دین و بحران زیست محیطی (*) دیدگاه‌های آیین هندو و اسلام

مهم‏ترین موضوع در همه‏زمانها و مکانها موضوعی است که به جهان معنویت مربوط باشد; چراکه انسان و کیهان از آن جهان منشا می‏گیرند و به آن باز می‏گردند. اما در سطح وضعیت‏بشر، به گونه‏ای که اکنون وجود دارد; برای بقای کل نظام طبیعت از جمله انسان، موضوعی مهم‏تر و فوری‏تر از مساله محیط زیست نیست. بحران زیست محیطی نه تنها رشته حیات بر روی زمین را تهدید می‏کند، بلکه در این مرحله آخر تاریخ بشر، تبلور خارجی بیماری و رنج داخلی‏ای است که دیر زمانی است انسان مدرن را به ستوه آورده است. از این رو، این بحران ظاهری شاخصی از بیماری باطنی خود انسان مدرن و نشان دهنده علایم ظاهری آن بیماری باطنی است; که سرانجام با چنین شدت و حدتی خود را، آشکارا، می‏نمایاند و در نهایت، بیمار را از وخامت‏حال خویش آگاه می‏سازد.