A Comparison of the Kalami Thoughts of Nobakhtis and Sayyid Murtaza

Document Type : The Quarterly Jornal

Author

Abstract

 
A comparison of the thoughts of Abu Sahl and Abu Muhammad Nobakhti--who are accused of Itizal--with Sayyid Murtada can help us have a better grasp of the Kalami School of Baghdad and its intellectual developments and clarify some ambiguities in the history of Imamiah Kalam. Hence, in this paper in addition to the comparison of the method and the content of their Kalam and a statement of their differences, we will mention their convergences with Mutazili thoughts and finally, we will show that Sayyid Murtada is more close to Itizali thoughts than Banu Nobakht. 

Keywords


  1. اقبال، عباس (1357)، خاندان نوبختی، تهران: طهروبی.
  2. ابن‌کثیر، اسماعیل بن‌عمر (1407ق)، البدایة والنهایة، بیروت، دار الفکر.
  3. ابن‌الجوزى، أبو الفرج عبد الرحمن بن‌ علی (1412ق)، المنتظم فى تاریخ الأمم والملوک، تحقیق: محمد عبدالقادر عطا و مصطفى عبدالقادر عطا، بیروت: دار الکتب العلمیه.
  4. ابن ابی الحدید (1417ق)، شرح نهج البلاغه، تحقیق: محمد ابو الفضل ابراهیم،‌ بیروت: دار احیاء الکتب العربی، موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
  5. ابن تیمیه، احمد بن عبد الحلیم (1406ق)، منهاج السنة النبویة، تحقیق: محمد رشاد سالم، موسسه القرطبه.
  6. اسعدی، علیرضا (1391)، سید مرتضی، قم: نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  7. ــــــــــــــ (1388)، هشام بن حکم، قم: نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  8. اشعری، ابوالحسن (1400ق)، مقالات الاسلامیین واختلاف المصلین، آلمان- ویسبادن: فرانس شتاینر‏.
  9. اشمیتکه، زابینه (1378)، اندیشه‌های کلامی علامه حلی، ترجمۀ احمد نمایی، مشهد: آستان قدس رضوی.

10. جاحظ (2002م)، رسائل الجاحظ، تقدیم و شرح: دکتر علی بو‌ملحم، دار و مکتبه الهلال.

11. حسینی زاده خضر آباد، سید علی (1391)، « آراء متکلمان نوبختی در میانه مدرسۀ کوفه و بغداد»، نقد و نظر، ش66 (همین شماره).

12. حلبی، علی اصغر (1376)، تاریخ علم کلام در ایران و جهان‏، تهران: انتشارات اساطیر، چاپ دوم.

13. دیلمی، علی بن الحسین بن محمد (بی‌تا)، نسخه خطی، موجود در مرکز التراث والبحوث الیمنی.

  1. 14.  خلاصة النظر (1358)، زیر نظر: زابینه اشمیتکه و دیگران، تحقیق و مقدمه: حسن انصاری، تهران: موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.

15. سید مرتضی (1411ق)، الذخیرة فی علم الکلام، تحقیق: سید احمد حسینی، قم: موسسة النشر الاسلامی.

16. ــــــــــــــ (بی‌ تا) الطرابلسیات الاولی، نسخه خطی، مرکز احیاء التراث الاسلامی، شماره فیلم: 1690/3.

17. ــــــــــــــ (1410ق)، الشافی فی الامامة، تحقیق و تعلیق: سید عبد الزهراء حسینی، تهران: موسسة الصادق.

18. ــــــــــــــ (1387)، جمل العلم والعمل، نجف اشرف: مطبعة الآداب.

19. ــــــــــــــ (1419ق)، شرح جمل العلم والعمل، تصحیح و تعلیق: شیخ یعقوب جعفرى مراغی، تهران، دارالاسوه.

20. ــــــــــــــ (1405ق)، رسائل الشریف المرتضی، تحقیق: سید مهدی رجایی،‌ قم: دار القرآن الکریم.

21. صدوق، محمد بن علی (1395ق)، کمال الدین وتمام النعمه، تهران: انتشارات اسلامیه.

22. شیخ‌طوسی، محمد بن حسن (1406ق)، الاقتصاد فیما یتعلق بالاعتقاد،‌ بیروت: دار الاضواء.

23. ــــــــــــــ (1420ق)، الفهرست، قم: کتابخانه محقق طباطبایی.

24. ــــــــــــــ (1409ق)، التبیان فی تفسیر القرآن،‌ بیروت: دار احیاء التراث العربی.

25. قاضی عبد الجبار (1427ق)، تثبیت دلایل النبوة،‌ قاهره: دار المصطفی.

26. ــــــــــــــ (1422ق)، شرح الاصول الخمسه، تعلیق: احمد بن حسین ابی هاشم،‌ بیروت: دار احیاء التراث العربی.

27. ــــــــــــــ (1962-1965)، المغنی فی ابواب التوحید والعدل، تحقیق: جرج قنواتی،‌ قاهره: دار المصریه.

28. مفید، محمد بن نعمان (الف)، (1413ق)، اوائل المقالات، قم: کنگره جهانی شیخ مفید.

29. ــــــــــــــ (ب)، (1413ق)، مسائل السرویه، قم: کنگره جهانی شیخ مفید.

30. مکدرموت، مارتین (1363)، اندیشه‌های کلامی شیخ مفید، ترجمۀ احمد آرام، تهران: دانشگاه تهران.

31. ملاحمی خوارزمی، محمود بن محمد (1390)، کتاب المعتمد فی اصول الدین، تحقیق: ویلفرد مادلونگ، تهران: میراث مکتوب.

32. نجاشی، احمد بن علی (1416ق)، رجال نجاشی، تحقیق: سیدموسی شبیری زنجانی، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.

33. نیشابوری، ابو‌رشید (1979م)، المسائل الخلاف بین البصریین والبغدادیین، تحقیق و تقدیم: دکتر معن زیاده و دکتر رضوان السید، طرابلس: معهد الانماء العربی.