان به شناختی درست‏تر و مطابق‏تر با واقعیت دست‏یافت.»

  1. ارکون، محمد [و آخرون]. الاستشراق بین دعاته و معارضیه. ترجمة و اعداد: هاشم صالح. بیروت‏لندن، دارالساقی،      الطبعة الاولی، 1994، ص‏256.
  2. ارکون، محمد. الفکر الاسلامی; نقد و  اجتهاد. ترجمة و تعلیق: هاشم صالح. بیروت‏لندن، دارالساقی، الطبعة الثانیة، 1992، ص‏231.
  3. مقدمه پرویز پیران بر: فرنان برودل سرمایه‏داری و حیات مادی. ترجمه بهزاد باشی. چاپ اول. 1372، تهران، نشر نی، ص‏سیزده.
  4. همان. ص سی‏ویک و سی‏دو.
  5. هیوز، استیوارت. راه فرو بسته. عزت‏الله فولادوند. تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اول، 1373، ص‏4041.
  6. پیران، پرویز. پیشین، ص‏بیست‏ودو.
  7. برای آگاهی بیشتر درباره دیدگاه آنال، افزون بر کتاب یاد شده استیوارت هیوز و مقدمه پرویز پیران بر کتاب سرمایه‏داری و حیات مادی، نگاه کنید به: بینش و روش در تاریخ‏نگاری معاصر، زیر نظرمنصوره نظام مافی و حامد فولادوند، تهران، نشر تاریخ ایران، 1365; و نیز: علیرضا مناف‏زاده، «سرچشمه های تحولی شگرف در شیوه تاریخنگاری (درباره مکتب آنال)»، مجله نگاه نو، شماره 28 و29.
  8. Richard Bullich: Islam, Vision from the edge.
  9. Pierre Bourdieu: Le Sens Pratique, Minuit, Paris 1980,pp.191-192.
  10. در این باره، افزون بر کتاب یاد شده، می‏توانید به این کتابهای ارکون رجوع کنید:
  11. ارکون، محمد. من الاجتهاد الی نقد العقل الاسلامی. ترجمة هاشم صالح. بیروت‏لندن، دارالساقی. الطبعة الثانیه،  1993.
  12. ارکون، محمد. این هو الفکر الاسلامی المعاصر. ترجمة و تعلیق هاشم صالح. بیروت‏لندن، دارالساقی. الطبعة الاولی، 1993، فصل ششم تا دهم.
  13. ارکون، محمد. الفکر الاسلامی: نقد و اجتهاد. ترجمة و تعلیق: هاشم صالح. بیروت‏لندن، دارالساقی. الطبعة الثانیه، 1992، ص‏5773 و ص‏143-137..
  14. ارکون، محمد. تاریخیة الفکر العربی الاسلامی. ترجمة هاشم صالح، بیروت. المرکز الثقافی العربی و مرکز الانماء القومی. الطبعة الثانیه، 1996، فصل پنجم و فصل هشتم.
  15. ارکون، محمد. الفکر الاسلامی; قراءة  علمیة. ترجمة هاشم صالح. بیروت. المرکز الثقافی العربی و مرکز الانماء القومی. الطبعة الثانیه، 1996، فصل پنجم و ششم.
  16. ارکون، محمد. نزعة الانسنة فی الفکرلعربی; جیل مسکویة والتوحیدی. ترجمة هاشم صالح. بیروت، دارالساقی. الطبعة الاولی، 1997، فصل هفتم به بعد.
  17. ارکون، محمد. العلمنة والدین;الاسلام، المسیحیة، الغرب. ترجمة هاشم صالح. بیروت‏لندن، دارالساقی. الطبعة الثانیه، 1993.