فرونگران در حدیث امام سجاد(ع)

Document Type : Professional

Author

Abstract

در شماره پیشین مجله وزین نقدونظر به بررسى حدیث (اقوام متعمّقون) پرداختیم و براساس خانواده حدیث مذکور, یعنى احادیثى که واژه (تعمّق) و مشتقات آن را به کار برده اند, و نیز قرائن داخلى حدیث, اثبات کردیم که تعمّق در احادیث مفهومى منفى دارد و به معناى از حدّ گذشتن است. آن گاه ضمن تفسیر سوره توحید و بخشى از سوره حدید براساس احادیث معصومان(ع) , نشان دادیم که آراى افلاطون, ارسطو و فلوطین در باب خداشناسى مصادیقى برجسته از تعمّق است.
این نوشته مورد توجه و عنایت اهل فکر و اندیشه, از جمله دوست و همکار ما, حجة الاسلام والمسلمین عسکرى سلیمانى, قرار گرفت و ایشان در مقاله اى به نقد نوشته نگارنده پرداخت. در این جا بر خود فرض مى دانم از همه کسانى که نوشته حقیر را خوانده و به تأیید یا نقد و بررسى آن پرداخته اند, از جمله برادر ناقدم, تشکر و قدردانى کنم.

1. لسان العرب, ج 1, ص 400.
2. تاج العروس, ماده نطع.
3. معجم مقاییس اللغة, ج 5, ص 371 ـ 372.
4. الصحاح, ج 4, ص 1562و 1447.
5. لسان العرب, ج 14, ص 334 و ج 1, ص 240.
6. همان, ج 9, ص 400.
7. نهج البلاغه, ترجمه دکتر شهیدى, ص 537.
8. شمس العلوم, ج 7, ص 4775.
9. الصحاح, ج 4, ص 1424; معجم مقاییس اللغة, ج 5, ص 136.
10. اصول کافى, ج2, ص228, و نیز ر.ک: بحارالانوار, ج74, ص234.
11. فتح البارى, ج 4, ص 176.
12. فیض الغدیر, ج 3, ص 173.
13. شرح مسلم, ج 7, ص 214.
14. گفتنى است که علامه مجلسى تعمّق را به معناى مثبت به کار نبرده است, بلکه فقط اجازه روایى آقا حسین خوانسارى به امیر ذى الفقار را نقل کرده که در این اجازه تعمّق به معناى مثبت به کار رفته است.
15. بحارالأنوار, ج 110, (در معجم فقهى, ج 107) ص 86.
16. بحارالانوار, ج 68, ص 384.
17. همان, ج 72, ص 90.
18. المیزان, ج 19, ص 53.
19. شورى(42), آیه 11.
20. توحید, صدوق, ص 69.
21. همان, ص 40.
22. همان, ص 96.
23. معجم مقاییس اللغة, ج 3, ص 309.