اصول صدرایی در معاد جسمانی

نوع مقاله : تخصصی

نویسنده

استادیار مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)

چکیده

می‌توان ملاصدرا را پیشرو در طریقی دانست که با روشی مبتنی بر عقل و شریعت و شهود به بررسی فلسفی آموزه‌های دینی و از جمله معاد جسمانی پرداخته است. مدعای اصلی ملاصدرا در زمینه معاد جسمانی آن است که انسان موجود در این دنیا همان انسان محشور در آخرت است. او برای اثبات این ادعا اصول چندگانه‌ای ارائه کرده است. پرسش اصلی پیش روی ملاصدرا این‌همانی نفس و بدن است. در نظر او، انسان به بدنی وابسته به نفس که قیام صدوری به نفس دارد در آخرت محشور خواهد شد و از آن‌جا که این بدن و نفس در طی حرکتی واحد از حقیقت مادی خود به تجرد سیر کرده‌اند، وحدت آنها در تمامی اطوار حفظ شده است و بدن محشور در آخرت با بدن دنیوی نه مثلیت، بلکه عینیت دارد. در این مقاله به بررسی اصول و مبانی فلسفه صدرائی در باب تبیین معاد جسمانی پرداخته می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Sadraean Principles in Bodily Resurrection

نویسنده [English]

  • Alireza Kermani
چکیده [English]

 
Mulla Sadra can be conceived as the pioneer of investigating religious doctrines, including bodily resurrection, by a method founded upon intellect, Shari’ah, and intuitions. His main claim in bodily resurrection is that this-worldy human is identical with the human in the afterlife. He has presented some principles in order to prove this claim. The main question before Mulla Sadra is the identity of the soul and body. In his view, human will be resurrected with a body which depends to a soul, the body having an issuing dependency to the soul. And sicne this body and soul have moved from their material entity to a spiritual one, their identity is preserved in all stages throughout, and the body resurrected in the afterlife is not only like the body in this world, but exactly identical with it. In this paper I will examine the principles and foundations of Saraean philosophy concerning the explanation of bodily resurrection.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Resurrection
  • Bodily resurrection
  • soul
  • Imaginative Body
  1. ‌ابن‌ سینا، حسین بن عبدالله، (1363) المبدأ و المعاد، به اهتمام عبدالله نورانی، تهران: موسسه مطالعات اسلامى‏. (نسخه‌نرم‌افزار نور)
  2. ــــــــــــــ ، (1376) الالهیات من کتاب الشفاء، تحقیق: حسن حسن‌زاده، قم: مکتب الاعلام.
  3. ــــــــــــــ ، (1383)، رساله نفس‏، تصحیح: موسى عمید، همدان: انتشارات دانشگاه بوعلى سینا، چاپ دوم. (نسخه‌نرم‌افزار نور)
  4. ــــــــــــــ ، (1404ه‍.ق)، الشفاء، تصحیح: سعید زاید، قم: مکتبة آیة‌الله المرعشى‏.
  5. احسایی، احمد بن زین الدین، (1361) شرح العرشیة،انتشارات سعادت.
  6. آشتیانی، سیدجلال الدین، (1381) شرح بر زاد المسافر، قم: دفتر تبلیغات اسلامى‏ حوزه علمیه قم، چاپ سوم. (نسخه‌نرم‌افزار نور)
  7. آشتیانی، میرزا مهدی، (1352) تعلیقه بر شرح منظومه حکمت سبزواری، به اهتمام عبدالجواد فلاطوری و مهدی محقق، تهران: ‌دانشگاه مک‌گیل و موسسه مطالعات اسلامی.
  8. آملی، محمدتقی، (1374) درر الفوائد، قم: مؤسسه‌دار التفسیر.
  9. جوادی آملی، عبدالله، (1375) رحیق مختوم، تنظیم: حمید پارسانیا، قم: مرکز نشر اسراء.

10. حسن‌زاده آملی، حسن، (1362) دروس اتحاد عاقل به معقول، تهران: حکمت.

11. ــــــــــــــ ، (1379) سرح العیون فی شرح العیون، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.

12. ــــــــــــــ ، (1375)، گشتی در حرکت، تهران: مرکز نشر فرهنگی رجاء.

13. الحمصی الرازی، ‌سدید الدین محمود، (1412ه‍.ق) ‌المنقذ من التقلید، قم: مؤسسه نشر اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

14. دیبا، حسین،(1382) نگرشی نوین به مسئله اتحاد عاقل و معقول، قم: مؤسسه امام خمینی(ره).

15. سبزواری، ملاهادی، (1360) ‏التعلیقات على الشواهد الربوبیة، در الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة، مشهد: المرکز الجامعى للنشر، چاپ دوم.‏‏ (نسخه‌نرم‌افزار نور)

16. ــــــــــــــ ، (1369) شرح المنظومة، تصحیح: حسن حسن زاده آملى، تهران: نشر ناب.‏

17.  ــــــــــــــ ، (1370) رسائل حکیم سبزواری، تصحیح: جلال‌الدین آشتیانی، تهران: انتشارات اسوه.

18. سهروردی، شهاب‌الدین، (1375) مجموعه مصنفات شیخ اشراق‏، تصحیح: هانرى کربن، سیدحسین نصر و نجفقلى حبیبى، تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى، چاپ دوم.

19. شهرزوری، شمس الدین، (1372) شرح حکمة الاشراق، تحقیق: حسین ضیائى تربتى، ‏ تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى. (نسخه‌نرم‌افزار نور)

20. شیرازی، رضی، (1383) درس‌های شرح منظومه حکیم سبزواری، تهران: حکمت.

21. شیرازی، محمد بن ابراهیم (ملاصدرا) (1354) المبدأ و المعاد، تصحیح: سیدجلال‌الدین آشتیانی، تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.‏ (نسخه‌نرم‌افزار نور)

22. ــــــــــــــ ، (1360) الشواهد الربوبیة فى المناهج السلوکیة، تصحیح: سیدجلال‌الدین آشتیانی، مشهد: المرکز الجامعى للنشر.‏ (نسخه‌نرم‌افزار نور)

23. ــــــــــــــ ، (1361) العرشیة، تصحیح: غلامحسین آهنى‏، تهران: انتشارات مولى.

24. ــــــــــــــ ، (1363) المشاعر، تهران، کتابخانه طهورى‏، چاپ سوم.‏ (نسخه‌نرم‌افزار نور)

25.  ــــــــــــــ ، (1366) تفسیر القرآن الکریم، ‌تصحیح: محمد خواجوی، قم: انتشارات بیدار.

26. ــــــــــــــ ، (1375) مجموعه رسائل فلسفى صدر المتالهین‏، تحقیق و تصحیح: حامد ناجى اصفهانى، تهران: انتشارات حکمت.‏‏ (نسخه‌نرم‌افزار نور)

27. ــــــــــــــ ، (1981م) الحکمة المتعالیة فى الاسفار العقلیة الاربعة، بیروت: ‌دار احیاء التراث‏، چاپ سوم.‏ (نسخه‌نرم‌افزار نور)

28. ــــــــــــــ ، (بی‌تا) الحاشیة على الهیات الشفاء، قم: انتشارات بیدار. ‏‏(نسخه‌ نرم‌افزار نور)ء

29. طباطبایی، سید محمدحسین، (1404ه‍.ق) نهایة الحکمة، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.

30. طوسی، نصیرالدین، (1985م) تلخیص المحصل المعروف بنقد المحصل، بیروت: ‌دار الضواء، چاپ دوم.

31. لاهیجی،‌ عبد الرزاق، (1372)گوهر مراد، تصحیح: زین العابدین قربانی لاهیجی،‌ تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.‌

32. مصباح یزدی، محمدتقی، (1379) شرح جلد هشتم الاسفار الاربعة، تحقیق و تگارش: محمد سعیدی‌مهر، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).

33.  مطهری، مرتضی، (1368) مجموعه آثار استاد شهید مطهری، ‌تهران: صدرا