نقدى بر قاعده الواحد و اصل سنخیت

نوع مقاله : تخصصی

نویسنده

سیدیحیی یثربی

چکیده

در کتب فلسفى از قاعده (الواحد) تعابیر مختلفى به چشم مى خورد که مشهورترین آنها (الواحد لایصدر عنه الا الواحد) و یا (الواحد بما هو واحد لایصدر عنه الا واحد) است. تعابیر دیگر این قاعده عبارتند از: (کل ما یلزم عنه اثنان معاً لیس احدهما بتوسط الآخر فهو منقسم الحقیقه);1 (الواحد الحقیقى لایوجب من حیث هو واحد الا شیئاً واحداً بالعدد);2 (کل بسیط فان ما یصدر عنه اولا یکون احدى الذات);3 (الواحد المحض البسیط من جمیع الجهات لا یمکن ان یصدر عنه الا الواحد)4 و (الواحد الحق الصرف و کذا الواحد بما هو واحد لایصدر عنه من تلک الحیثیة الا واحد).5

عنوان مقاله [English]

نقدى بر قاعده الواحد و اصل سنخیت

نویسنده [English]

  • sayyed yahya yasrebi
1. ابن سینا, الاشارات والتنبیهات, ج3, ص122.
2. همان.
3. بهمنیار, التحصیل, چاپ دانشگاه تهران, ص531.
4. آشتیانى, سید جلال الدین, منتخباتى از آثار حکماى ایران, ج1, ص259.
5. صدرالمتألهین, الحکمة المتعالیة فى الاسفار العقلیة الاربعة, ج7, ص204.
6. آشتیانى, میرزا مهدى, اساس التوحید, ص65.
7. فارابى, مجموعه رسائل, چاپ حیدرآباد, ص7.
8. ابراهیمى دینانى, غلامحسین, قواعد کلى در فلسفه اسلامى, تهران, مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى, 1372, ج2, ص614.
9. کندى, یعقوب بن اسحق, رسالة فى وحدانیةالله و تناهى جرم العالم, چاپ مصر, ص38.
10. فارابى, ابونصر, رساله زینون, فصل3.
11. همو, رسالة فى اثبات المفارقات.
12. ابن سینا, پیشین, ص122.
13. همان.
14. میرداماد, قبسات, چاپ دانشگاه تهران, ص351.
15. صدرالمتألهین, پیشین, ص204.
16. آشتیانى, میرزا مهدى, پیشین, ص15ـ17.
17. ابن سینا, پیشین, ص122.
18. بهمنیار, پیشین, ص531.
19. سهروردى, مجموعه مصنفات, ج3, الواح عمادى, ص40.
20. همان, پرتونامه, ص147.
21. غزالى, تهافت الفلاسفه, ص129.
22. رازى, فخرالدین, الاربعین, چاپ حیدرآباد, ص239.
23. آشتیانى, سید جلال الدین, پیشین, ج3, ص547.
24. طوسى, نصیرالدین, رساله سه گفتار, ص4.
25. ابن سینا, پیشین, ص122.
26. صدرالمتألهین, پیشین, ص236.
27. همان, پاورقى.
28. راس, دیوید, ارسطو, ترجمه مهدى قوام صفرى, تهران, فکر روز, 1377, ص123.
29. ارسطو, درباره پیدایش جانوران, 744 ب16 آ36; درباره آسمان, 291ب 13 آ24; درباره اعضاى جانوران, 686 آ22.
30. دیوگنس لائر تیوس, 10, 38ـ39.
31. درباره طبیعت اشیاء, دفتر اول, ص265ـ266.
32. طباطبایى, سید محمدحسین, اصول فلسفه و روش رئالیسم, مقاله نهم بند نهم, پاورقى این بند.
33. رازى, فخرالدین, المباحث المشرقیه, ص593.
34 . ابن سینا, المباحثات, بند395, 785.
35 . همو, تعلیقات, به کوشش عبدالرحمن بدوى, ص96; فارابى, تعلیقات, به کوشش آل یاسین, بند99.
36 . صدرالمتألهین, پیشین, ص236ـ237.
37 . ابن سینا, شفا, الهیات, مقاله6, فصل3.
38 . همان.
39 . صدرالمتألهین, پیشین, ج2, ص73ـ 75.