تمدن به‌مثابه سطح تحلیل

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

چکیده

در بیشتر رشته‎های علوم انسانی تحلیل‎ها مبتنی بر نظریه‎ها صورت می‎گیرند و اساساً تحلیل خارج از نظریه اتقان و اعتبار کافی را ندارد. در نوشتار پیش‌رو به این پرسش پرداخته می‎شود که در حوزه مطالعات تمدنی - به‌عنوان یکی از حوزه‎های مطالعاتی نظری علوم اجتماعی - چگونه می‎توان از تمدن به‌مثابه یک سطح تحلیل و یا یک چارچوب نظری در تحلیل پدیده‎های اجتماعی بهره برد؟ به بیان دیگر، کاربست تمدن به‌مثابه یک نظریه چیست؟ از این‌رو، پرسش فرعی دیگر در این زمینه آن است که در استفاده از تمدن به‌عنوان یک سطح تحلیل، بر چه مفاهیمی باید توجه شود و هر مفهوم به کدام نیازمندی یا پرسشی پاسخ می‌دهد؟ در این مقاله تلاش می‎شود تا ضمن بررسی ماهیت تمدن، نقطه کانونی و قلب تمدن، چگونگیِ ساخت یک تمدن (فرایندی یا وضعیتی) و نیز حوزه اعتبار تمدنی، چارچوبی نظری برای تبیین و تحلیل در تمدن‌پژوهی به دست داده شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Civilization as a Level of Analysis

نویسنده [English]

  • Rasool Norouzi Firouz
Faculty member of the Islamic Sciences and Culture Academy.
چکیده [English]

In most human sciences, analyses are made on the basis of theories; in fact, analyses outside theories are not adequately well-founded. In this paper, I will be concerned with the question of how we can, in the field of civilization studies—as a speculative field of social sciences—employ civilization as a level of analysis or as a theoretical framework in the analysis of social phenomena. In other words, what is the function of civilization as a theory? And then there is an ancillary question: in the use of civilization as a level of analysis, what concepts should be deployed and what need or question each of these concepts respond to? In this paper, I seek to examine the nature of civilization, its focal point, how to construct a civilization (as a process or a state) and the area of civilizational validity. Moreover, I will provide a theoretical framework for explanation and analysis in civilization studies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • civilization
  • theory
  • the Guiding Idea of Civilization
  • Area of Civilizational Validity
  • Civilization Studies

مراجع

1. ابن خلدون، عبد الرحمان بن محمد (1367)، مقدمه، ترجمه پروین گنابادی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
2. اسپریگنز، توماس (1387)، فهم نظریه‎های سیاسی، ترجمه فرهنگ رجایی، چاپ پنجم، تهران: آگه.
3. اسمیت، کریستین رویس (1386)، سازه‌انگاری، در جمعی از نویسندگان، نظریه‎های روابط بین الملل، تهران: بنیاد حقوقی میزان.
4. بلیکی، نورمن (1384)، طراحی پژوهش‌‎های اجتماعی، ترجمه حسن چاوشیان، تهران: نشر نی.
5. جمعی از نویسندگان (1386)، جستارهایی در باب تمدن، قم: نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
6. دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال (1394)، نظریه و فرانظریه در روابط بین الملل، تهران: نشر مخاطب.
7. زرین‌کوب، عبدالحسین (1355)، کارنامه اسلام، تهران: نشر امیرکبیر.
8. سریع القلم، محمود (1373)، «قواعد تمدن‌سازی و آینده تمدن اسلامی»، مطالعات خاورمیانه، ش 3.
9. سیمون مردن (1383)، «فرهنگ در امور جهانی»، در: جهانی‎شدن سیاست: روابط بین ‎الملل در عصر نوین بین ‎المللی، ج2، ترجمه گروهی از مترجمان، تهران: ابرار معاصر.
10. شریعتی، علی (1368)، تاریخ تمدن، ج1، تهران: نشر قلم.
11. قدیانی، عباس (1384)، تاریخ، فرهنگ و تمدن ایران در دوره سلوکیان و اشکانیان، تهران: فرهنگ مکتوب.
12. مارش، دیوید و جری استوکر (1388)، روش و نظریه در علوم سیاسی، ترجمه امیرمحمد حاجی‌یوسفی، چاپ پنجم، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
13. مقصودی، ‌مجتبی و ماندانا تیشه‎یار (1388)، تمدن ایرانی فراسوی مرزها، چاپ اول، تهران: تمدن ایرانی.
14. هانتینگتون، ساموئل (1378)، برخورد تمدن‌ها و بازسازی نظم جهانی، ترجمه محمدعلی حمید رفیعی، تهران: دفتر پژوهش‎های فرهنگی.
15. ـــــــــــــــ (1382)، سامان سیاسی در جوامع دستخوش توسعه، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: نشر علم.
16. یوکیچی، فوکوتساوا (1379)، نظریه تمدن، ترجمه چنگیز پهلوان، چاپ دوم، تهران: نشر گیو.
17. Chirot Daniel (2004), “A Clash of Civilizations or of Paradigms? Theorizing Progress and Social Change,” In: Saïd Amir Arjomand and Edward A. Tiryakian (Eds.), Rethinking Civilizational Analysis, Sage Publications.
18. Collins, Randall (2007), “Civilizations as Zones of Prestige and Social Contact”, In: Saïd Amir Arjomand and Edward A. Tiryakian, Rethinking Civilizational Analysis, Sage Publications.
19. Cox, Robert W. (2002), Civilizations and The Twenty-First Century: Some Theoretical Considerations, In: Mehdi Mozaffari (ed.), Globalization And Civilizations, Routledge.
20. Gulen, M. Fethullah (2006), The Essentials of the Islamic Faith, Light: Newjeresy.
21. Hall, Martin And Jackson, Patrick Thaddeus (Eds.) (2007), Civilizational Identity: The Production and Reproduction Of “Civilizations,” In: International Relations, Palgrave Macmillan.
22. Hobson, John M. (2007), “Deconstructing The Eurocentric Clash of Civilizations: De-Westernizing the West by Acknowledging the Dialogue of Civilizations,” In: M. Hall, P. Jackson (Eds.), Civilizational Identity: The Production and Reproduction of 'Civilizations' In: International Relations, Culture and Religion, Palgrave Macmillan.
23. Jackson, Patrick (2007), “Civilizations as Actors: A Transactional Account,” In: M. Hall, P. Jackson (Eds.), Civilizational Identity: The Production and Reproduction Of 'Civilizations', Palgrave Macmillan.
24. Jackson, Patrick (2010), “How to Think about Civilizations?” In: Civilizations in World Politics: Plural And Pluralist Perspectives, Routledge.
25. Katzenstein, Peter. J. (2010), Civilizations in World Politics: Plural and Pluralist Perspectives, Routledge.
26. Katzenstein, Peter. J. (2011), “Civilizational State, Secularism and Religion,” In: Craig Calhoun; Mark Juergensmeyer Jonathan Vanantwerpen, Rethinking Secularism, Oxford University Press.
27. Koneczny, Feliks (1962), On the Plurality of the Civilizations, Polonica Series, No. 2, London: Polonica Publications.
28. Mazlish, Bruce (2004), “Civilization in a Historical and Global Perspective,” In: Saïd Amir Arjomand and Edward A. Tiryakian (Eds.), Rethinking Civilizational Analysis, SAGE Publications.
29. Mehdi, Mozaffari (Ed.) (2002), Globalization and Civilizations, Routledge.
30. Nasr, Seyyed Hossein (2009), “Civilizational Dialogue and the Islamic World,” In: Al-Idrus Mohamed Ajmal Bin Abdul Razak (Ed.), Islam Hadhari: Bridging Tradition and Modernity, Kuala Lumpur: International Institute Of Islamic Thought And Civilization (ISTAC).
31. O’ Hagan Jacinta (2007), “Discourses Of Civilization Identity,” In: M. Hall, P. Jackson (Ed.), Civilizational Identity: The Production and Reproduction of 'Civilizations', In: International Relations, Culture and Religion, Palgrave Macmillan.
32. Pasha, M. K. (2008), “Civilizations, Postorientalism and Islam,” In: M. Hall, P. Jackson (Eds.), Civilizational Identity: The Production and Reproduction of 'Civilizations' In International Relations, Culture and Religion, Palgrave Macmillan.
 
33. Singer, J. David (1961), “The Level-Of-Analysis Problem in International Relations,” World Politics, Vol. 14, No.1.
34. Wei, Ruan (2012), “Geo - Civilization,” Comparative Civilizations Review, No. 66.
35. Wei, Ruan (2012), “Geo - Civilization,” Comparative Civilizations Review, No. 66.
نقد و نظر
دوره 20، شماره 80
دی 1394
صفحه 101-131

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار