برخی نظریه‌های اخلاقی به ویژه نظریه‌هایی که تبیینی توحیدی از ارزش اخلاقی ارائه داده‌اند به فاصلۀ عمیقی میان حیث معناشناختی و حیث وجودشناختی مقولات ارزشی دامن زده‌اند. اما به نظر می‌رسد ارائۀ هرگونه تبیین وجودشناسانۀ موفق از مقولات ارزشی به همسو بودن آن تبیین با ارتکازات مفهومی و شهودات معناشناختی ما بستگی دارد. در این مقاله، با انجام برخی کاوش‌های معناشناسانه دربارۀ خوبی و بدی امور به این نتیجه می‌رسیم که ما در مقام معناشناسی، گونه‌ای قابلیت تحسین را در خود امور ارزشی و اخلاقی می‌یابیم و این چیزی است که در نظریه‌ای مانند نظریۀ ضرورت بالقیاس الی الغیر -که بنابر تقریر مشهور آن، یک تبیین توحیدی و خدامحورانه به شمار می‌رود- نادیده گرفته شده است و در نتیجه، به پیامدی ناخواسته گرفتار می‌شود که بر اساس آن درک‌های اولیۀ ما از ارزش مندی امور اخلاقی از اعتبار می‌افتند و دست‌رسی معرفتی ما را به ارزش‌ها دشوار می‌سازند و به جهت دشواری کسب چنین معرفت‌هایی، احتمال انحراف‌ها و اختلافات معرفتی در قلمرو اخلاق و در پی آن، اختلاف‌های اخلاقی در جامعه زیاد می‌شود.
A deep gap between semantic and ontological features of value-categories has been encouraged by some moral theories, in particular, the ones proposing a monotheistic account of moral values. However, it seems that any successful ontological account of values should be based on our conceptual and semantic intuitions. In this paper, I will propose a semantics for good and bad, on the basis of which I will show that we find some praiseworthiness and admirability in valuable and moral things and this is what has been ignored in a theory like that of necessity in comparison to something else which is proposed as a theory of value and a famous version of which is a monotheistic one. Such a theory would suffer an unwanted consequence: our primary conceptions of the valuability of the moral would not be reliable and our epistemic access to values would be difficult, and for such difficulty, the epistemic and thus the moral deviations
and disputes would be more likely.
کلیدواژه‌ها [English]
value, Morality, Good, bad, theory of necessity in comparison to something
else
مراجع
نهج البلاغه.
شیخ صدوق، محمد بن علی بابویه(1413ق)،منلایحضرهالفقیه، قم: انتشارات جامعۀ مدرسین حوزه علمیه قم.
مصباح یزدی، محمد تقی (1364)،آموزش فلسفه، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
ــــــــــــ (1370)،دروس فلسفۀ اخلاق، تهران: مؤسسۀ اطلاعات، چاپ دوم.
لاریجانی، محمدصادق (1379)،جزوۀ دروس خارج اصول (موجود در کتابخانۀ پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی).
ــــــــــــ (بی‌تا)،جزوۀ فلسفۀ اخلاق، قم: مؤسسۀ امام صادق7(موجود در کتابخانۀ پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی).
Adams, Robert Merrihew, (1987) “Divine Command Metaethics Modified Again,” in The Virtue of Faith and Other Essays in Philosophical Theology, Oxford: Oxford University Press, pp. 128–143 (Reprinted fromThe Journal of Religious Ethics, vol. 7, n. 1 (spring 1979), pp. 66–79).
ــــــــــــ (1999),Finite and Infinite Goods; A Framework for Ethics. Oxford: Oxford University Press.
ابتدای صفحه